به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام محمدحسین ضیائی نیا از مبلغان بین المللی حوزه در مطلبی به معرفی زیارت اربعین پرداخته که تقدیم نگاه شما خواهد شد:

اربعین چیست؟

اربعین (در عربی: الاربعین) در لغت به معنای چهلم است، و در میان محبان اهل بیت علیهم السلام به چهلمین روز پس از شهادت امام حسین علیه السلام که مصادف با بیستمین روز از ماه صفر است اطلاق می گردد.

بر اساس احادیث، زیارت امام حسین علیه السلام در کربلا یکی از مهمترین اعمال توصیه شده در این روز می باشد.

تاریخچه زیارت اربعین

اولین کسانی که در روز اربعین به زیارت مرقد امام حسین علیه السلام رفتند جابر بن عبدالله انصاری و خدمتکار وی عطیه کوفی بودند که در روز ۲۰ صفر سال ۶۱ هجری قمری وارد صحرای کربلا شده و بعد از انجام غسل زیارت در شریعه فرات مشغول زیارت قبر حضرت شدند. جابر که از اصحاب پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله بود در آن زمان نابینا شده بود؛ به همین جهت از عطیه خواست که وی را به سمت قبر امام حسین علیه السلام هدایت کند. وقتی جابر دست خود را روی قبرامام حسین علیه السلام گذاشت بیهوش، بر روی قبر افتاد. عطیه آب به صورت جابر پاشید و او را به هوش آورد. جابر سه مرتبه صدا زد: یا حسین! سپس گفت: آیا دوست، پاسخ دوست خود را نمی دهد؟! و بعد اینگونه جواب خودش را داد: چگونه پاسخ دهی، در حالی که خون تو را ریختند و میان سر و پیکرت، جدایی انداختند؟![۱]

طبق برخی از نقل های تاریخی، جابر و عطیه هنگام زیارت اربعین با کاروان اسرای کربلا و امام سجاد علیه السلام و حضرت زینب سلام الله علیها ملاقات کرده اند. البته در مورد اینکه این ملاقات در چه سالی اتفاق افتاده است بین مورخین اختلاف نظر وجود دارد.

از آن زمان به بعد روز اربعین به عنوان یکی از مهمترین اوقات زیارتی امام حسین علیه السلام در بین شیعه مطرح گردیده، و ائمه اطهار علیهم السلام نیز از هر فرصتی برای تشویق مومنین به زیارت امام حسین علیه السلام در روز اربعین بهره می‌گرفتند. به نحوی که در روایتی از حضرت امام حسن عسکری علیه السلام زیارت اربعین به عنوان یکی از علائم مومن مورد اشاره قرار گرفته است.[۲]

چرا پای پیاده؟

ممکن است بپرسید چرا در زیارت اربعین بهتر است با پای پیاده به سمت حرم امام حسین علیه السلام حرکت کنیم؟ جواب این مسئله در روایات اهل بیت علیهم السلام نهفته است. علی بن میمون صائغ از حضرت امام صادق علیه السلام نقل میکند که آن حضرت فرمودند: ای علی! قبر امام حسین را زیارت کن و زیارت آن را ترک مکن. من عرض کردم ثواب کسی که امام حسین را زیارت کند چیست؟ آن حضرت فرمودند: کسی که با پای پیاده به زیارت امام حسین علیه السلام برود خداوند برای هر قدمی که آن فرد برمی دارد یک حسنه برایش می نویسد و یکی از گناهان او را محو می کند و یک درجه مرتبه او را بالا می برد.[۳]

ابوصامت از امام صادق علیه السلام نقل می کند: هر کسی پیاده به زیارت قبر حسین علیه السلام برود، خداوند برای هر قدم او هزار حسنه نوشته و هزار گناه از او پاک می کند و رتبه اش هزار درجه بالا می رود.[۴]

بشیر دَهّان می گوید امام صادق علیه السلام به من فرمود: ای بشیر! به درستی که مؤمن زمانی که به زیارت حسین بن علی علیه السلام برود، در حالی که حقّش را بشناسد و در فرات غسل زیارت نماید، به ازای هر قدمی، حج و عمره ای مقبول و یک جهاد در رکاب پیامبر یا امام عادل برایش نوشته می شود.[۵]

با در نظر داشتن این روایات، تذکر این نکته لازم است که باید توجه داشته باشیم همه زائران اربعین با هم یکسان نیستند. بلکه امکان دارد معرفت هر زائر نسبت به مقام امام و اهمیت زیارت ایشان، و همچنین توجه و دقت زائر به حال زیارت و رفتار خود در طول سفر با دیگران، با سایر زائرین متفاوت باشد؛ لذا ثواب قدم های همه زائرین با یکدیگر یکسان نیست. ممکن است زائری برای هر قدم یک حسنه بگیرد، و زائری دیگر برای هر قدم یک حج و عمره مقبول!

اهمیت زیارت اربعین

اربعین، نماد یاری رساندن به امام حسین علیه السلام در جهان امروز

درست است که قدم گذاشتن در این مسیر، قدم گذاشتن در راه عشق و محبت وعزاداری برای اهل بیت علیهم السلام است، اما زائر باید مراقبت نماید که پیاده روی زیارت اربعین را در حدِ یک احساس خوب کوچک نکند. بلکه تلاش کنید آن را به‌عنوان یک اقدام جهانی بسیار باشکوه، تعریف کنید. هرکسی برای زیارت اربعین می‌رود، این حس را در خودش پیدا می‌کند و می‌بیند که «آمده است، تا امام حسین علیه السلام را یاری کند». نیامده است فقط برای اینکه یک تاریخ غم‌بار را یادآوری کند و برایش سوگواری کند و برگردد! حواس‌تان باشد که با چه بصیرتی قدم در این راه گذاشته‌اید. با همراهان‌ و همسفران خود حتما درباره این عظمت و این تفکر صحبت کنید.

اربعین، نماد مبارزه با بی عدالتی، جهل و بی اعتنایی

اربعین بی‌شک یادبود انقلاب امام حسین علیه السلام است. انقلابی که هدفش مبارزه با بی‌عدالتی اجتماعی، ظلم و بی‌اطلاعی مردم بود. زورگویان در زمان امام حسین علیه السلام هر کاری کردند تا حدودی را که حق از باطل را تشخیص می‌دهد، از بین ببرند و هدفشان بازتعریف ارزش‌های دینی و اجتماعی مطابق میل خود برای جامعه آن زمان بود. اما امام حسین علیه السلام در مقابل آنان ایستاد و با فداکاری خود و خانواده‌اش در راه احیای اسلام، اجازه نداد که آنها در نقشه‌های شوم خود موفق باشند. او اعتقاد راسخ داشت که زندگی تحت استبداد همان زندگی در جهنم است؛ به همین خاطر فرمود: «(در شرایط حکومت یزید) برای من مرگ چیزی جز خوشبختی نیست و زنده بودن در این شرایط برای من چیزی جز سختی و ننگ نیست».[۶]

اربعین، نماد اتحاد در عین پذیرش تفاوت های قومی – منطقه ای

زیارت اربعین در عین دعوت همه زائران به مسیر و مقصد واحد، کثرت ها و تنوع های فرهنگی ایشان را که با ارزشهای متعالی توحیدی سازگار است میپذیرد. به همین خاطر در مسیر زیارت اربعین در کنار موکبهای ایجاد شده توسط میزبانان عزیز عراقی، زائران میهمان از کشورهای مختلف نیز موکب های جدیدی را ایجاد کرده اند که هماهنگ با فرهنگ و خواستگاه منطقه ای خودشان میباشد. دقت به این نکته لازم است که بدانیم همه افراد و اقوام با فرهنگها و زبانهای مختلف که حتی با یکدیگر نمیتوانند ارتباط کلامی راحتی داشته باشند، وقتی به پیاده روی زیارت اربعین وارد میشوند همه ذیل یک فرهنگ قرار میگیرند و با هم در این فرهنگ متحد میشوند. به نحوی که گویا قطراتی هستند که وارد یک اقیانوس میشوند، و عظمت و حیات فرهنگ زنده و جاری اربعین، همه آنها را در خود میپذیرد.

اربعین، مقدمه ساز ظهور

نهضت امام زمان عج به عنوان نقطه اوج تمدن اسلامی، نهضتی جهانی است و محدود به یک نقطه خاص دنیا نمیباشد. عارف واصل مرحوم آیت الله بهجت ره فرموده اند: «بر اساس روایات، امام زمان (عج) پس از ظهور، خود را به واسطه امام حسین علیه السلام به همه عالم معرفی می‌کند و همه عالم صدای ایشان را میشنوند.»[۷] نکته جالب توجه این است که در آن زمان باید همه مردم عالم، امام حسین علیه السلام را شناخته باشند تا متوجه مفهوم کلام امام زمان عج بشوند؛ و پیاده‌روی اربعین بهترین فرصت برای انجام این کار و معرفی اباعبدالله علیه السلام به مردم دنیا است.

البته جریان زیارت اربعین فعلا در حد یک حرکت منطقه ای است که افرادی عمدتاً شیعه و مسلمان از حدود بیست کشور در آن مشارکت دارند؛ ولی در راستای افق جهانی خود، در مسیر رشد و جهانی شدن قرار دارد. اگر زائرین اربعین تلاش کنند که این الگوی جهانی سازی و پیام واحد »حبّ الحسین یجمعنا» ادامه پیدا کند؛ با توجه به بیزاری دل های مردم جهان از تشتت و جدایی، و تمایل قلب های ایشان به مهرورزی، در آینده ای نه چندان دور زیارت اربعین به عنوان یک حرکت جهانی بسیار موثر در بین مردم دنیا مشاهده خواهد شد.

چند پیشنهاد برای جاماندگان اربعین

خواندن زیارت اربعین

اگر امکان شرکت در مراسم پیاده روی اربعین را ندارید سعی کنید در منزل یا محل کار خود روز اربعین را گرامی بدارید. یک پیشنهاد مؤثر این است که این کار را در قالب خواندن زیارت اربعین در ظهر یا بعد از ظهر روز بیستم ماه صفر به صورت دسته جمعی با خانواده و یا دوستان خود انجام بدهید.

رایگان کردن بخشی از خدمات شغلی خود به نیت امام حسین علیه السلام

شما میتوانید برای چند روز، و یا فقط در روز اربعین، بخشی از خدماتی را که به عنوان شغل خود در جامعه ارائه میکنید به نیت امام حسین علیه السلام انجام داده و در قبال آن از دیگران پولی دریافت نکنید. و به ایشان اعلام کنید که این خدمت را به خاطر امام حسین علیه السلام رایگان ارائه نموده اید.

اعزام افرادی که به خاطر مسائل مالی نمیتوانند در زیارت اربعین شرکت کنند

اگر به خاطر مشکلات کاری و یا خانوادگی و ... نمیتوانید به سفر زیارت اربعین بروید، تلاش کنید دیگران که امکانات مالی این سفر را ندارند برای زیارت حرم امام حسین علیه السلام و شرکت در پیاده روی اربعین اعزام نمایید. اگر به تنهایی از عهده هزینه سفر یک نفر برنمی آیید، این کار را میتوانید با مشارکت چند نفر دیگر نیز انجام بدهید.

برگزاری پیاده روی نمادین در روز اربعین در محل زندگی خود

یکی از بهترین کارهای ممکن برای زنده نگه داشتن فرهنگ زیارت اربعین، برگزاری پیاده روی نمادین در روز اربعین است. شما میتوانید در منطقه زندگی خود مسیری را مشخص نموده و در روز اربعین، یک مراسم پیاده روی همراه با نمادهای زیارت امام حسین علیه السلام برگزار نمایید. فراموش نکنید ایجاد موکب در مسیر این راهپیمایی نمادین برای پذیرایی از شرکت کنندگان و عموم مردم، کمک بسیار زیادی به نزدیک شدن دلهای ایشان به فضای پیاده روی اربعین میکند.

متن زیارت اربعین با ترجمه

زیارت اربعین در کتابهای معتبری همچون «مصباح المتهجد» و «تهذیب الاحکام» شیخ طوسی ره به نقل از صَفوان بن مِهران جَمّال نقل شده است‌.[۸] وی گفت که مولایم امام صادق علیه السلام فرمود: برای زیارت اربعین که باید هنگام بالا آمدن خورشید در روز خوانده شود، چنین بگو:

السَّلامُ عَلَیٰ وَلِیِّ اللّٰهِ وَحَبِیبِهِ ، السَّلامُ عَلَیٰ خَلِیلِ اللّٰهِ وَنَجِیبِهِ ، السَّلامُ عَلَیٰ صَفِیِّ اللّٰهِ وَابْنِ صَفِیِّهِ ، السَّلامُ عَلَی الْحُسَیْنِ الْمَظْلُومِ الشَّهِیدِ ، السَّلامُ عَلَیٰ أَسِیرِ الْکُرُباتِ وَقَتِیلِ الْعَبَرَاتِ.

سلام بر ولی خدا و حبیبش، سلام بر دوست خدا و نجیبش، سلام بر بنده برگزیده خدا و فرزند برگزیده اش، سلام بر حسین مظلوم شهید، سلام بر آن دچار گرفتاری ها و کشته اشک ها،

اللّٰهُمَّ إِنِّی أَشْهَدُ أَنَّهُ وَ لِیُّکَ وَابْنُ وَلِیِّکَ ، وَصَفِیُّکَ وَابْنُ صَفِیِّکَ ، الْفَائِزُ بِکَرَامَتِکَ ، أَکْرَمْتَهُ بِالشَّهَادَةِ ، وَحَبَوْتَهُ بِالسَّعَادَةِ ، وَاجْتَبَیْتَهُ بِطِیبِ الْوِلادَةِ، وَجَعَلْتَهُ سَیِّداً مِنَ السَّادَةِ ، وَقَائِداً مِنَ الْقَادَةِ ، وَذَائِداً مِنَ الذَّادَةِ ، وَأَعْطَیْتَهُ مَوَارِیثَ الْأَنْبِیَاءِ ، وَجَعَلْتَهُ حُجَّةً عَلَیٰ خَلْقِکَ مِنَ الْأَوْصِیَاءِ، فَأَعْذَرَ فِی الدُّعَاءِ ، وَمَنَحَ النُّصْحَ ،

خدایا من گواهی می دهم که حسین ولی تو و فرزند ولی تو و برگزیده تو و فرزند برگزیده توست، حسینی که به کرامتت رسیده، او را به شهادت گرامی داشتی و به خوشبختی اختصاصش دادی و به پاکی ولادت برگزیدی و او را آقایی از آقایان و پیشروی از پیشرویان و مدافعی از مدافعان حق قرار دادی و میراث های پیامبران را به او عطا فرمودی و او را از میان جانشینان، حجّت بر بندگانت قرار دادی و در دعوتش جای عذری باقی نگذاشت و از خیرخواهی دریغ نورزید

وَبَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبَادَکَ مِنَ الْجَهَالَةِ ، وَحَیْرَةِ الضَّلالَةِ ، وَقَدْ تَوَازَرَ عَلَیْهِ مَنْ غَرَّتْهُ الدُّنْیا ، وَبَاعَ حَظَّهُ بِالْأَرْذَلِ الْأَدْنیٰ ، وَشَرَیٰ آخِرَتَهُ بِالثَّمَنِ الْأَوْکَسِ ، وَتَغَطْرَسَ وَتَرَدَّیٰ فِی هَوَاهُ ، وَأَسْخَطَکَ وَأَسْخَطَ نَبِیَّکَ وَأَطَاعَ مِنْ عِبادِکَ أَهْلَ الشِّقاقِ وَالنِّفاقِ ، وَحَمَلَةَ الْأَوْزارِ ، الْمُسْتَوْجِبِینَ النَّارَ ، فَجاهَدَهُمْ فِیکَ صابِراً مُحْتَسِباً حَتَّیٰ سُفِکَ فِی طَاعَتِکَ دَمُهُ وَاسْتُبِیحَ حَرِیمُهُ؛ اللّٰهُمَّ فَالْعَنْهُمْ لَعْناً وَبِیلاً ، وَعَذِّبْهُمْ عَذاباً أَلِیماً.

و جانش را در راه تو بذل کرد تا بندگانت را از جهالت و سرگردانی گمراهی برهاند، درحالی که بر علیه او به کمک هم برخاستند، کسانی که دنیا مغرورشان کرد و بهره واقعی خود را به فرومایه تر و پست تر چیز فروختند و آخرتشان را به کمترین بها به گردونه فروش گذاشتند، تکبّر کردند و خود را در دامن هوای نفس انداختند، تو را و پیامبرت را به خشم آوردند و اطاعت کردند از میان بندگانت، اهل شکاف افکنی و نفاق و بارکشان گناهان سنگین و سزاواران آتش را، پس با آنان درباره تو صابرانه و به حساب تو جهاد کرد تا در طاعت تو خونش ریخته شد و حریمش مباح گشت؛ خدایا آنان را لعنت کن لعنتی سنگین و عذابشان کن عذابی دردناک،

السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللّٰهِ ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ سَیِّدِ الْأَوْصِیاءِ ، أَشْهَدُ أَنَّکَ أَمِینُ اللّٰهِ وَابْنُ أَمِینِهِ ، عِشْتَ سَعِیداً، وَمَضَیْتَ حَمِیداً ، وَمُتَّ فَقِیداً ، مَظْلُوماً شَهِیداً ، وَأَشْهَدُ أَنَّ اللّٰهَ مُنْجِزٌ مَا وَعَدَکَ ، وَمُهْلِکٌ مَنْ خَذَلَکَ ، وَمُعَذِّبٌ مَنْ قَتَلَکَ ، وَأَشْهَدُ أَنَّکَ وَفَیْتَ بِعَهْدِ اللّٰهِ ، وَجاهَدْتَ فِی سَبِیلِهِ حَتّیٰ أَتَاکَ الْیَقِینُ ، فَلَعَنَ اللّٰهُ مَنْ قَتَلَکَ ، وَلَعَنَ اللّٰهُ مَنْ ظَلَمَکَ ، وَلَعَنَ اللّٰهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذٰلِکَ فَرَضِیَتْ بِهِ؛

سلام بر تو ای فرزند رسول خدا، سلام بر تو ای فرزند سرور جانشینان، شهادت می دهم که تو امین خدا و فرزند امین اویی، خوشبخت زیستی و ستوده درگذشتی و از دنیا رفتی گم گشته و مظلوم و شهید، گواهی می دهم که خدا وفاکننده است آنچه را به تو وعده داده و نابودکننده کسانی را که از یاری ات دریغ ورزیدند و عذاب کننده کسانی را که تو را کشتند و گواهی می دهم که تو به عهد خدا وفا کردی و در راهش به جهاد برخاستی تا مرگت فرا رسید، پس خدا لعنت کند کسانی را که تو را کشتند و به تو ستم کردند و این جریان را شنیدند و به آن خشنود شدند؛

اللّٰهُمَّ إِنِّی أُشْهِدُکَ أَنِّی وَلِیٌّ لِمَنْ والاهُ ، وَعَدُوٌّ لِمَنْ عاداهُ ، بِأَبِی أَنْتَ وَأُمِّی یَا ابْنَ رَسُولِ اللّٰهِ ، أَشْهَدُ أَنَّکَ کُنْتَ نُوراً فِی الْأَصْلابِ الشَّامِخَةِ ، وَالْأَرْحامِ الْمُطَهَّرَةِ ، لَمْ تُنَجِّسْکَ الْجاهِلِیَّةُ بِأَنْجاسِها ، وَلَمْ تُلْبِسْکَ الْمُدْلَهِمَّاتُ مِنْ ثِیابِها ، وَأَشْهَدُ أَنَّکَ مِنْ دَعائِمِ الدِّینِ ، وَأَرْکانِ الْمُسْلِمِینَ ، وَمَعْقِلِ الْمُؤْمِنِینَ ، وَأَشْهَدُ أَنَّکَ الْإِمامُ الْبَرُّ التَّقِیُّ الرَّضِیُّ الزَّکِیُّ الْهادِی الْمَهْدِیُّ ،

خدای من تو را شاهد می گیرم که من دوستم با آنان که او را دوست دارند و دشمنم با آنان که با او دشمن اند، پدر و مادرم فدایت ای فرزند رسول خدا، گواهی می دهم که تو در صلب های بلندمرتبه و رحم های پاک نوری بودی، جاهلیت با ناپاکی هایش تو را آلوده نکرد و از جامه های تیره و تارش به تو نپوشاند و گواهی می دهم که تو از ستون های دین و پایه های مسلمانان و پناهگاه مردم مؤمنی و گواهی می دهم که پیشوای نیکوکار، با تقوا، راضی به مقدرات حق، پاکیزه، هدایت کننده و هدایت شده ای

وَأَشْهَدُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِکَ کَلِمَةُ التَّقْویٰ ، وَأَعْلامُ الْهُدیٰ ، وَالْعُرْوَةُ الْوُثْقیٰ ، وَالْحُجَّةُ عَلَیٰ أَهْلِ الدُّنْیا ، وَأَشْهَدُ أَنِّی بِکُمْ مُؤْمِنٌ ، وَبِإِیابِکُمْ مُوقِنٌ ، بِشَرایِعِ دِینِی ، وَخَواتِیمِ عَمَلِی ، وَقَلْبِی لِقَلْبِکُمْ سِلْمٌ ، وَأَمْرِی لِأَمْرِکُمْ مُتَّبِعٌ ، وَنُصْرَتِی لَکُمْ مُعَدَّةٌ حَتَّیٰ یَأْذَنَ اللّٰهُ لَکُمْ ، فَمَعَکُمْ مَعَکُمْ لَامَعَ عَدُّوِکُمْ ، صَلَواتُ اللّٰهِ عَلَیْکُمْ ، وَعَلَیٰ أَرْواحِکُمْ وَأَجْسادِکُمْ، وَشاهِدِکُمْ وَغَائِبِکُمْ ، وَظَاهِرِکُمْ وَبَاطِنِکُمْ ، آمِینَ رَبَّ الْعالَمِینَ.

و گواهی می دهم که امامان از فرزندانت، اصل تقوا و نشانه های هدایت و دستگیره محکم و حجّت بر اهل دنیا هستند و گواهی می دهم که من به یقین مؤمن به شمایم و به بازگشتتان یقین دارم، بر اساس قوانین دینم و عواقب عملم و قلبم با قلبتان در صلح و کارم پیرو کارتان و یاری ام برای شما آماده است تا خدا به شما اجازه دهد، پس با شمایم نه با دشمنانتان، درودهای خدا بر شما و بر ارواح و پیکرهایتان و بر حاضر و غایبتان و بر ظاهر و باطنتان، آمین ای پروردگار جهانیان.پس دو رکعت نماز می خوانی و به آنچه می خواهی دعا می کنی و برمی گردی.

منابع: