به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین مهدی انصاری قمی، استاد حوزه علمیه قم شامگاه چهارشنبه ۱۱ مردادماه در همایش ملی «شیخ شهید؛ فقیه تهران، دیده بان ایران» ویژه بزرگداشت شهید شیخ فضل الله نوری که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی قم برگزار شد، اظهار داشت: از اینکه ایران از قدیم تاکنون مورد توجه مستشرقین و دول استعمارگر گذشته بوده، شکی در آن نیست.

وی افزود: حوادث سیاسی فراوانی در ایران اتفاق افتاده است که جا دارد حوزه علمیه به تاریخ ایران قبل از اسلام و بعد از اسلام توجه کند چون اگر این توجه صورت نگیرد، بی تردید ایران و ایرانی بودن و ادبیات ایران بویژه خلط آن را با مزاج اسلام و تفکر ولایت اهل بیت (ع) را از دست خواهیم داد. این تلاش از دوره قبل از پرتغالی ها در ایران بوده که ایران را از لحاظ زبان، فرهنگ، اقتصاد و سیاست حل کنند.

استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: ایران بعد از هند بیش از ۴۰۰ سال گرفتار استعمار کشورهای فرانسه، بریتانیا، پرتغالی ها، روس ها و حتی کشورهای کوچکتر بودیم که عمده به دلیل عدم توجه علما و مردم بوده است. آخرین هجومی که هنوز آثارش در انقلاب ماست، بی تردید مشروطه است. مشروطه به ظاهر معنایی که دارد، مشروطه واقعی نبوده است. آغاز تحول از عدالتخانه عرفی آغاز شده است نه عدالتخانه قضایی. اما آنچه کشور را سریع تغییر داد و شخصیتی مانند شیخ فضل الله را در برابر خود ببیند، تغییر عدالتخانه به مشروطه خواهی بود. اگر بخواهیم شیخ فضل الله را بشناسیم، باید ایشان را از شخصیت فقهی اش بشناسیم.

وی با اشاره به سخنان آیت الله فاضل لنکرانی درباره حکومت و دین گفت: تمام درگیری های بعد از فوت پیامبر اکرم (ص) بر سر این مساله بود که آیا دین پیامبر حکومت خدا بود یا امرهم شورا بینهم؛ هرکسی انتخاب شود؟ جالب اینکه از دوره امویان، عباسیان، عثمانیان و… تا امروز این را ثابت کردند که می خواهند فصلی بین حکومت خدا در شریعت و سیاست دینی و اجرای حکومت ایجاد کنند و این بزرگترین درگیری ها را به وجود می آورد.

حجت الاسلام والمسلمین انصاری اظهار داشت: حوزه شیعی ما این مساله را علم کردند که آقایان مراجع می توانند در امور شریعت و امور حسبیه ساده اجتماعی و مسائل فقهی بزرگ باشند اما در مسائل سیاسی شاید امرشان صواب نباشد. این مساله تا الان بزرگ شده حتی انقلاب اسلامی که امام پرچمدار موضوع حکومت دینی است. قبل از امام خمینی کسی را در تاریخ ایران نداریم که علم حکومت دینی با قانون دینی و نوشتن قانون اساسی برداشته باشد.

وی ادامه داد: ما شیخ فضل الله را نباید در مشروطه ببینیم بلکه باید ایشان را از حوادث قبل از تحریم تنباکو و خرید دربار سلطنت ناصری ببینیم. ظهور و بروز شیخ بعد از تحریم تنباکوست.

استاد حوزه علمیه قم بر لزوم توجه و خوانش صحیح از گردش تاریخ اسلام تاکید کرد و گفت: اگر تاریخ اسلام را ندانیم، نمی بینیم سیاست در جهان چگونه اعمال می شود. از دیروز اسلام تا امروز هرروز نقش جدیدی در استعمار مسلمانان پایه ریزی شده است.

وی با اشاره به سرنوشت کشورهایی چون تونس، الجزایر و مصر گفت: فقهای ما بحث فقه سیاسی را خارج از مدار مطالعات فقهی و حوزوی خود قرار دادند و این اشتباه بزرگی بود. رساله حکومت دینی در نجف وقتی مطرح شد که موج آور بود و جنبشی ایجاد کرد. عده ای را جذب کرد و عده ای را برید.

وی افزود: درایت سیاسی یک فقیه می تواند جامعه را یک جامعه علوی، اسلامی، قوی، ستبر، محکم، با استقامت، با سیاست و مسلط مقابل سیاست وارداتی قرار دهد. ما با دعا و انشاء الله گفتن نمی توانیم در دنیا دولت تاسیس کنیم.

استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه هیچ یک از علمای نجف و ایران از لحاظ دیدگاه سیاست دینی با دیدگاه شیخ فضل الله نوری مخالفت و مغایرت نداشتند، فقط در برداشت ها مشکل پیش آمد، گفت: تمام تفکر آخوند خراسانی، میرزای نائینی است که اندیشه نائینی هم در «تنبیه الامه و تنزیه الملة» است. درست است که افکار مرحوم آخوند را آشیخ اسماعیل محلاتی نوشته اما لب اصولی آن در حرف های میرزای نائینی است.

حجت الاسلام والمسلمین انصاری ادامه داد: در جنبش عدالتخانه و جنبش روحانیت و تدوین قانون اساسی مقابل شیخ فضل الله قرار می گیرند چون فهمیدند وی غیر از بقیه علماست. تنها ۶ بار با نشریه تایمز لندن به فرانسه مصاحبه کرد. مایه تاسف است که بعد از انقلاب اسلامی، تمام کتاب های مشروطه برای جسارت به روحانیت و شیخ فضل الله و زشت گویی به مذهب نگاشته شده است.

۳۱۳/۱۷