خبرگزاری حوزه | قرآن کریم دارای یک نظام تربیتی منحصر به فرد است. مهم ترین ویژگی این نظام تربیتی، ربّانی بودن آن است، در این نظام، خداوند بزرگ ترین مربی عالم هستی بوده که نسبت به نیازهای انسان (عالم اصغر) علم و آگاهی کامل دارد و جهان آفرینش (عالم اکبر) را به تسخیر وی قرار داد تا خلیفه خدا و مظهر اسماء الله شود. از همین رو خداوند متعال، قرآن کریم (به عنوان جامع ترین و کامل ترین برنامه تربیت) را بر وجود نورانی حضرت ختمی مرتبت (صلی الله علیه و آله) نازل نمود، تا انسان با فهم معارف ژرف و عمل به دستورات آن به رشد و کمال نهایی برسد. البته بزرگ ترین هدف این نظام، تربیت انسانی در تراز قرآن کریم است؛ یعنی انسان به مرحله ای برسد که قرآن مجسّم شود، طاهر و مطهر شود، عمل صالح انجام دهد و در عبادت الهی شرک نورزد. اینگونه است که می توان به مقام قرب الهی نائل شد و این خاصیت شگرف و اعجازگونه تربیت ربّانی قرآن کریم است.
البته مقصود از ربّانی بودن تربیت قرآنی این نیست که فرد از جنبه های اجتماعی و عالم خاکی دور شود، چرا که رهبانیت خلاف فطرت انسانی است، بلکه مقصود اینکه انسان در عین بهره گیری از امکانات مادی، به مبدا هستی و معدن عظمت و کمال متصل شود و به اخلاق الهی متخلق شده و از قوانین الهی تبعیت کند.
تربیت قرآنی تربیتی است که در فرایند تربیت، نقاط قوت و ضعف انسان را ملاحظه می کند و تلاش دارد با لحاظ همین تفاوت های استعدادی، او را به رشد و کمال برساند. از سویی دیگر، انسان در نظام تربیتی قرآن، موجودی صاحب اختیار است، پس با تقوای الهی می تواند به کرامت الهی نائل شده و یا با ارتکاب جنایت دچار غضب الهی شود.
تربیت قرآنی، یک تربیت توازن گرا است، یعنی قرآن کریم، به دنبال تربیت انسانی معتدل است که در تصمیم ها، رفتار ها و همه کنش هایش عقلانی و منطقی عمل کند، زیرا انسان فاقد تعادل فکری و روانی همواره در مسیر افراط و تفریط قرار دارد. کارکرد چنین تربیتی این است که انسان با معرفت و عقلانیت زندگی کند و در مسیر عبودیت الهی قرار گیرد و از کج روی و انحراف دوری کند.
نظام تربیتی قرآن کریم به انسان می آموزد که همواره خود را در محضر حق تعالی ببیند و لحظه ای از او غفلت نکند، زیرا نتیجه غفلت از یاد خدا، چیزی جز خودفراموشی و گمراهی نیست.
همچنین به او می آموزد همچنانکه برای معاش خود بلکه به معاد خود هم بیندیشد، و نتیجه معاد نگری چیزی جز توشه جمع کردن برای یک زندگی ابدی نیست.
در نظام تربیتی قرآن، انسان به صورت خود خواسته و بدون توجه به اهرم های الزام کننده به هنجارهای اجتماعی پذیرفته شده پایبند است و تخطی از آن ها را نه فقط یک هنجار شکنی اجتماعی بلکه یک تخلف اعتقادی می داند و این بزرگ ترین مزیت تربیت قرآنی است.
در این نظام تربیتی، گناه نه تنها بر روح و جان آدمی بلکه بر تمام ابعاد زندگی اش، اثر وضعی برجای می گذارد. در این نگاه مترقی، بشر برای بهره مندی کامل از برکات آسمان و زمین باید از گناه دوری کرده و تقوای الهی را پیشه کند. تاثیر تقوای الهی بر دریافت امدادات غیبی مساله ای است که فراتر از فهم و تحلیل مکاتب بشری است.
نتیجه آنکه نظام تربیتی قرآن کریم به همه ابعاد وجود انسان توجه ویژه ای نموده است و از همین رو بر خلاف سایر مکاتب بشری، که تاکنون نتوانسته پاسخگوی نیازهای بشری باشند، به همه نیازهای انسان در همه سطوح فردی و اجتماعی و مادی و معنوی پاسخ می دهد، زیرا درک بشر به شکل ناقص و محدود بوده و برای او راهی به سوی شناخت مصالح و مفاسد حقیقی نیست.
بنابراین نظام تربیتی قرآن کریم از هر جهت بر سایر مکاتب بشری برتری دارد، زیرا غرب که نماد جاهلیت مدرن بوده چنان در باتلاق فساد اخلاقی فرو رفته که جاهلیت قدیم در مقابل آن رو سفید شده است، از همین رو، دشمنان تربیت، تمام تلاش خود را برای حذف قرآن از زندگی بشر امروزی به کار گرفتند تا شاید بتوانند سلطه شیطان را بر جهان تثبیت کرده و انسانیت انسان را به خوی حیوانی و شیطانی مسخ کنند. بنابراین بشریت امروز در میانه دو راه یعنی تربیت قرآنی یا تربیت شیطانی قرار گرفته است. و کار مربیان انسان ساز در نبرد حق و باطل، بسیار سخت می شود. و اگر بتوان جلوه های تربیتی قرآن کریم را به بشر تشنه امروز نشان داد، جذابیت های شیطانی تمدن غرب دیگر نمی تواند رخ نمایی کند.
علی صالحی
