به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حضرت آیت الله جعفر سبحانی امروز در پیامی تصویری به مراسم رونمایی از کتاب «موسوعة الفقهیة المیسرة» که در سالن همایش های دانشکده اصول الدین قم برگزار شد، ضمن تحسین این کتاب فقهی گفتند: آیین اسلام بر دو اصل استوار است؛ یکی باورها شامل ایمان به خدا و روز رستاخیز و دیگر موضوعات عقیدتی می باشد و دیگری احکام و تکالیف که شیوه های زندگی فردی و اجتماعی را به انسان ها می آموزد.
ایشان افزودند: مرجع اصلی در تبیین معارف و احکام کتاب خدا، سنت رسول خدا و احادیث جانشینان معصوم و خرد فطری است.
حضرت آیت الله سبحانی در تشریح اصل اول تصریح کردند: گروهی از علماء، مسائل عقیدتی را در هر قرنی با مقتضیات زمان مطرح کرده و از آن دفاع نموده اند و تا به امروز صدها کتاب کلامی به شیوه های گوناگون تألیف شده و سدی محکم در برابر شبهه انگیزان می باشد؛ رساله امام صادق علیه السلام به نام توحید مفضل و بیانات امام هشتم علیه السلام در نشست طوائف مختلف از مادی گرفته تا اهل کتاب و غیر آن ها و همچنین رساله امام هادی علیه السلام در مورد جبر و تفویض نشانه اهمیت دادن اهل بیت علیهم السلام به اصل نخست بوده است.
ایشان در ادامه با اشاره به اینکه درباره احکام و تکالیف فردی و اجتماعی از قرون نخست تا به امروز، کتاب های فراوانی تألیف شده است اظهار داشتند: بخشی از آن کتب در اثر مرور زمان و آتش اختلافات از بین رفته و قسمتی از آن ها باقی مانده است.
این مرجع تقلید خاطرنشان کردند: مرور زودگذر بر آثار باقی مانده از قرن سوم تا به امروز حاکی از آن است که علماء در هر زمان با توجه به شرایط زمان و مکان دست به تألیف و تصنیف زده اند؛ روزگاری بخاطر حفظ متون کلمات پیشوایان معصوم علیهم السلام، کتاب های فقهی به شکل ذکر سند و متن بوده و اصول اربعمائة بر همین شیوه تألیف شده که قسمتی ناچیز از آن باقی مانده و پس از گذشت اندکی از زمان، شرایطی ایجاب کرد کتاب های فقهی به شکل حذف سند و حفظ متن نگارش یابد و کتاب های فقه الرضا و المقنع شیخ صدوق به همین شیوه نگارش یافته است؛ حتی این نوع نگارش تا اواخر قرن چهارم ادامه داشته و کتاب های المقنعه شیخ مفید و نهایه شیخ طوسی بر همین شیوه تألیف شده اند.
حضرت آیت الله سبحانی در ادامه ضمن تأکید بر تحول عظیم در نگارش فقه بر اثر پیشرفت فرهنگ اسلامی و دگرگونی شرایط جامعه علمی گفتند: در مورد کتاب التهذیب ابن جنید و کتاب المتمسک بحبل آل الرسول ابن ابی عقیل عمانی در گشودن این مورد تأثیر بسزایی داشت این شیوه از نگارش در طول زمان به تدریج رو به تکامل نهاده و مبسوط شیخ طوسی و سرائر ابن ادریس و شرایع محقق حلی و گستره های علامه حلی به نام های متهی المطلب فی تحقیق المذهب یا تذکرة الفقهاء نمونه های بارز از این نوع نگارش می باشد.
این مرجع تقلید استمرار این نوع نگارش را از قرن هفتم هجری به بعد شمرده و بیان داشتند: آثار شهید اول، محقق ثانی و محقق اردبیلی تا برسد به کتاب ارزشمند جواهرالکلام همگی از این نوع پیروی کرده اند و آثار ارزشمندی از خود به یادگار نهاده اند؛ و اصولاً یکی از دلایل خاتمیت شریعت اسلام همین گستردگی احکام آن است که هرگز بشری نمی تواند این همه احکام را که مطابق عقل و فطرت است برای جامعه به ارمغان آورد.
ایشان سپس به بررسی موسوعه فقهیه میسره از منظر نگارش فقه به شیوه دیگر پرداختند و تصریح کردند: آثار مانده از گذشتگان و فقیهان حاضر که بر اساس تنظیم مسائل طبق کتاب ها و ابواب فقهی است غالباً هر مسئله که مربوط به یکی از این ابواب می باشد مورد بحث و بررسی قرار گرفته است؛ ولی در عصر حاضر نوع دیگر در نگارش فقه پدید آمده است؛ نگارش فقه بر طبق موضوعات و به صورت الفبایی که کاملاً شیوه نوظهوری است و کار آسانی نیست؛ زیرا چه بسا جایگاه مسئله ای از نظر تنظیم الفبایی باید در آغاز کتاب قرار گیرد ولی جایگاه آن در کتاب دیات است؛ و این نوع کار همت جمعی را می طلبد که در پرتو کوشش همگان کار سامان یابد.
این مرجع تقلید کتاب موسوعة الفقهیة المیسرة را نمونه بارز از این نوع نگارش دانستند و گفتند: اگر کسی از دور بر این اثر بنگرد تصور می کند که جمعی از فقیهان دور هم گرد آمده اند و به چنین تألیفی دست یازیده اند ولی واقع به گونه ای دیگر است؛ زیرا یک شخصیت علمی و فقیهی ارجمند یعنی حجت الاسلام والمسلمین آیت الله شیخ محمدعلی انصاری در پرتو همت بالا و عزم راسخ و تتبع گسترده این اثر را به تنهایی پدید آورده است و هرچند برخی از عزیزان در پاره ای از امور او را یاری کرده اند ولی اثرآفرین خود ایشان است.
ایشان با اشاره به برخی ویژگی های این کتاب افزودند: از ویژگی های این اثر نگارش به صورت موجز و دلپذیر بودن است و تتبع در اقوال و ادله مایه اطناب نگشته است؛ در تمام مباحث رأی مشهور را نادیده نگرفته و افکار نوظهور در میان حقوق دانان غربی و شرقی در او اثر نگذاشته است.
حضرت آیت الله سبحانی در پایان ضمن تبریک به نگارنده کتاب «موسوعة الفقهیة المیسرة» بیان داشتند: ما این اثر ارزشمند را که یکی از افتخارات حوزه است به مؤلف و کسانی که او را یاری کرده اند تبریک می گوییم و توفیقات همگان را از خداوند متعال خواهانیم؛ و اینجانب از این نقطه دور به همه حاضران در این همایش عرض ادب گفته و توفیقات همگان را از خداوند خواستارم.
