به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین محمد ناصر سقای بی ریا عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در مدرسه شبهه پژوهی «زن و زندگی فاطمی» که به همت مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات حوزه های علمیه و با همکاری مرکز مدیریت حوزه ‌های علمیه خواهران برگزار شد، به بررسی مبحث «زن؛ خودسازی و اخلاق فاطمی» پرداخت و گفت: اخلاق به این معناست که ما با افعال اختیاری خودمان کارهایی را انجام دهیم که باعث کمال حقیقی ما میشود.

وی افزود: آنچه باعث کمال حقیقی ما می شود، قرب الی الله است. به همین جهت مرحوم آیت الله مصباح یزدی می فرماید هرکسی باید یک هرمی از نیت ها و اهداف داشته باشد که هر فعلی انجام می دهد، به نیت قرب الی الله صورت گیرد.

حجت الاسلام والمسلمین سقای بی ریا خاطرنشان کرد: از اخلاق به بندگی نیز تعبیر می شود؛ زیرا راه قرب الی الله بندگی خداوند است.

وی فقه را بسیار نزدیک به اخلاق دانست و گفت: از آنجا که تمام افعال ما به یکی از احکام چهارگانه واجب، مستحب، حرام و مکروه منتهی می شود، در نتیجه پرهیز از حرام و مکروه و شوق به واجب و مستحب می تواند مصداق اخلاق باشد. باید دانست که اگر افعال مباح را هم با نیت قرب الی الله انجام دهیم، آن ها هم می توانند مصداق اخلاق قلمداد شوند.

رحمت الهی؛ هدف خلقت بشر

عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) هدف خداوند از خلقت بشر را رحمت الهی برشمرد و تصریح کرد: در ابتدای خطبه ۱۹۳ نهج البلاغه حضرت امیر(ع) می فرمایند که خدای متعال هنگامی که خلق را آفرید هیچ نیازی به اطاعت آن ها نداشت و آمِن از معصیت آن ها بود؛ زیرا هیچ ضرری از معصیت کسی که گناه کند به خدا نمی رسد و کسی که از او اطاعت کند به خدا نفعی نمی رساند. پس خداوند می خواهد خلقی را بیافریند که به آن ها لطف کند. این موضوع در قرآن کریم هم آمده است که « إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ وَلِذَلِکَ خَلَقَهُمْ »، خدای متعال ما و همه موجودات را خلق کرده تا رحمت خودش را شامل حال آن ها نماید. انسان بیشتر از سایر موجودات از این رحمت الهی بهره مند است.

وی با اشاره به اینکه خداوند نعمت های خود را بین انسان ها و بر اساس معیارهایی به صورت متفاوت تقسیم نموده است، افزود: از آن جا که میزان استعداد انسان ها و ظرفیت های رشد آن ها متفاوت می باشد، لذا خداوند به هرکدام از آن ها مقداری از نعمت های خود را اعطا نموده است و به آن میزان نیز از آن ها متوقع بندگی می باشد. مرد و زن هم هردو انسان هستند و هردوی این دو جنس بشر می توانند به مراتب والای قرب الی الله دست یابند. همه ما باید بخاطر اینکه درجه ای از وجود را از سوی خداوند گرفته ایم باید شکرگذار او باشیم.

تلاش کنیم همانند الماس ها شویم

حجت الاسلام والمسلمین سقای بی ریا بیان داشت: آیت الله مصباح یزدی در تشبیهی می فرمایند وقتی که یک معدن زغال سنگ اکتشاف می شود، آن الماس هایی که در برخی نقاط این معدن ممکن است پیدا شود، اصل هدف آفرینش این معدن بوده است؛ اما در درجات پایین تری از جهت خلوص مواد دیگری همچون زغال سنگ نیز استخراج می شود و در نهایت یکسری مواد دیگر که دورریز هستند هم در این گونه معادن وجود دارد. ایشان در ادامه می فرمایند در مقام تشبیه آن الماس ها انسان های بسیار والا، انبیا، اولیا و معصومین هستند و در مراحل پایین ترین هرکسی که به آن ها نزدیک باشد، کمالات بیشتری را کسب کرده و در درجه خیلی پایین افرادی هستند که در دسته «انعمت علیهم» قرار نگرفته و همانند زباله ها و دورریزهای معدن می باشند. این ها همان افراد جهنمی می باشند.

وی گفت: امیرالمؤمنین علی علیه السلام می فرمایند: پایین درجه بهشت از بالاترین درجه دنیا بالاتر است. باید بدانیم که بهشت نیز دارای درجاتی بوده و حتی کسی که در حضیض بهشت قرار گرفته است از فردی که در بالاترین درجه دنیاست، جایگاه بالاتری دارد.

اسوه پذیری؛ راهی کوتاه و آسان برای رسیدن به کمال الهی

عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) اظهار کرد: رسول خدا(ص) حداقل دو نفر را تحت تربیت مستقیم خود قرار دادند؛ یکی وجود مقدس امیرالمؤمنین(ع) و دیگری حضرت زهرای اطهر(س) بود.

وی با تأکید بر اسوه پذیری به عنوان یکی از راه های آسان و کوتاه رسیدن به کمال الهی اظهار داشت: در اخلاق نیز فطرت ما بر این است که از الگوگیری از افرادی که مسیر کمال را طی کرده اند، لذت می بریم. البته باید دانست که بهترین نوع اسوه پذیری اقتباس و الگوبرداری آگاهانه، هدفدار و از روی علم و قصد است. قرآن کریم هم پیامبر اکرم(ص) را به عنوان اسوه همه ما معرفی نموده است.

حجت الاسلام والمسلمین سقای بی ریا گفت: پیش نیاز الگوگیری از پیامبر اکرم(ص) بنا به آیات قرآن کریم «امید به خدا» و «امید به روز قیامت» است. مسئله قیامت یکی از کانون های توجه در اخلاق اسلامی است. خداوند می فرماید: ما ابراهیم، اسحاق و یعقوب که از بندگان برگزیده ما بودند با یک چیز خالص کردیم و آن یاد آخرت بوده است. کسی که خدا را متعدد یاد کند می تواند از اسوه بودن پیامبر خاتم(ص) استفاده ببرد.

وی ادامه داد: در قرآن کریم به طور کلی در قالب داستان و تمثیل انسان هایی که در اخلاق، گوی سبقت را ربوده اند آمده است: «لَقَدْ کانَ فِی قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِأُولِی الْأَلْبابِ». سپس درباره برخی از زنانی که الگو شده بودند بحث شده است؛ زنانی همچون حضرت آسیه و حضرت مریم. در قرآن کریم این زنان نه تنها برای هم جنس های خود، بلکه برای مردان نیز الگو معرفی شده اند.

افضلیت فاطمه زهرا(س) بر زنان تمام ادوار تاریخ بشر

عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برخی از روایات را ناظر به برتری حضرت فاطمه زهرا(س) بر زنان تمام ادوار تاریخ بشر برشمرد و خاطرنشان کرد: پیامبر اکرم(ص) فرمود که "افضلیت مریم بر زنان عالم خودش بوده، اما دخترم فاطمه را خدای متعال بر زنان جمیع عالَم ها افضلیت داده است".

وی گفت: یکی از راه های آسان برای رسیدن به اخلاق حسنه این است که حضرت فاطمه زهرا(س) الگوی خود در زندگی قرار دهیم. زیرا سیره ایشان جلوه ای از سیره رسول خداست و اسوه گری حضرت فاطمه(س) تکمیل کننده اسوه گری شایسته ترین اسوه حسنه یعنی پیامبر اکرم صلوات الله علیه می باشد.

برخی از ویژگی های اخلاقی حضرت زهرا(س) به عنوان تکمیل کننده اسوه گری پیامبر اکرم(ص) برای زنان

حجت الاسلام والمسلمین سقای بی ریا بیان داشت: حضرت زهرا(س) برای خانم ها دارای ویژگی است؛ زیرا پیامبر خدا مرد است و زنان فقط می توانند جنبه های انسانی ایشان را فراگیرند. جنبه های ویژه بانوان در پیامبر وجود نداشته و این ها را زنان می‌توانند در وجود حضرت زهرا(س) بیابند.

وی ضمن بیان برخی از ویژگی های اخلاقی و رفتاری حضرت زهرا(س) افزود: دفاع جانانه از ارزش های اسلام، جانبازی برای استمرار رسالت، عشق بازی در راه بقا و دوام ولایت، جهاد بی امان فرهنگی، تقوا، عبادت، مهرورزی، محبت، عفاف، حجاب، تربیت فرزند، تدبیر منزل و تجهیز روحی و روانی مرد برای جهاد از جمله ویژگی های آن حضرت بوده و زنان به طور ویژه می توانند از ایشان در این زمینه ها الگو بگیرند.

حضرت زهرا(س)؛ الگوی امامان

عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) اظهار کرد: حضرت زهرا(س) الگوی امامان هم هست؛ در روایات داریم که «ما حجت بر خلقیم و فاطمه(س) حجت است بر ما». از وجود مقدس امام عصر(عج) روایت شده است که «وجود دختر رسول الله برای ما اسوه ای حسنه است».

وی گفت: نکته مهمی که باید در اسوه قرار دادن در نظر بگیریم این است که گاهی قالب می تواند مستقیماً به عنوان الگو قرار گیرد و گاهی فقط محتوا به تنهایی کافی است. مثلاً وقتی که می شنویم حضرت زهرا(س) در پی هر نماز واجب ذکر مخصوصی را داشته اند، ذکری که دستورالعمل آن را از پیامبر اکرم(ص) گرفته اند، قالب و محتوای آن هردو برای ما هم قابل الگوگیری است.

حجت الاسلام والمسلمین سقای بی ریا با تأکید بر اینکه روش غیرمستقیم نیز نوعی دیگر از الگوپذیری است، بیان داشت: در این نوع از الگوپذیری روح و حقیقت گفتار و کردار اسوه های الهی دریافت می شود و با استنباط و تحلیل سیره علمی و عملی آن بزرگواران وظایف فردی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی خود در عصر حاضر را دریافت می کنیم.

باید روح محتوای سیره رفتاری الگوهای الهی را درک کنیم

وی با اشاره به اهمیت درک روح محتوای سیره رفتاری الگوهای الهی ادامه داد: باید بتوانیم با درک روح محتوای این سیره، آن را در کالبدها و شیوه های نوین، طبق اقتضائات زمانی و مکانی خویش بدمیم. به عنوان مثال حضرت زهرا(س) و حضرت امیرالمؤمنین(ع) در یک چهاردیواری کوچک گِلین زندگی می کردند و با لیف خرما چادر می دوختند و قالب و شکل این گونه رفتارها می تواند برای ما الهام بخش باشد؛ نه اینکه ما هم در این زمانه برویم در یک خانه گلین زندگی کنیم و با لیف خرما برای خود چادر بدوزیم! بلکه باید ما هم بنا بر الگوگیری از ایشان و به قول مرحوم استاد مصباح یزدی ساده زیستی متناسب با شرایط امروز را در پیش گرفته و از تجمل گرایی پرهیز داشته باشیم.

عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) خاطرنشان کرد: حضرت زهرا(س) آرد مورد نیاز خانواده را با وسیله ای به نام دسداس تهیه می نمودند و دستشان تاول می زد. این موضوع نشان دهنده ارزش خانه داری، تدبیر امور منزل و کمک به همسر از نگاه آن حضرت است.

وی افزود: حضرت زهرا(س) در زمینه مسائل سیاسی و اهمیت دفاع از حق و مقابله با توطئه های منافقین و دشمنان داخلی و خارجی هم فعالیت هایی داشتند که می تواند برای نسل امروز زنان جامعه ما الهام بخش باشد.

اساس نقشه دشمنان خارج کردن حکومت اسلامی از محور امامت و دین است

حجت الاسلام والمسلمین سقای بی ریا اساس نقشه و حمله دشمنان را خارج نمودن حکومت اسلامی از محور امامت و دین برشمرد و تصریح کرد: بنا بر فرموده مقام معظم رهبری "امروز به برکت ملت هوشیاری مثل ملت ایران، به برکت افکار برانگیخته ای مثل افکار ملت ایران و به برکت انقلاب بزرگی مثل انقلاب اسلامی ایران هیچ دشمنی نه آمریکا و نه بزرگتر از آمریکا قادر نیست تا حادثه ای مثل صلح امام حسن(ع) را بر دنیای اسلام تحمیل نماید. اینجا اگر دشمن خیلی فشار بیاورد حادثه کربلا اتفاق خواهد افتاد".

وی در پایان با اشاره به روحیه بسیار بالای حضرت زهرا(س) در عبادت پروردگار افزود: در این باره روایات زیادی به ما رسیده است. در شب زفاف و اولین شبی که حضرت فاطمه زهرا(س) به خانه حضرت امیرالمؤمنین(ع) می آیند، حضرت امیر می بینند که حضرت فاطمه در فکر فرو رفته اند و از ایشان می پرسند چرا در فکر هستی؟ حضرت زهرا در پاسخ پیشنهاد کردند: "من که آمدم در رختخواب قرار گرفتم یاد مرگ کردم و انتقال از خانه پدر به خانه شوهر مرا یاد انتقال از خانه دنیا به خانه آخرت انداخت؛ پس بیا امشب را تا صبح با یکدیگر به عبادت بپردازیم". پیامبر اکرم صبح زود آمدند و از امیرالمؤمنین سؤال کردند "همسرت را چگونه یافتی؟"، حضرت امیر در پاسخ پیامبر عرض کرد: "خوب کمک کاری است برای اطاعت خدا، مرا دیشب تا به صبح وادار به عبادت خدا کرده است".