به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام علیرضا مختاری از کارشناسان حوزه اعتیاد در مقاله ای به موضوع «واکسن اعتیاد از منظر دین، علوم انسانی و ...» پرداخته است که متن آن بدین شرح است:

چکامه

«واکسیناسیون اقدام بسیار مهم و با ارزشی است که بوسیله آن می‌توان با هزینۀ اندک از ابتلا به بسیاری از بیماریهای پر هزینه جلوگیری نمود. واکسن از باکتری یا ویروس زندۀ ضعیف شده و یا غیرفعال شده و یا جزئی از آنها (مانند آنتی ژن سطحی خالص شده یا توکسوئید) ساخته شده است و با تزریق واکسن، سیستم ایمنی بدن علیه باکتری یا ویروس وارد شده به بدن، آنتی بادی ساخته و باعث بالا بردن مصونیت بدن در مقابل بیماری ناشی از آن میشود.»[۱]

اما برخلاف این تعریف علمی از واکسیناسیون، واکسنی که ما برای پیشگیری از اعتیاد ارائه می دهیم، ویروس زندۀ ضعیف شده و یا غیرفعال شده از مواد مخدر و مشتقات آن نیست بلکه بکارگیری این اصطلاح در واقع نمونه ای تصویرسازی از سپر دفاعی در مورد هجوم اعتیاد به جوانان و بزرگسالان قبل و بعد از شکلگیری آن است؛ به عبارتی بالا بردن سیستم دفاعی و ایمنی بدن انسان در مورد اعتیاد توسط این واکسن از جنس نور است و از آنجا که اعتیاد از جنس تاریکی است و تمام ابعاد زندگی انسان را در ظلمت و تاریکی فرو می برد، لذا برای مقابلۀ با آن از واکسنی از جنس نور استفاده کردیم تا بواسطۀ آن، عزیزانمان را برای همیشه از شر دیو بدسرشت اعتیاد، واکسینه کنیم.

در واقع با این طرح و مدل از واکسینه کردن ما نمی گذاریم دیوِ اعتیاد به سراغ عزیزان ما بیاید تا بخواهیم فرشتۀ نجاتی پیدا کنیم تا بتواند با آن مقابله کند؛ به عبارتی برخلاف تصوری که میگویند: «دیو چو بیرون رود فرشته درآید»، ما در ابتدا فرشته ای زیبا و خوش چهره در قالب واکسن اعتیاد می آوریم تا دیو بد سرشت اعتیاد، نتواند نزدیک ما شود؛ چرا که در اکثر مواقع باید فرشتۀ زیبایی بیاید تا دیو زشتی به خود اجازۀ نزدیک شدن را ندهد و هدف ما در این مقاله این است که با زبانی عامیانه و به دور از اصطلاحات پیچیده علمی در مورد این واکسن؛ یعنی واکسن اعتیاد صحبت کنیم و شما را با اجزاء این واکسن آگاه کنیم تا هر موقع خواستید با اجرای مهندسی معکوس و آگاهی از اجزاء آن، همین طرح را در خانواده، جامعه و نسل های آینده پیاده کنید.

واکسن پیشگیری از اعتیاد

وقتی به مقالاتی که در مورد عوامل اعتیاد در جوانان نوشته شده، مراجعه می کنیم به مباحثی همچون «رابطۀ اعتیاد و ارتباط» برخورد میکنیم و متوجه میشویم نوع ارتباط هایی که در طول زندگی داشته و خواهیم داشت، تأثیر به سزائی در شکل گیری و پیشگیری و عدم شکل گیری اعتیاد ایفا میکند و لُب کلام اینکه «صمیمیت در خانواده» و در روابط، میتواند عامل اصلی در پیشگیری از اعتیاد و همینطور بزرگترین و کارسازترین واکسن، برای واکسینه شدن از اعتیاد و از همه مهمتر میتواند پادزهری کارساز باشد برای نیش اعتیاد که از نیش عقرب بدتر است؛ چرا که نیش عقرب تو را بر جان زند؛ ولی تیر زهرآلود اعتیاد، بر جان و بر ایمان زند و نه تنها بر جان، بر جسم و ایمان میزند، از طرفی آبرو و حیثیت، مادیات و حتی معنویات انسان را تخریب میکند.

متأسفانه نگاه به اعتیاد به گونه ای شده است که تا زمانی که مشکل ایجاد نشود و به درجه ای از اختلال نرسیده باشد آن موضوع را به عنوان اعتیاد نمی پذیریم، به همین خاطر است که «۶۰ درصد والدین دیر متوجه اعتیاد فرزندشان میشوند.»[۲] و بالای ۲۰ درصد از جوانان ما، مصرف یک بارِ مواد مخدر را جایز میدانند و ... البته بیان آمار و ارقام فقط میتوان زنگ خطر را برای ما فشار دهد که چه وظیفه ای برعهده داریم به همین خاطر در این مقاله درصدد هستیم به شما واکسنی را برای جلوگیری از ویروس منحوس اعتیاد معرفی کنیم که با توجه به اجزاء تشکیل دهندۀ این واکسن و تجویز به موقع آن به دیگران میتوانیم گره ای از مشکلات جامعه را در راستای مبارزه با مواد مخدر باز کنیم. اما قبل از آنکه به بیان و توضیح در مورد این واکسن بپردازیم، از آنجا که این ویروس منحوس از هر ویروس شناخته شده ای تاکنون حتی از ویروس کرونا بدتر و مخربتر است، بهتر است مقایسه ای گذرا نسبت به اعتیاد و سایر بیماریهای لاعلاج که تاکنون شناخته شده است، بمانیم تا بدانیم کجای کار هستیم و در مورد چه بیماریِ خطرناکی میخواهیم صحبت کنیم.

مقایسه ویروس اعتیاد با سایر ویروسها

به طور خلاصه و گذرا اگر بخواهیم در این باره چیزی بنویسیم و مقایسه ای بین ویروس اعتیاد و سایر ویروسها انجام بدهیم به موارد زیر می توانیم اشاره کنیم:

۱) سرطان، کرورنا و سایر بیماریهای لاعلاج، یک بیماری جسمی است، ولی اعتیاد علاوه بر جسم، یک بیماری روحی، روانی، جهان بینی، شخصیتی و ... است که حتی اگر فقط جسمی باشد قابل درک نیست که اعتیاد تا کجا رخنه میکند، چه رسد به تخریب بمب افکنهای اعتیاد در دنیای درون انسان (روح، روانی) درواقع و به طور خلاصه در جسم انسان ۲/۳۷ تریلیون سلول وجود دارد و پوست ما تشکیل شده از یک صد میلیارد سلول زنده است، ۱۰۰ میلیارد سلول عصبی داریم، در طول روز حدود ۶۰ هزار فکر از ذهن ما خطور میکند، ۶۰ میلیون گیرندۀ حسی داریم، در شبکه چشم، ۱۲۷ میلیون سلول وجود دارد، ۱۰۰۰ گیرندۀ بویائی داریم و ... و هزاران سیستم و کارخانه ای که در درون ما وجود دارد که در فرایند اعتیاد تحت الشعاع و مورد تخریب قرار میگیرد که این میزان تخریب قابل قیاس با سایر بیماریها نیست.

۲) سرطان، کرونا و سایر بیماریها به نسلهای آینده سرایت نمیکند؛ ولی بیماری اعتیاد قادر است از طریق ژن و ... به نسلهای بعدی سرایت نماید که مقالات زیادی در مورد انتقال اعتیاد از طریق ژن به رشتۀ تحریر درآمده است.

۳) سرطان، کرونا و تبعات آن با مرگ و نابود شدن جسم از میان میرود؛ ولی تبعات اعتیاد طبق ۱۱ آیه از آیات کلام الله بعد از مرگ هم باقی است.[۳]

۴) سرطان و سایر بیماریها باعث منزوی شدن فرد بیمار نمیشوند ولی اعتیاد انسان را منزوی می‌نماید.

۵) سرطان و سایر بیماریها باعث زایش آسیب های اجتماعی نمیشوند ولی اعتیاد عامل صدها نوع آسیب اجتماعی است.

۶) سرطان و سایر بیماریها در نوع نگرش و جهان بینی فرد بیمار تخریب ایجاد نمیکند ولی اعتیاد، جهان بینی و اعتقادات فرد بیمار را تخریب مینماید (جهان بینی افیونی)

۷) با درمان جسمی سایر بیماریهای لاعلاج فرد بیمار همیشه درمان میشود و شاید بازگشتی وجود نداشته باشد، ولی در درمان اعتیاد، درمان جسمی کفایت نمیکند بلکه باید یک درمان همه جانبۀ جسمی، روحی، روانی، جهان بینی و ... صورت بگیرد.

۸) در بیماری سرطان و سایر بیماریهای لاعلاج فقط خود بیمار را از پا در می آورد ولی اعتیاد، خود فرد، خانواده، اجتماع، نسلهای آینده و ... را از پا در می آورد و درگیر مینماید.

۹) تخریب مادی بیماری سرطان و ... به مراتب کمتر از بیماری اعتیاد است اکنون با توجه به این مقایسه و با توجه به اینکه به گفته دکتر صرامی ۵۱ سایت فارسی زبان به طول ۲۴ ساعته در حال اطلاع رسانی غلط به جوانان ما هستند. شاید زنگ خطر اعتیاد به گوش ما هم برسد و اگر نگران فرزندان خود هستیم بهتر است با دقت کامل به این مقاله توجه نمائید و مطالعۀ آن را به دیگران توصیه کنید.

در واقع واکسن اعتیاد تشکیل شده از اجزائی است که در این مقاله میخواهیم شما را با اجزاء تشکیل دهندۀ این معجون یا بهتر بگوئیم با اجزاء این پادزهر آشنا کنیم تا با آشنا شدن به این اجزاء اولاً به خودمان، خانواده و فرزندان و در نهایت به اجتماع کمک بیشتری کنیم و در یک کلام با آشنائی به این مطالب برای جامعه ای عاری از اعتیاد، یاری گر هم باشیم.

اجزاء تشکیل دهنده واکسن اعتیاد

اولین و مهمترین جزء از اجزاء تشکیل دهنده در مهندسی و طراحی واکسن اعتیاد، اصل آگاهی است.

باید توجه داشته باشیم که زمانی میتوانیم با خیال راحت واکسن اعتیاد را تزریق کنیم و برای همیشه خیالمان از بابت اعتیاد و تخریب های آن آسوده باشد که در ابتدا بدانیم اعتیاد چیست، مصرف کننده کیست و مواد مخدر چیست؟؛ چرا که اکثراً اطلاع کافی حتی از تعریف اعتیاد ندارند و تعاریفی برای اعتیاد بیان میکنند که مشکل اعتیاد را دو صد چندان بیشتر میکند.

از طرفی بیشتر اقشار جامعه نمیدانند که مواد مخدر چیست؟ آیا مواد مخدر انرژی زاست؟ و یا اینکه از انرژی خود ما میگیرد و خرج خود ما میکند؟ درواقع یکی از مهمترین عوامل پیشرفت اعتیاد در بین جوانان را میتوان در دو مورد زیر خلاصه نمود.

مهمترین دلیل پیشرفت اعتیاد

الف: عدم آشنائی با اصل آگاهی نسبت به ماهیت مواد مخدر

ب: دشمنان همیشه آنلاین و مسئولانِ بعضاً یا همیشه آفلاین

در مورد گزینۀ اول یعنی عدم آشنائی با مواد مخدر همین امر کافی است که نمیدانیم مواد مخدر انرژی زا نیست بلکه این ویروس منحوس وقتی وارد سیستم یا کشور جسم ما میشود، برای اینکه بتواند زنده بماند و رشد و تکاپو داشته باشد از تک تک ذرات وجودی ما و از ذره ذرۀ انرژی ذخیره شده ما تغذیه میکند تا در جسم ما بماند، رشد کند و به تخریب خود ادامه دهد، لذا برای اینکه بدانیم اصل آگاهی به چه میزان میتواند در راستای پیشگیری از اعتیاد به ما کمک کند توجه شما را به یک تمثیل که برگرفته از سی دی های آموزشی استاد امین دژاکام است برای روشن شدن ماهیت اعتیاد جلب میکنم تا در ادامه به اهمیت اصل آگاهی بیشتر از پیش پی ببرید.

فتیلۀ چراغ نفتی

در زمانهای نه چندان دور برای گرم کردن و روشنائی منازل از چراغهای نفتی استفاده میکردند که به طور خلاصه این چراغها دارای مخزن کوچکی از نفت یا گازوئیل بود که وقتی این مخزن را پُر میکردیم، دو یا سه روز با انرژی آن می توانستیم منزلمان را گرم یا روشن نگه داریم، با این حال اگر فتیلۀ این چراغ در درجۀ تنظیم شده قرار میگرفت، در طول چند روز بدون ایجاد مشکل، گرما یا روشنائی لازم را برای ما تأمین میکرد، اما اگر فتیلۀ آن دستکاری میشد و تنظیم آن از استاندارد تعیین شده، بهم میریخت، نه تنها گرما و روشنائی مطلوبی نداشت، بلکه برخلاف تصور انرزی آن زودتر از موعد مقرر هدر میرفت و راندمان کافی نداشت؛ پس با بالا کشیدن فتیله چراغ نفتی

اولاً: خود فتیله شروع به سوختن و از بین رفتن میکرد.

ثانیاً: انرژی موجود در مخزن چراغ نفتی زودتر از موعد معین شده هدر میرفت.

ثالثاً: راندمان و کیفیت آن از بین میرفت و نه تنها گرما و روشنا بخشی نداشت، بلکه با دود کردن و سوختن فتیله و تولید گاز دی اکسید کربن اسباب اذیت شدن ما را فراهم میکرد.

اکنون با ذکر این مثال و این مقدمه به سراغ مواد مخدر و تشبیه آن با فتیلۀ چراغ نفتی میرویم؛ ولی برای توضیح این مطالب نیاز به ذکر مقدماتی داریم که اگر با دقت این مقدمات را درک و تصویرسازی کنیم و در کنار هم قرار دهیم و با مقایسه کردن این مقدمات با فتیله چراغ نفتی و نتایجی که از آن گرفتیم، متوجه می شویم که مواد مخدر انرژی زا نیست بلکه باعث میشود انرژی ذخیره شده در مخازن انرژی ما (مثل مخزن چراغ نفتی)، زودتر از موعد مقرر آزاد و فعال شود؛ لذا خواهش میکنم با دقت به این مقدمات توجه کنید.

الف: در بدن ما مخازن جذب انرژی، سلولهایی هستند که تعداد آنها از ۲/۳۷ تریلیون فراتر باشد.

ب: انرژی لازم برای سوخت و ساز سلولها و انجام فعالیتهای شبانه روز توسط خوردن، آشامیدن، تفریح، معنویات، مادیات و ... در مخازن انرژی ما ذخیره می شود.

ج: این انرژی ذخیره شده به طور معمول باید در طول حیات ما آزاد و فعال شود و در اختیار اعضا و جوارح و جوانح ما قرار بگیرند تا ما بتوانیم ادامۀ حیات بدهیم.

د: اگر فتیله مصرف انرژی جسم ما تنظیم و روی درجۀ استانداردی که خدای مهربان در جسم ما تعبیه کرده، قرار داده شود، به طور طبیعی و بدون هیچ مشکلی ادامه حیات میدهیم و همیشه شاداب، سرحال ادامۀ زندگی میدهیم.

هـ: در صورتی که فتیله چراغ انرژیِ درون ما دستکاری شود و بالا و پایین شود، باعث میشود انرژی ذخیره شده درون سلولها با باکِ انرژی ما زودتر از موعد مقرر آزاد شود یا کمتر از مقدار لازم انرژی و سوخت به فتیله چراغِ جسم ما برسد، لذا در صورتی که سطح انرژی بالا برود، تخریب آن در قالب پیری زودرس، راندمان بالای کاری بیش از حد یا دوپینگ و ... و در صورتی که پایین بیاید، تخریب آن در قالب افسردگی، استرس و ... خود را نشان میدهد.

و: به عبارتی وقتی مواد مخدر وارد جسم ما میشود، گویی فردی دست به پیچ تنظیم فتیلۀ چراغ ما برده و آن را بالا کشیده و لذا همانطور که با بالا کشیدن فتیله چراغ نفتی روشنائی بیشتری نصیب ما نمیشود، با بالارفتن سطح مخدرها مصنوعی (تریاک، هروئین و ...) به مخدرهای درونی جسم مثل آدرنالین، انکفالین و ... باز هم انرژی و توان و گرمای بیشتری به جسم ما نمیرسد، بلکه باعث میشود انرژی ذخیره شده در سلولهای ما زودتر آزاد شود و احساس حال خویش کنیم، مثل اینکه در پرایدی که با چهار شمع کار میکند، دو یا چند شمع دیگر به همراه دستگاه تقویت کننده تعبیه کنیم ولی مخزن انرژی آنرا تغییر ندهیم و درواقع فقط مصرف سوخت آن را بالا ببریم، در اینجا هرچند که برای مدتی کوتاه انرژی و قدرت پراید بالا میرود، ولی در زمانی نه چندان دور باعث نابود شدن سیستم موتور ماشین و ... میشویم، درواقع چنین اتومبیلی چند صباحی بیشتر تحمل نمی آورد و بعد از چند سال به غرازهای تمام عیار تبدیل میشود که قابل تعمیر (درمان اعتیاد) نخواهد بود و هرچه خرج او می کنیم، به جای دیگر آسیب وارد میشود.

ز: توجه داشته باشیم که در جسم انسان به طور طبیعی کارخانجاتی توسط معمار آفرینش تعبیه شده که مخدرهای زیادی در جسم تولید میکند، درواقع در جسم ما ساقیان تمام عیار طبیعی تعبیه شده که هر کدام مواد مرغوبی چون آدرنالین، انکفالین، سروتونین، استیل کولین و ... را به طور رایگان و در طول حیات به ما عرضه میکنند؛ یعنی تولید داخل ۱۰۰ درصد و از طرفی وقتی مواد مخدر هم از بیرون وارد جسم شود مازاد بر این ۱۰۰ درصد، ۱۰۰ درصد دیگر اضافه میشود و وقتی انرژی بدن در ظاهر ۲ برابر شد و فتیله چراغ بالا رفت فرایندی رخ میدهد و به مرور زمان کارخانجات تولید مخدر رایگان یا ساقیان مواد مخدر درونی از کار بیکار میشوند و دیگر تولید نمی کنند و مشکل از اینجا شروع میشود که کارخانجات درونی تعطیل میشوند و فرد اجبار به مصرف میشود و ... .[۴]

ک: پس وقتی مواد مخدر مصرف میکنیم در ابتدای مصرف و در دوران نامزدی اعتیاد احساس خوبی داریم چون فتیلۀ چراغ نفتی ما بالا رفته است و مواد مخدر نه تنها انرژی ندارد، بلکه باعث میشود انرژی ذخیره شده در باک انرژی ما (سلولها و ...) با بالا رفتن فتیله، زودتر آزاد شود، لذا فردی که جوان و قبراق است و چهرۀ زیبایی دارد با شروع مصرف و چند صباحی نگذشته، مانند همان پرایدی میشود که سیستم آن را تقویت کرده ایم، ولی مخزن انرژی او را بزرگ نکرده ایم، لذا بعد از مدتی چنین انسانی را با چهره ای پژمرده و شکسته مشاهده میکنیم؛ چرا که انرژی او زودتر از موعد مقرر آزاد شده و به چنین روزی درآمده است.

نتیجه گیری از فتیلۀ چراغ نفتی

پس به این نتیجه می رسیم که مواد مخدر نه تنها انرژی زا نیست، بلکه به محض استفادۀ مواد مخدر سیستم آزادسازی انرژی جسم، تحریک میشود و باعث میشود انرژی ذخیره شده درون سلولهای ما زودتر از موعد مقرر آزاد شود، پس با اطلاع رسانی این مطالب به جوانانی که با این هدف که میخواهند توان جسمی خود را بالا ببرند و چند سالی فعالیت اقتصادی خود را دو چندان کنند و بار خود را ببندند، میتوانیم کمک به سزایی به این افراد بکنیم؛ چون ۵۱ سایت به طور شبانه روز در حال رساندن اطلاعات غلط آنهم به زبان فارسی، به جوانان ما هستند، اطلاعاتی مثل این که مواد مخدر انرژی زاست، گُل مخدر نیست، شیشه را به راحتی میتوان ترک کرد، مصرف شیشه برای لاغری، قرص دیتالین برای تمرکز حواس، ترک اعتیاد در ۳ روز (بزرگترین مشوق اعتیاد) و ... با این حال یکی از مهمترین اجزاء واکسن اعتیاد آگاهی و اطلاع رسانی به جوانان در مورد مواد مخدر و اعتیاد است.

از طرفی علاوه بر اینکه باید بدانیم مواد خدر چیست، همینطور باید بدانیم و آگاه شویم که مصرف کننده کیست چون اکثر افراد با وجودی که مصرف کنندۀ تمام عیار هستند، خود را مصرف کننده نمی دانند و در رأس کار باید بدانیم که اعتیاد چیست، آیا مسمومیت مزمن است یا جایگزینی و ...

صمیمیت در خانواده

در اینجا می خواهیم به یکی از مهمترین عوامل پیشگیری از اعتیاد یا یکی دیگر از مهمترین سپرهای دفاعی در برابر هجوم بمب افکنهای اعتیاد اشاره کنیم، عاملی که میتواند نه به طور کلی، اما تا درصد بالایی مانع از شکل گیری اعتیاد شود و همینطور می تواند بعد از شکل گیری اعتیاد کمک شایان توجهی در درمان و بازگشت از اعتیاد کند در اینجا بهتر است مقدمهای بسیار کوتاه در مورد صمیمیت، ارتباط و رابطۀ آن با درمان اعتیاد و از آن مهمتر در پیشگیری از اعتیاد بیان کنیم ولی به طور مقدمه چند سطری در مورد واژۀ پیشگیری صحبت کنیم.

منظور از پیشگیری

برخلاف تصوری که بالبداهه از واژه پیشگیری به ذهن انسان متبادر میشود (عملیات یا فرایندی به منظور پیشگیری قبل از وقوع)، پیشگیری به طور کلی و عامیانه به دو دسته کلی تقسیم میشود.

الف: پیش از گیر کردن

ب: پَس از گیر کردن: که این مورد هم به نوبه خود به دو دسته تقسیم میشود.

الف: تشخیص به موقع اعتیاد

ب: توقف به موقع اعتیاد

در واقع ما برای واکسینه کردن فردی که به اعتیاد گرفتار میشود، هم میتوانیم قبل از درگیر شدن به اعتیاد و هم بعد از درگیر شدن، عملیات پیشگیرانه را به کار ببریم که موارد مذکور در این مقاله هم قبل از وقوع اعتیاد و هم بعد از وقوع اعتیاد کاربرد دارد؛ درواقع واکسنی که در اینجا پیشنهاد میکنیم هم قبل و هم بعد از اعتیاد قابل تزریق است اما باید توجه داشته باشیم که این واکسن را چه موقع و در چه دوزی تزریق کنیم؛ به عبارتی در «تشخیص به موقع» و «توقف به موقع» دقت لازم را به کار ببریم؛ چرا که واکسن صمیمیت و ارتباط همانگونه که میتواند مفید واقع شود، اگر به موقع و در میزان لازم تزریق نشود، چه بسا تخریب زیادی خواهد داشت؛ لذا در بهکارگیری این واکسن باید از اصل آگاهی استفاده کنیم؛ چرا که در بیشتر مواقع صمیمیت های نابجا عامل بسیاری از شکستها و بحرانها میشود؛ ولی به طور کلی و در حد اعتدال این مورد میتواند کمک زیادی در شکوفائی و استواری بنیان خانواده ایفا کند.

در اینجا برای اینکه بهتر و بیشتر به فوائد ارتباط و صمیمیت پی ببریم بهتر است به طور خلاصه و گذرا، به بحثی تحت عنوان رابطه اعتیاد و ارتباط بپردازیم.

رابطۀ اعتیاد و ارتباط

الف: در ورژن حیوانی (بوستان موشها)

ب: در ورژن انسانی

لازم به ذکر است که بدانیم موشها از بسیاری جهات درست مانند انسانها زندگی اجتماعی دارند و همینطور موشها برای شاد ماندن به شبیه سازی، دوستی، بازی، هیجان، رابطۀ جنسی و تعادل نیاز دارند هرچند نمیتوان کتمان کرد که انسانها لایه های دیگری را نیز به این معادله اضافه میکنند و این لایه، نیاز انسان به این است که بر دیگران اعتماد کند و از نظر عاطفی به آنها وابسته شوند.

نیاز انسان به اعتماد و وابستگی اولین بار زمانی در دهۀ ۵۰ به عنوان ساختار روان شناختی مورد بررسی قرار گرفت و آقای جان بالبی در تحقیقی به هنگام تحقیق روی کودکان و نوزادان به این نتیجه رسید که نوزادان و کودکان نوپا، بیش از حد به پرستار ایمن و قابل اعتماد نیاز دارند و اگر این نیاز کودک برطرف شود معمولاً در کودکی خوشحال است و بعدها در زندگی خود با شرایط کنار می آید ولی اگر این نیاز برطرف نشود زندگی او از حالت ایمن خارج میشود و در معرض آسیبهای اجتماعی از جمله تریاک و مواد مخدر قرار میگیرد؛ چون کسانی که رابطۀ ایمن و صمیمیت در خانواده را در کودکی تجربه کردهاند بعدها با مشکلات اعتماد و ارتباط با دیگران روبرو نمیشوند؛ به عبارتی دیگر کسانی که وابستگی ایمن به خانواده دارند و از واکسن صمیمیت تزریق کرده اند، در بوستان موش انسانی احساس راحتی می کنند و از آن لذت میبرند اما دسته دیگر مدام در برقراری ارتباط و پیدا کردن جایگاه خود در تلاش هستند و معمولاً ناکام میمانند و این ناکامی را میخواهند با مصرف مواد مخدر و ... جبران کنند.

پس کسانی که در کودکی از موهبت وابستگی ایمن یا صمیمیت برخوردار باشند معمولاً به سختی گرفتار اعتیاد میشوند و در مقابل افرادی که از موهبت وابستگی ایمن برخوردار نیستند در بزرگسالی هم قادر نخواهند بود به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنند و لذا احتمال بیشتری وجود دارد تا در دام اعتیاد گرفتار شوند.

درواقع واکسن محبت و صمیمیت هم میتواند کلید هر درب بسته ای باشد و هم میتواند سپر امنیتی قوی در برابر هجوم بمب افکنهای اعتیاد باشد که هر روزه و در هر کوچه و برزن و حتی در اتاق خواب بچه های ما و زمانی که ما در نیمه شب آفلاین هستیم ولی دشمنان ما و خانواده همیشه آنلاین هستند و در ۵۱ سایت فارسی زبان به انحاء گوناگون درصدد به دام انداختن جوانان و میوه های زندگی من و شما هستند آری بارها شنیده ایم که با محبت خارها گُل میشود و این معجزۀ محبت و صمیمیت است که هم میتواند کلید هر درب بسته ای باشد و هم میتواند سپری برای بسته شدن دربها باشد.

در واقع در بیشتر مشاوره هایی که انجام میگیرد و از فرد مصرف کننده علت گرایش به مصرف مواد سؤال میشود، قریب به ۵۰ درصد افراد علت تمایل و روی آوردن به مواد را خلأ عاطفی و ارتباطی میدانند و از این بالاتر اینکه نه تنها ارتباط و صمیمیت باعث عدم گرایش به مواد میشود، ارتباط نادرست هم میتواند سبب مهمی برای به دام افتادن اعتیاد باشد و باز هم ارتباط درست و منطقی در سوی دیگر ماجرا و در بحث درمان اعتیاد و پیشگیری بعد از گرفتار شدن میتواند نقش به سزائی ایفا نماید. البته باید دقت کنیم که ارتباط درست برقرار کردن یک حرف است و برقرار کردن ارتباط منطقی حرف دیگر است. پس صمیمیت و ارتباط درست، هم قبل از درگیر شدن و هم بعد از گرفتار شدن میتواند، کمک کار فرد مصرف کننده و خانواده ها باشد، حتی وقتی که از ورژن انسانی به سراغ حیوانات برویم، در آنجا هم ارتباط میتواند نقش مهمی ایفا کند.

ارتباط و اعتیاد در بوستان موشها [۵]

برای تحقق این آزمایش چند موش به تنهایی در یک قفس با دو بطری آب قرار داده شدند، در یک بطری آب خالص و در دیگری ترکیب هروئین و آب وجود داشت. تحقیقات نشان داد که همه موشها به مرور زمان معتاد شدند .... اما پرونده تحقیقات به این سادگی بسته نشد چون الکساندر فکر نمی کرد که لذت به تنهایی بتواند برای موشها عامل اعتیاد باشد زیرا این حقیقت او را آزار میداد که از آنجایی که قفس موشها بسیار کوچک بود و هیچ محرک دیگری به جز هروئین وجود نداشت، لذا موشها عملاً راه دیگری نداشتند لذا قفس موشها را ۲۰۰ برابر بزرگتر کرد و امکانات دیگری از جمله چرخ همستر، چند توپ رنگی، کلی کاغذ خوشمزه و جا برای جفتگیری و آشغال جمع کردن طراحی شد و سپس ۲۰ موش نر و ماده را در قفس قرار داد.

در این باره موشها هروئین را نادیده گرفتند و به فعالیتهای عادی مثل بازی، دعوا، غذا خوردن و جفتگیری علاقه داشتند. پس با کمی ارتباط و محرک و صمیمیت جمعی، اعتیاد از بین رفت. جالب اینکه حتی موش هایی که قبلاً در قفس معتاد شده بودند بعد از رفتن به بوستان موشها، هروئین را کنار گذاشتند.

پس ارتباط درست و منطقی چنانچه در نوع انسانی مشاهده می کنیم و در مثال نوع حیوانی هم طبق تحقیق پیش رو مشاهده کردیم هم میتواند عامل بازدارنده و هم عامل مهمی در درمان و رهائی از اعتیاد باشد.

پس تاکنون با موشکافی و تجزیه و تحلیل واکسن و پیشگیری از اعتیاد، دو جزء از اجزاء مهم آن تحلیل و بررسی شد هرچند در مورد آگاهی و اطلاع رسانی که یکی از ستونهای پیشگیری از اعتیاد است کتابی مستقل لازم دارد ولی از آنجا که در این مقاله بنابر اختصارگویی داریم، به همین مقدار بسنده میکنیم و وارد جزء سوم از واکسن اعتیاد میشویم.

ورزش بالاترین سپر دفاعی در واکسن اعتیاد

دربارۀ نقش ورزش در واکسن اعتیاد میتوانیم در دو بخش صحبت کنیم.

الف: نقش دفاعی ورزش در پیشگیری و واکسن اعتیاد

ب: نقش مکملِ ورزش در درمان اعتیاد

ورزش هم میتواند نقش تهاجمی و تدافعی را در بحث اعتیاد بازی کند و هم میتواند نقش تکاملی را در بحث درمان و بعد از قطع مصرف ایفا نماید؛ به عبارتی ورزش هم میتواند قبل از فرآیند اعتیاد مانع از شکل گیری اعتیاد شود و هم میتواند مانع از بازگشت مجدد بعد از شکل گیری و درمان اعتیاد گردد.

هرچه گرایش فرد به ورزش و فعالیتهای بدنی بیشتر باشد، گرایش به اعتیاد کمتر خواهد بود به طوری که نوجوان و جوان ورزشکار با انگیزه و تمایل بیشتری از گرایش به اعتیاد دوری میکند.

چرا که از جمله مهمترین دلائل گرایش به اعتیاد، کسب لذت، تنهائی مداوم، معاشرت با دوستان ناباب یا معتاد و نداشتن تفریحات سالم است.

به عبارتی مهمترین عامل گرایش به مواد مخدر، ایجاد سرخوشی کاذب از طریق استفاده از مواد مخدر است اما وقتی که این سرخوشی آنهم از نوع واقعی نه مشقی و مجازی، توسط ورزش و تولید مخدرهای درونی در داخل جسم ایجاد شود، چنین فردی دیگری تمایلی به سوی مواد مخدر نخواهد داشت.

ساقیان مواد مخدر و شبه مخدر

در واقع همانگونه که گفتیم دو نمونه ساقی مواد مخدر در دنیای ما وجود دارد که از قرار زیر هستند.

الف: ساقیان مواد مخدری که به طور خودکار در دنیای درونی ما توسط معمار آفرینش تعبیه شده و مواد شبه مخدر طبیعی تولید میکنند که تعداد کارخانجات تولیدی این مواد در جسم به صدها نوع میرسد.

ب: ساقیان خون آشامی که مواد مخدر غیرطبیعی و قاچاق را وارد جسم ما میکنند و ما را به سمت نابودی محض می کشانند.

در واقع افرادی بیشتر به سمت اعتیاد و مصرف موادمخدر روی می آورند که چشمه های درونی تولید مواد شبه مخدر آنها تعطیل یا نیمه فعال شده باشد. مانند چاهی که خشک شده باشد و تشنۀ آب است، اما چاهی که چشمه های آن فعال است (بدن و جسمی که چشمه های تولید مواد مخدر آن از جمله آدرنالین انکفالین و ... فعال است) هرگز به سمت مصرف مواد مخدر تمایل پیدا نمیکند. و ورزش یکی از بالاترین و مهمترین عواملی است که میتواند باعث تولید هرچه بهتر کارخانجات تولید آدرنالین، انکفالین و سایر شبه مخدرهای درونی شود.

در این صورت چنین فردی همیشه در حالت اشباع از مصرف مواد مخدر است و نیازی در درون خودش حس نمیکند که با مصرف مواد مخدر این نیاز را تأمین نماید. همانند فردی که چندین پُرس غذا خورده است و دوباره او را به صرف یک پرس مجدد غذا دعوت می نماییم.

در واقع ورزش و فعالیتهای بدنی آثاری مشابه با مصرف مواد مخدر و روانگردان همچون سرخوشی، نشاط، شادابی، تسکین درد، اعتماد به نفس، کاهش استرس و افسردگی در فرد ایجاد میکند از طرفی با ورزش کردن، فرد ورزشکار با دوستان سالم معاشرت میکند و همین صمیمیت باعث میشود که سپری در اطراف او قرار بگیرد که در بروز اعتیاد ضد گلوله شود به همین دلیل میتوان گفت ورزش بهترین جایگزین و مناسب ترین راه پیشگیری در واکسن اعتیاد میباشد.

بله دوستان همانگونه که مقام رهبری (دام ظله العالی) فرموده اند که «ورزش یک ارزش است» و این ارزش میتواند مانع بسیاری از ضد ارزشها، من جمله اعتیاد شود؛ اما چرا ورزش کمک زیادی به جلوگیری از اعتیاد میکند؟

همانگونه که گفتیم ورزش باعث بالا رفتن و تنظیم مخدرهای طبیعی بدن میشود، از طرفی دیگر یکی از مهمترین عواملی که جوانان و نوجوانان و حتی بزرگسالان به مواد مخدر روی می آورند برای جلوگیری از افسردگی، استرس، بی خوابی، مشکلات جنسی، پایین بودن راندمان کاری، خستگی زودرس و ... میباشد که با ورزش مداوم و اصولی به راحتی میتوانیم تمام مشکلات بالا را مرتفع نمائیم چرا که استرس، افسردگی و ... و در کل تمام مشکلات روحی روانی بخاطر کمبود مخدرهای طبیعی بدن است که اکثر آنها با ورزش مداوم و اصولی حل میشود، به عنوان مثال افسردگی به خاطر پایین بودن سطح سروتونین است که با ورزشهای هوازی و غیر هوازی میتوان این کمبود را جبران نمود و زمانی که کمبود سروتونین در بدن جبران شود دیگر دلیلی برای روی آوردن به مواد مخدر وجود ندارد، چون اکثراً مواد مخدر مصرف میکنند تا شادی و نشاط و راندمان کاری پیدا کنند اما وقتی این مشکلات بواسطه مخدرهای طبیعی بدن که به مراتب قویتر و خالصتر از مواد مخدر است تأمین و مرتفع میشود جایی برای فکر کردن به اعتیاد باقی نمی ماند.

همینطور یکی دیگر از دلائل روی آوردن به مواد مخدر عدم اعتماد به نفس است که اینهم به نوعی به خاطر پایین بودن دسته ای از مخدرهای طبیعی بدن است اما از آنجا که ورزش یک ارزش است، میتواند انسان را ارزشمند کند و زمانی که انسان حس ارزشمندی و مفید بودن پیدا کرد و در کنار آن مخدرهای شادی بواسطۀ ورزش در بدن جاری شد، اعتماد به نفس از دسته رفته دوباره برمیگردد و انسان همانند درختی که خشک شده، با آبیاری درونی (به کار افتادن چشمه های آدرنالین، سروتونین، اکسی توسین، استروژن و ...) دوباره احیاء میشود و شروع به جوانه زدن میکند، در کل ورزش باعث تولید انواع و اقسام هورمونهای پنجگانه شادی میشود که به طور خلاصه از این قرار است.

هورمونهای پنج گانه شادی [۶]

الف: دوپامین یا سیستم عصبی مربوط به دریافت پاداش است که در مغز انسان تعبیه شده و هنگامی که در محل کارتان مورد ستایش مدیر یا همکاران قرار میگیرد، مغز درواقع دوپامین خوشمزهای به سمت شما پرتاب میکند و بعد از آن لبریز از احساس جذاب سرخوشی میشوید که این احساس باعث میشود، رفتار خوشایندی داشته باشید.

ب: سروتونین: که تقویت کنندل خلق و خو و ضد افسردگی است و طبیعیترین و مؤثرترین روش تقویت سروتونین انجام ورزش است.

ج: اکسی توسین که یکی از هورمونهای شادی است که به هورمون عشق مشهور است و میزان تشرح آن با سطح رضایت از زندگی رابطۀ مستقیم دارد.

د: استروژن: کمک کنندهای بسیار قوی در برابر استرس و اضطراب است که به شکل گیری سروتونین کمک میکند و باعث میشود خلق و خوی شما پایدار و ثابت باشد.

هـ: پروژسترون که در میزان و کیفیت خواب شما مؤثر است و باعث میشود خوب بخوابید.

پس ورزش به تنهایی یک نوع آمپول تزریق شادی و حال خوش است که میتوانیم با تزریق این آمپول، از بزرگترین عامل در برابر اعتیاد، خودمان را مصون و یا به عبارتی واکسینه کنیم.

خودآری (پرهیز و تقوی)

پرهیز و خودآری یکی از مهمترین اجزاء واکسن اعتیاد است اما قبل از هر چیز بهتر است معنای خودآری را بیان کنیم و با دیدگاه قرآن نسبت به خودآری و پرهیز از مواد مخدر آشنا شویم.

در واقع زمانی که نمیدانیم انجام یک کار، رفتن به یک مکان، صحبت کردن یا نکردن و ... به نفع یا ضرر ماست، عقل سالم حکم میکند که در این شرایط از انجام آن خودآری کنیم و همانطور که میدانیم «تقوا» در اصل از مادۀ وقایه و به معنای نگهداری یا خویشتن داری است»[۷] و به تعبیر دیگر یک نیروی کنترل درونی است که انسان را در برابر طغیان شهوات حفظ میکند و درواقع نقش ترمز نیرومندی را دارد که ماشین وجود انسان را در پرتگاه ها حفظ و از تندرویهای خطرناک، بازمیدارد، لذا به همین دلیل امیرالمؤمنین (علیهالسلام) تقوا را به عنوان یک دژ نیرومند در برابر خطرات شمرده است و اینگونه میفرماید: اِعلموا عبادَ الیه اِنّ التقوی دارُحِصْن عزیز[۸]: بدانید ای بندگان خدا، تقوی دژی است مستحکم و غیرقابل نفوذ»[۹]

همانگونه که میبینیم مولای مهربان همۀ ما تقوی را همانند دژی محکم میداند که به این راحتی قابل رسوخ نیست.

که عبارة اُخرای همان واکسینه شدنی است که در مورد آن صحبت میکنیم اما از آنجا که ما در مورد واکسن اعتیاد صحبت میکنیم بهتر است نظریۀ خالق مهربان هستی را در مورد پرهیز از اعتیاد یا واکسن اعتیاد بدانیم.

دیدگاه قرآن در مورد واکسن پیشگیری از اعتیاد

خداوند در کلام مهربانی به بعضی از ضد ارزشها که میرسد به صرف انجام ندادن و با واژگانی در قالب «لا تکذب»، «لا تسرق» و ... دروغ نگوئید، سرقت نکنید، ربا نخورید و ... اکتفا میکند اما وقتی به چند مورد خاص در کتاب آسمانی برخورد میکنیم پا را فراتر میگذارد و از واژۀ گریز و فرار استفاده مینماید چرا که تقوا به طور کلی به دو دسته تقسیم میشود.

الف: تقوای پرهیز

ب: تقوای گریز

البته نمیتوان ضد ارزشها و خط قرمزهای خداوند را دسته بندی و درجه بندی کرد اما میتوان گفت واکنش و عکس العمل قرآن نسبت به دروغ، غیبت، تهمت، سخن چینی و ... با عکس العمل قرآن نسبت به مواد مخدر، مشروبات الکلی و ... بسیار بسیار متفاوت است که برای توضیح مختصر در این مورد بهتر است به متن کلام الله رجوع کنیم. در کتاب عشق خداوند اینگونه میفرماید:

یا ایها الذین آمنوا انما الخمر و المسیر و الانصاب و الازکام رجس من عمل الشیطان فاجتنبوه لعلکم تفلحون.[۱۰]

برای توضیح در مورد این آیه به طور کلی بدانید مواد مخدر زیرمجموعه خمر است (خمر یعنی هرگونه مسکر) و اکثر احکامی که برای خمر و مشروبات الکلی صادر شده، برای مواد مخدر از جمله تریاک، هروئین و ... هم صدق میکند.[۱۱]

اما نکته مهم و کلیدی در مورد مواد مخدر و اعتیاد اینکه خداوند وقتی پای خمر و مسکرات و همینطور مواد مخدر پیش می آید از واژه فرار و گریز استفاده میکند؛ به عبارتی خداوند وقتی اسم از مواد مخدر می آید با بیانی شیوا میگوید ای بندگان من از کوچه پس کوچه هائی که بوی اعتیاد و مواد مخدر میدهد، هم رد نشوید و از نام آن گریزان و فراری باشید؛ یعنی نه تنها مصرف نکنید و پرهیز کنید، بلکه بالاتر از آن وقتی اسم این مادۀ سیاه رنگ و نابود کننده میآید، فرار کنید (اجتنبوهُ) و اجتناب یعنی فرار کردن، که فراترا ز پرهیز کردن است و اعلام خطر بیشتری در دل خود دارد که خداوند فقط نسبت به چند مورد در کلام الله از واژه اجتناب استفاده کرده و آنها را از سایر ضد ارزشها متمایز نموده است تا دقت بیشتری پیرامون آنها به کار ببریم؛ چرا که به کار بردن این واژگان توسط معمار آفرینش که از پشت پردۀ همه چیز و همینطور خطر اعتیاد با خبر است به نوعی اعلام زنگ خطر است برای کسانی که خودشان را دوست دارند و هرگز نمیخواهند وارد برنامه ای شوند که خروج از آن از اراده آنها خارج است اما چه پیامی در دل واژه اجتناب وجود دارد که باعث واکسینه شدن از اعتیاد میشود.

ترسِ ممدوح و پسندیده، نکته اساسی در واکسن اعتیاد

ترساندن و ترسیدن همیشه مذموم و ناپسند نیست بلکه در اکثر موارد بسیار هم پسندیده و در پارهای موارد ناجی جان، آبرو و حیثیت انسان است و می توان آن را یکی از نعمتهای بزرگ خداوند بر شمرد که کمتر کسی میشود به خاطر این نعمت خداوند را سپاس گوید. و با این جمله که «خدایا شکرت که ترسیدم یا دیگری مرا ترساند» مهربانی خداوند در قبال این نعمت را یادآوری کند. و به همین خاطر است که ترس یکی از مهمترین عوامل بازدارنده و واکسینه کننده به شمار میرود و زمانی که میبینیم خدای مهربان وقتی به مواد مخدر میرسد با انواع و اقسام تأکید ما را از نزدیک شدن به آن بر حذر میدارد، بیشتر از پیش نسبت به آن واکنش انجام میدهیم. البته کسانی که با زبان عربی آشنا هستند بهتر میدانند که در این آیه برای واکسینه کردن ما نسبت به مواد مخدر و پرهیز یا خودآری از آن چندین تأکید استفاده کرده که به قرار زیر است:

اولاً شروع آیه با عبارت یا ایها الذین آمنوا به نوعی همان عبارت «توجه توجه توجه» است که در زبان فارسی به کار میبریم و در ادامه کلمه «انما» که تأکید را میرساند و همینطور الف و لام موصوله در «الخمر» که همۀ انواع مسکرات را پوشش میدهد و از همه مهمتر کلمه «رجسٌ» که حاکی از نجاست مشروبات الکلی است و بالاتر از آن عبارت «من عمل الشیطان» که آن را عملی شیطانی میداند که با مصرف و استعمال آن تحت ولایت شیطان قرار میگیریم و در ادامه و شاهد مطلب ما و از همه مهمتر بکار بردن واژۀ اجتناب و فرار یا گریز از مواد مخدر که در آخر آیه سنگ تمام میگذارد و همۀ این عبارات تأکیدی، استارت خودداری و تقوای ما را به کار می اندازد تا وقتی اسم مواد مخدر، دوست معتاد، مکان مصرف و ... به گوش ما میخورد دقت بیشتری نسبت به آن به کار ببریم و هر از چند باری این جملات نورانی را تلاوت کنیم. چون خود تلاوت کردن قرآن، نور و سپری است غیرقابل نفوذ و آگاهی از این مطالب هم نوری است که خداوند به قلب هر کس که میخواهد، می تاباند چنانچه امام صادق علیه السلام میفرماید: «العلم نورٌ یقذفه الله فی قلب من یشاء»[۱۲] علم نوری است که خداوند در قلب هر کس که بخواهد، می تاباند.

اما نکتۀ لطیف در «خودداری» اینکه خودداری از دو جزء «خود» و «آری» تشکیل شده است؛ یعنی این خودمان هستیم که به چیزی «آری» میگوئیم، هر چند که «نه گفتنها» و «نرفتنها» و «انجام ندادنها» هم می تواند به نوعی «آری» گفتن یا همان تسلیم بودن در برابر این است که خداوند به طور کلی گفته باید اوامر و نواهی من را گوش کنیم و همۀ ما گفته ایم «آری»، روی چشم، همۀ ما پای کار هستیم، چرا که تو خدای خیلی خوبی هستی و ما هم باید اثبات کنیم که بندۀ ممتاز و برگزیده ای هستیم، لذا سمعاً و طاعتا هرچه بگوئی بدون چون و چرا گوش میکنیم.

پس یکی از اجزاء واکسن پیشگیری از اعتیاد ترسی است که در قالب واژه ها و ... پشت پرده خودآری وجود دارد؛ به عبارتی تقوا و خودآری میتواند یکی از مهمترین سپرهای دفاعی در برابر هجوم اعتیاد باشد به همین خاطر خداوند در کلام الله وقتی میخواهد انسان به سراغ ضد ارزشهائی نرود که باعث سقوط صددرصدی او میشود از تمثیلهائی استفاده میکند که ترس را در وجود انسان برانگیزد مثل اینکه وقتی حرف از ربا و رباخواری میشود میگوید چنین کاری یعنی جنگ با خدا؛ یعنی شکست و نابودی محض

از طرفی وقتی به خانواده هایی نگاه میکنیم که بیشتر از دیگران پایبند به تقوای الهی و اصول ارزشی هستند، در چنین افرادی شیوع اعتیاد بسیار بسیار کم رنگ است؛ چرا که تقوی همچون قلعه و دژی محکم است که نمیگذارد تیرهای مسموم اعتیاد به انسان اصابت کند؛ همانند لایه اوزون که خداوند در اطراف زمین قرار داده تا از هجوم اجرام آسمانی به سیارۀ زمین جلوگیری کند و از آنجا که تیرهای مسموم اعتیاد در هر کوچه و خیابان به طرق مختلف به فرزندان ما شلیک میشود، از اینرو باید با واکسینه کردن فرزندانمان از طریق آگاهی، صمیمیت، پر کردن اوقات فراغت (ورزش، هنر و ...) و همینطور با بالابردن سطح تقوی و پرهیزکاری، مانع پیشرفت یا رسوخ اعتیاد شویم اکنون که بحث واکسن اعتیاد به این مقوله یعنی پارامتر ترس رسید برای اینکه بیشتر از گذشته اطلاعاتمان در مورد اعتیاد بالا برود و بدانیم در برابر چه غول بی شاخ و دُمی قرار داریم، بهتر است کمی در مورد میزان تخریب اعتیاد صحبت کنیم تا هم ترسمان نسبت به این بیماری برانگیخته شود و هم کمی دُز تقوی و خودآریمان افزایش یابد.

میزان تخریب اعتیاد

الف: تخریب جسمی

ب: تخریب روانی

ج: تخریب جهان بینی

د: تخریب معنوی و مادی

هـ: تخریب اُخروی

اولاً چنانچه در آیل خمر و سیر دیدیم و دقت کردیم، بحث تخریب اعتیاد و مواد مخدر با سایر ضد ارزشها قابل قیاس نیست، لذا با الفاظ خاص و ویژهای برای پشگیری از این معضل اجتماعی یاد کرده، از طرفی امام حسن عسگری علیهالسلام در هزار و اندی سال قبل در مورد اعتیاد و عادت فرموده: ریاضة الجاهل و رد المعتاد عن عادته کالمعجز[۱۳]: آموزش دادن به فرد جاهل و ترک معتاد از عادتش، هم پای اعجاز است.

در واقع در این حدیث شریف برای برانگیختن ترس و پیشگیری از اعتیاد، برگشت فردی که به اعتیاد گرفتار شده را در حد اعجاز برمیشمرد تا وقتی در دو راهی انتخاب آری یا نه به اعتیاد قرار گرفتیم، کمی بیشتر دقت کنیم، در واقع باید لنتهای ترمز خودآری ما همیشه تازه و از بهترین جنس و کیفیت باشد تا در مواقع حساس و در پیچ و خم های زندگی به موقع به کار بیفتد و خدای ناکرده ترمز خالی نکند.

اما برای تخریب جسمی اعتیاد همین بس که بدانیم ۲/۳۷ [۱۴] تریلیون سلول به همراه ۱۰۰ میلیارد سلول عصبی، ۶۰ میلیون گیرنده حسی و ۱۰۰۰ گیرندۀ بویایی و ۳۰ تریلیون گلبول قرمز و ۴۲ میلیارد رگ خونی و ... فقط در قسمت جسم و آنچه برای ما قابل رؤیت است درگیر اعتیاد میشود و این مکانهای تخریب شده ای است که ما با چشم مسلح و غیرمسلح می بینیم و تخریب در دنیای درون انسان الی ماشاءا... که طومار هفتاد من میخواهد.

اما تخریب روانی اعتیاد که همگی ریشه در تخریب های جسمی دارند و منشأ آن بالا و پایین شدن مخدرهای درونی جسم است، آنقدر وسیع و گسترده است که جهان پزشکی با اینهمه پیشرفت در برابر آن زانو زده و اعتیاد را غیرقابل درمان میداند.

اما بمب افکنهای اعتیاد فقط جسم و روان انسان را مورد هدف قرار نمیدهند بلکه جهان بینی[۱۵]و نوع نگرش انسان را هم مورد هجوم خود قرار میدهند و جهان بینی فرد مصرف کننده را تبدیل به جهان بینی افیونی میکنند که طرز تفکر و نگرش او تحت تأثیر مواد مخدر قرار میگیرند و مواد مخدر است که تفکرات او را کنترل میکند؛ چنانچه خلق و خو و اعضاء و جوارح او به همراه تمامی جوانح او تحت تأثیر مواد مخدر قرار میگیرد حتی قوۀ عاقله با فرماندهی جسم، حواس درونی و بیرونی فرد مصرف کننده و همه قوای جسمی، جنسی، حسی و ... او با استفاده از مواد مخدر مورد حمله قرار میگیرد و آسیب میبیند که در پاره ای شرایط تخریب واردشده به جوارح و جوانح غیرقابل جبران است.

البته در کنار همۀ این تخریبها، مادیات و معنویات فرد مصرف کننده هم تحت الشعاع قرار میگیرد و از این بالاتر اینکه میتوان با توجه به آیات قرآن اثبات کرد که دامنۀ تخریب اعتیاد با مرگ هم پایان پذیر نیست و باید به عرض کسانی که فکر میکنند با خودکشی یا مُردن میتوانند از شرّ اعتیاد خلاص شوند، چنین فکری خیالی باطل و خام است؛ چرا که به طور خلاصه اعتیاد یک بیماری فقط جسمی نیست که با نابود شدن جسم از میان برود بلکه اعتیاد اگر درمان نشود بعد از مرگ هم دامنگیر فرد مصرف کننده است که بحث در این باره به خاطر دامنه دار بودن آن به مکان دیگری حواله میشود، هرچند که در کتاب مهندسی اعتیاد تا حدودی بحث و بررسی شده است.[۱۶]

پس همانگونه که به دهها دلیل بیان کردیم اعتیاد از سرطان، کرونا، وبا و سایر بیماریهای لاعلاج بدتر است باز هم متذکر میشویم که با این میزان تخریبی که اعتیاد دارد اما جای شکر باقی است که در کشورمان یعنی ایران اسلامی درمان اعتیاد کشف شده است و ۲۵ سال است که قابلیت اجراء پیدا کرده و دهها هزار نفر درمان شده قطعی اعتیاد با روشی کاملاً اسلامی، سنتی و بومی در ستاد مبارزه با مواد مخدر به ثبت رسیده است.

نتیجه گیری

تمامی مطالبی که در قالب اجزاء تشکیل دهنده واکسن اعتیاد گفتیم، اگر در کنار هم قرار بگیرند، می توانند تا بالای ۵۰ درصد ما را در برابر هجوم ویروس اعتیاد، واکسینه کنند، وگرنه آگاهی به تنهایی ممکن است کارائی خاصی را ایفا نکند، چنانچه بسیاری از پزشکان و متخصصین را مشاهده میکنیم که اطلاعات فوق العاده ای نسبت به مواد مخدر و میزان تخریب آن دارند و حتی تألیفات زیادی در این باره نوشته اند ولی متأسفانه خودشان درگیر اعتیاد هستند، یا ورزشکارانی را میبینیم که در دام اعتیاد گرفتار شدهاند. پس با در کنار هم قرار گرفتن، آگاهی، صمیمیت، ورزش، خودآری و آگاه شدن از میزان تخریب اعتیاد و اطلاع از آمار و ارقامی که درگیر اعتیاد میشوند، به طور کلی میتواند تا درصد بالایی ما را در برابر اعتیاد واکسینه کند، امیدوارم در این مقاله توانسته باشیم در حد بضاعت خود در مورد خطر اعتیاد صحبت کرده باشیم.

منابع کتاب

۱- قرآن کریم

۲- نهج البلاغه

۳- بحارالانوار/ علامه مجلسی

۴- سایت پرسمان/ واژه تقوی و پرهیز

۵- سایت خبرنگاری ایرانا / ستاد مبارزه با مواد مخدر

۶- سایت مبارزه با مواد مخدر/ دکتر صرامی/ دکتر نارنجی ها

۷- سایت کنگره ۶۰

۸- کتاب عبور از منطقه ۶۰ درجه زیر صفر/ آقای حسین دژاگام

۹- سایت مقالات پزشکی/ هورمونهای شادی

۱۱- سایت پایگاه علمی جهاد دانشگاهی- مقالات علمی

۱۲- جامع الاحادیث

۱۳- لغت نامه دهخدا