به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین خالق پور در نشست علمی بین المللی انسان شناسی در اندیشه فلسفی ابن سینا در سخنانی از همه دست اندرکاران برگزاری این کنفرانس تقدیر نمود و اظهار داشت: بهترین جمله ای که می توان در این نشست بیان نمود و بیانگر تفکر ابن سینا باشد، عبارتی است که ملاصدرا و مرحوم سبزواری نیز مکرر از آن استفاده کرده اند خطاب به پروردگار عالم که می گوید تمام جهان عالم هستی عبارت، لفظ و پوسته هستند و خداوند معنا و حقیقت عالم هستی؛ خدایی که برای همه قلوب همچون مغناطیس عمل می نماید و جاذبه اش همه هستی را به سوی خود می کشاند.
وی با اشاره به حرکت شتابان همه موجودات از جمله انسان به سوی خدا متعال، یادآور شد: این چکیده عرفان اسلامی است که مرکزیت حرکت همه عالم هستی از جمله انسان را جز خدا نمی داند و هستی جز به سوی خدا حرکت نمی نماید. چه هستی آگاه بر این حرکت متعالی باشد و چه نسبت به آن جاهل باشد.
جانشین ریاست جامعةالمصطفی ادامه داد: اگر نگاهی جدی به انسان شناسی داشته باشیم، این جمله بهترین تعریف برای آن است. هرچه این حرکت آگاهانه تر باشد، وصول کامل تری به سوی خدای متعال حاصل می شود و هرچه انسان در جهل و نا آگاهی باشد، دریافت کمتری خواهد داشت. عمده فلاسفه و عالمان دین ما به قله انسانیت اشاره می نمایند که در آن جایگاه، انسان جامع فضائل است و از آن تعبیر به مقام جمع الجمعی یا انسان کامل می می شود. انسان به معنی خلیفة الله که نتیجه تجلی خداوند در اوست.
وی با اشاره به تعریف قرآنی از انسان، اظهار داشت: انسان از نگاه دیگر و بر اساس آموزه های قرآنی، چیزی جز فقر و نیاز مطلق نیست و هیچ از خود ندارد و در همه ابعادش نیازمند است و حقیقت انسانی جز نیاز به خدای متعال نیست.
حجت الاسلام والمسلمین خالق پور به سه حوزه نیازمندی انسان اشاره نمود و اظهار داشت: نخستین حوزه، نیازهای مادی انسان است. خداوند بشر را به گونه ای آفریده است که به صورت عادی نیاز به خوراک، پوشاک، مسکن، استراحت و لذائذ دارد. این نیازها، هویت مادی انسان را شکل می دهد و وجود انسان را خداوند آمیخته به این نیازها آفریده است. این سلسله نیازها برای رسیدن به کمال خلیفه اللهی انسان لازم است.
وی افزود: محور دوم نیازهای هویت انسانی بشر است. انسان به لحاظ روح و جان فراوان نیازمند است. نیاز به علم و دانش، نیاز به محبت، نیاز به همبستگی و همراهی و انس به یکدیگر و… نیز با همان هدف در انسان قرار داده شده است و تأمین این نیازها، آدمی را به قله انسان کامل می رساند.
حجت الاسلام والمسلمین خالق پور، حوزه سوم را نیازهای متعالی انسان برشمرد و تصریح کرد: نخستین نیاز متعالی انسان، که به هویت الهی او مربوط می شود، عبارت است از نیاز به شناخت چیستی انسان. گام اول برای تعالی انسان از هویت انسانی اش به هویت الهی، این است که خود را بشناسد و بداند در منظومه عالم خلقت چه هویتی دارد.
وی ادامه داد: نیاز متعالی دوم؛ شناخت منشاء پیدایش و نیاز بعدی نیز فهم دلیل و هدف آفرینش است. چهارمین نیاز شناخت محلی است که در آن قرار داریم و شناخت مقصد نیز نیاز پنجم است. ششمین نیاز، که در حوزه نیازهای عملی قرار دارد، کیفیت سیر از محلی که در آن قرار داریم به مقصدی است که باید بدان برسیم.
جانشین ریاست المصطفی با تاکید بر ضرورت رعایت توازن در رفع نیازهای انسان در هر سه حوزه، تاکید کرد: اگر اقتضائات زمان و مکان در رفع نیازها مدنظر قرار نگیرد و به موقع عمل ننماییم، قطعا ضرر کرده ایم. با یک مقایسه میان اندیشه اسلامی و اندیشه سکولار غرب، می بینیم نزاعی که امروز با غرب داریم در نوع نگرش به انسان است. امروز غرب و تفکر سکولار، در برطرف نمودن نیازهای حوزه مادی توفیقاتی داشته است؛ اما نسبت به نیازهای انسانی و الهی بشر غفلت شده است.
وی مشکل بشر امروز را عدم توازن در رفع نیازها دانست و گفت: نیازهای مادی بشر گاهی تا حد فراوانی تامین می شود اما در تامین نیازهای انسانی ضعف دارد و در نیازهای متعالی حتی در جهت خلاف رفع آن حرکت می نماید. البته اشکالی بر ما نیز وارد است. عرفان و فلسفه ما در شیوه های تعلیم و تعلم خود بیشتر به نیازهای متعالی پرداخته است. امروز جای فلسفه و عرفان ما در متن جامعه کم رنگ است و عرفان و فلسفه دست جوان ما را در عرصه نیازهای مادی نمی گیرد.
حجت الاسلام والمسلمین خالق پور، با تاکید بر نگاه جامع قرآن میان دنیا، انسان و آخرت، اذعان داشت: قرآن می فرماید در سیر خلق به حق، هرگز نباید از ظرفیت های مادی که در دنیا به انسان داده شده است، غفلت شود. فلاسفه ما باید دست انسان را در سیر الی الله بگیرند و عرفان ما باید در متن زندگی انسان نقش ایفا نماید.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: شاهکار امام راحل(قدس سره) این بود که فلسفه و عرفان را از جایگاه رفیع خود توسعه داد و وارد حوزه نیازهای مادی بشر نمود تا آنجا که مردم برای خدا به فعالیت روزمره خود مشغول می شدند و برای احیای سنت رسول خدا ازدواج می کردند. عرفان را امام در خشونت بارترین صحنه های جنگ هشت ساله تعریف کرد که رزمندگان با تمام وجود آیه «و ما رمیت إذ رمیت و لکنّ الله رمی» را قرائت می نمودند.
حجت الاسلام والمسلمین خالق پور در پایان تاکید کرد: امام خمینی(قدس سره) عرفان را از متن خلقت بازتعریف نمود و مقام معظم رهبری نیز ادامه دهنده این جریان هستند و در دنیای ظلمانی که جز به مادیات فکر نمی شود، اندیشه تمرکز به خداوند در زندگی را توسعه می دهد.
