به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، پنجمین نشست از سلسله نشست های علمی بررسی تطورات سیاستی جمهوری اسلامی ایران در حوزه موسیقی با ارائه حجت الاسلام والمسلمین سید فرید حاج سید جوادی استاد سطوح عالی و خارج حوزه و دبیری علمی دکتر حسین پرکان مدرس دانشگاه و هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
حجت الاسلام والمسلمین حاج سید جوادی به بیان معانی بعضی اصطلاحات مرتبط به بحث پرداخت و گفت :بعضی غنا را اعم از ساز وآواز می دانند که این اشتباه است، بلکه غنا فقط شامل آواز است و ربطی به موسیقی ندارد. غنا نوعی صدای آدمی است که معطوف برلفظ وکلام باشد.
حجت الاسلام والمسلمین حاج سید جوادی ضمن اشاره به ادبیات فقهی موسیقی بیان کرد: در ادبیات روایی و سنن قطعی مشاهده نشده است و یا نادر است و چیزی که در این باره در ادبیات ما به آن اشاره شده است ناظر بر آلات و ابزار موسیقی است.
وی در تبیین اصطلاح فقه عنوان کرد: در تعریف اولیه فقه آمده ، آگاهی داشتن به احکام شرع از ادله آن، چون ما نمی توانیم تشخیص دهیم کاری که انجام می دهیم همان چیزی است که شارع مقدس بر عهده من گذاشته است، ولی می توان با مجموعی که از شارع به دست ما رسیده است به مجاز بودن آن پی ببریم.
استاد حوزه با بیان اینکه در جامعه پیشرفت ابزاری و فناورانه صورت گرفته و دوگانه ساز و آواز اتفاق افتاده، مطرح کرد: مواجهه فقها با این مسئله به اندازه گستردگی و فراگیر آن در جامعه فعال نبوده و بازگویی همان مباحث قبلی است وکار فقیهانه جدی نشده است.
وی در ادامه به ابعاد مواجهه و آثار آن اشاره و اضافه کرد: در صورت اینکه متوجه شویم که سازوآواز با عنوان خودشان تحریم شده اند مانند تحریم لحم خنزیر و ... حکمشان ثابت است و تغییر نمی کند، ولی اگر ذیل عناوین دیگر باشند باید آن عنوان را کشف کرد و وضعیت میدانی خودمان را بررسی کنیم.
حجت الاسلام والمسلمین حاج سید جوادی با اشاره به نظر فقها عنوان کرد: غناء محرم، آوازی است که نوعا موجب اضلال عن سبیل الله می شود، یعنی یا به قواعده باطله منتهی می شود و یا به افعال محرم.
استاد حوزه با تاکید بر اینکه از هرگونه صنعت و محصول فرهنگی که لهوی باشد،نهی شده، خاطرنشان کرد: لهو، غفلت زایی است که منجر به باطل می شود،باطلی که اعم از عقیده و فعل حرام است و وظیفه ی حاکم اسلامی است که از رواج و شیوع آن جلوگیری کند و برای همه این ها مجازات قرار دهد.
وی در ادامه افزود: معاصی بسیاری در جامعه هست که حتی بسیاری از آنها دارای حق الناس نیز هستند که ما آنها را جرم انگاری نکرده و فراتر از آن قانون مدنی برای آنها نداریم با اینکه در ادبیات فقهی در باره آنها صحبت شده است و ادله ای که برای این امور اقامه شده ادله گسترده و مستحکمی نیست که بتوان هر حرامی را جرم انگاشت.
حجت الاسلام و المسلمین حاج سید جوادی به روایت نبوی در بحث غناء اشاره وبیان کرد : این روایت را ائمه(علیهم السلام) از نبی اکرم(ص) نقل می کنند، که در این روایت به زن آوازه خوان و دستمزد و قیمت خرید آن اشاره می کند که مغنیه هیچ موقع حره نبوده و کنیزبوده وقتی روایت را عامه نقل می کنند آن را از پیامبر نقل می کنند بدون اینکه اشاره ای به ائمه داشته باشند که در زمان رسول الله(ص) لفظ غنیه، جاری و رایج بوده و صد سال دیگر که زمان صادقین (علیهم السلام) است این لفظ تغییر کرده، مثل اینکه در زمان حال از لفظ خواننده استفاده می شود در صورتی که در صد سال گذشته به جای این لفظ از مطرب استفاده می شده است و... پس فهمیدن لفظ و دقت در آن در بستر زمانی خودش بسیار حائز اهمیت است .
وی عنوان کرد: ما با پدیده ای مواجه هستیم که این پدیده مثل مالکیت و خرید و فروش است نه مانند نماز و روزه ، این پدیده در زمان پیدا می شود و معنا و مناسبتهای آن تغییر پیدا می کند ، موسیقی با عنوانی که در زمان حال دارد در گذشته نبوده است، موسیقی را نمی توان با نگاهی که در گذشته داشته دید ، وقتی این ها لحاظ نمی شود می توان گفت که نگاه مدرسی به آن داریم ، در اینجا صنعت موسیقی منظور است نه تنها در مورد نواختن وشنیدن و موضوع را باید با آن نگاه دید.
حجت الاسلام والمسلمین حاج سید جوادی اظهار داشت: به جای مواجهه با حلال و حرام که گویی با یک موضوع حقوقی رو به رو شدیم با چیز دیگری که بسیار کلی و تغییر پذیر است مواجه شدیم و در حقیقت به یک الگوی زیست و سبک زندگی تبدیل شده که فراغت و تفریح و... جامعه را در برگرفته است.
وی یاد آور شد: موسیقی بین تمام اقوام ایرانی در تمام اتفاقات که شاد ویا حتی در غم است وجود دارد که باید بازنگری شود و تغییر یابد و این مسئله تا حل نشود از عهده فقه بر نمی آید.
حجت الاسلام والمسلمین حاج سید جوادی در پایان با تاکید بر اینکه سیاستگذاری مسئله محور است گفت:ما باید مسئله میدان و مداخله شارع را ببینیم سیاستگذاری را نیز خوانش کنیم تا معنا یابد و مداخله را ناظر بر محیط بدانیم تا درس بگیریم و به طبع آن خط ومشی ملهم و متاثر مداخله هدایت گرانه شارع در نظر بگیریم.
