به گزارش خبرگزاری حوزه، کتاب «عدالت در عداوت» (بایسته های اخلاقی تعهد به عدالت در تخاصم و دشمنی) اثر مهدی مسائلی است که به همت پژوهشکده اخلاق و معنویت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۳۸۱ صفحه منتشر شد.

یکی از بزنگاه های عدالت، هنگام دشمنی و مخالفت است. بسیاری از مردم فقط در وضع عادی می توانند عدالت را رعایت کنند؛ اما در امتحان دوستی و دشمنی، از سر غفلت یا عمدا، عدالت را پایمال می کنند. برخی هم در عرصه دشمنی، عدالت را به رسمیت نمی شناسند؛ ولی باطل بودن جبهه مقابل، مستلزم مشروعیت همه روش های مبارزاتی نیست.

دشمنان و مخالفان نیز حقوقی دارند که حفظ عدالت در گرو توجه به آنهاست. بعضی از روش های اظهار دشمنی نیز با برخی از دستورهای اخلاقی یا مصالح دینی در تزاحم هستند. این روش ها هر چند تعدی به حقوق دشمن به حساب نیایند، ولی از نظر اسلام غیر اخلاقی اند و با ارزش های دینی قابل جمع نیستند.

ساختار اثر

این کتاب در شش فصل تألیف شده است؛ در فصل اول پس از بیان معنا و مفهوم عدالت و ظلم، به تقسیم بندی عدالت در فلسفه اخلاق پرداخته شده و رابطه عدالت و حق و همچنین نسبت اخلاق و عدالت تبیین شده و جایگاه عدالت در تعالیم اسلامی تشریح شده است.

در ادامه این فصل، نویسنده پس از تبیین معنا و مفهوم دشمن و علل و ریشه های دشمنی، تفاوت دشمن با مخالف و همچنین تقسیم بندی دشمنان (داخلی و خارجی) مورد بحث و بررسی قرار داده و سپس دشمنی در دین و مراحل تبرّی را تشریح و در ادامه ضمن تبیین اهمیت عدالت در عداوت، به جوانب عدالت در عداوت از نگاه اخلاقی می پردازد و علل سرپیچی از عدالت در عداوت را مطرح می کند.

«بایسته های عدالت ورزی در برابر مطلق دشمنان» عنوان دومین فصل از کتاب مذکور است که این بایسته ها عبارتند از: توجه به اصل هدایت دشمنان، توجه به ادب دینی در گفتار، به وفای عهد و رعایت حقوق بشر.

در سومین فصل از این کتاب به «بایسته های عدالت ورزی در گستره داخلی (احزاب سیاسی)» پرداخته شده که در این راستا به پرهیز از تکفیر، تلاش برای رفع دشمنی، پرهیز از بهانه جویی برای تسویه حساب، و پرهیز از خشونت گفتاری مورد تأکید قرار گرفته است.

در فصل بعدی، «بایسته های عدالت ورزی در گستره خارجی و بین المللی (سیاست خارجی)» مورد بحث و بررسی قرار گرفته که این بایسته ها اعم از تلاش بر ایجاد صلح و جلوگیری از جنگ، پرهیز از ترور، ممنوعیت کشتار غیر نظامیان، توجه به محیط زیست و عدم استفاده از سلاح های نامتعارف است.

فصل پنجم به «بایسته های عدالت ورزی در گستره اعتقادی (تقابل با صاحبان ادیان و فرق گوناگون)» می پردازد که نهی از بدزبانی و خشونت گفتاری و همچنین توجه به جنبه هدایتگری تبلیغات دینی، از این بایسته ها به شمار می رود.

ششمین و آخرین فصل از کتاب حاضر با عنوان «روش ها و سازوکارهای درونی سازی بایسته های عدالت» تألیف شده که در این میان، سازوکارهای فردی و اجتماعی تشریح شده است.

برشی از اثر

* روش ها و سازوکارهای درونی سازی بایسته های عدالت

تخطی از عدالت در دشمنی می تواند ریشه های فردی و اجتماعی داشته باشد. برای نهادینه کردن عدالت در دشمنی باید با این عوامل مقابله کرد. اما افزون بر این، راهکارها و دستورهایی نیز برای تقویت بنیان عدالت وجود دارد. بعضی از این امور جنبه فردی دارد و باید روحیات فردی آن را در جامعه تقویت کرد که بسته به جایگاه اجتماعی و سیاسی و حکومتی افراد، کسب آنها مهم و حساس می شود. از سازوکارهای فردی می توان به توجه به جایگاه مدارا و تقویت آن و وظیفه شناسی اخلاقی و توجه به مرز عدالت و ظلم اشاره کرد.

قسمتی دیگر از این راهکارها جزء مسائل اجتماعی و سیاسی هستند که برای تحقق عدالت در دشمنی باید آنها را در بستر جامعه و قوانین عمومی تدارک دید. این راهکارها عبارتند از: تقدم عدالت بر مصالح شخصی و گروهی، تبیین حقوق سیاسی مخالفان، ابهام زدایی از قوانین جزایی درباره دشمنان، و محدودکردن قدرت ها و نظارت بر آنها.

علاقه مندان برای خرید اینترنتی این کتاب می توانند به نشانی اینترنتیhttp://shop.isca.ac.ir/ مراجعه کنند.