به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، کرسی علمی «روشهای یادگیری دروس پژوهش محور در علوم حوزوی» در نخستین روز رویداد آموزشی تربیتی جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها با موضوع «شیوه‌های آموزش کارآمد در علوم حوزوی» و با رقابت هشت گروه برگزار شد.
در این کرسی علمی، مرضیه مهاجرنیا به نیابت از اعضای گروه «شهیده افضل»، خانم‌ها جمالی، تشکینی، توحیدی و رفیعی به ارائه اثر پرداخت و اظهار کرد: بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، دانش آشکارترین وسیله عزت و قدرت یک کشور است.
این طلبه جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها با بیان اینکه یادگیری پژوهش محور از اهمیت خاصی برخوردار است، به تبیین مفهوم یادگیری دروس پژوهش‌محور، انواع دروس پژوهش محور و عناصر موجود در نظام آموزشی با رویکرد پژوهشی پرداخت و در ادامه، عناصر موجود در یک نظام آموزشی با رویکرد پژوهشی را نیروی انسانی، عناصر نرم افزاری، اصول و قواعد حاکم بر یادگیری آموزش محور، منابع اصلی و مرجع و محتوای آموزشی، شیوه‌های سنجش و ارزشیابی و عناصر سخت افزاری برشمرد.
مهاجرنیا در ادامه بر ضرورت یادگیری دروس پژوهش‌محور تأکید و به آثار مثبت یادگیری دروس پژوهش محور و مراحل یادگیری دروس پژوهش محور اشاره کرد.
وی با بیان اینکه لایه‌های فهم دارای مراتبی از جمله فهم اولیه یا حافظه‌ای، فهم کاربردی، فهم تحلیلی، فهم ترکیبی، فهم نقادانه و فهم خلاق و شهودی است، عنوان کرد: فراگیران در دوران تحصیل باید محتوای پایه علمی خود را تأمین کنند، با روشهای تحقیق دانش خود آشنا شوند و بتوانند آنها را به کار بگیرند و در پایان دوران تحصیل، باید بتوانند محتواهای علمی برگرفته از منابع دانش خود را در قالب روش‌ها ریخته و به تولید دانش بپردازند.
در این کرسی علمی به روشهای بهبود در فرایند یادگیری دروس پژوهش محور از سوی دانش پژوه، موانع یادگیری در دروس پژوهش محور، ویژگی‌های نظام آموزشی آموزش‌محور محض و راهبردهایی جهت حرکت به سمت یادگیری پژوهش‌محور اشاره شد.
این طلبه جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها بیان کرد: نظام آموزشی آموزش‌محور محض تنها به انتقال معلومات به فراگیران می‌پردازد، معمولاً قدرت درک مسائل نوظهور را ندارند و می‌خواهند در وضع موجود باقی بمانند، غالباً قدرت حلّ مسائل را ندارند، پویا نیستند، نگرش‌های درجه دوم و تحلیلی به فرآیند تعلیم و تربیت در آنها ضعیف است یا وجود ندارد، همچنین تعامل چندانی با دیگر نهادهای تعلیم و تربیت (مثل پژوهش، پرورش یا ترویج) راندارند.
مهاجرنیا به چشم اندازی از یادگیری پژوهش محور اشاره کرد و افزود: یادگیری پژوهش‌محور، یک سبک زندگی است، اساتید و مجریان آن، صاحب نگرش، روحیه و انگیزه پژوهشی هستند، خودآغازگری، خودرهبری، خود تنظیمی، خودانگیزی، خود یادگیری، خوداندیشی، خودباوری، اعتماد به‌نفس، خودارزیابی، تفکر انتقادی، تفکر خلاق، کشف استعدادهای خود، تفکر درباره مطالبی که یاد می‌گیرند و تجربه و به کار بستن آموخته‌ها در زندگی و… در طول حیات تحصیلی دانش پژوه بوجود آید.
وی اضافه کرد: نسبت به توسعه مرزهای دانش یا تطبیق آن در زندگی خود و جامعه، احساس مسئولیت کند و لحظه‌ای از تلاش در جهت پیشرفت مهارت‌های علمی خویش، باز نایستد، قدرت نقشه‌ریزی برای رفع نیاز و حل مسئله، مهارت همفکری و همیاری برای رسیدن به پاسخ، توانایی طراحی و مدل‌سازی، تولید فکر و نه جمع افکار داشته باشد؛ در این نوع یادگیری، حرکت به سوی اندیشیدن است نه یادگیری اندیشه‌ها.
این طلبه جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها تصریح کرد: گسترش پژوهش در نظام آموزشی، در گرو تعامل سازنده تمام بخش‌های آموزشی و پژوهشی کشور است و هیچ‌یک از آنها به تنهایی نمی‌توانند به بهبود وضع پژوهش در کشور، کمک کنند. بنابراین، پیشرفت در این زمینه، نیازمند عزمی ملّی در این خصوص است.
مهاجرنیا تأکید کرد: نظام تعلیم و تربیت مطلوب، دارای مؤلّفه‌های زیادی است که آموزش پژوهش‌محور، یکی از آنها است؛ از این‌رو، نباید انتظار درمان همه دردها را از آن داشت، ولی می‌تواند گره از بسیاری مشکل‌ها بگشاید. بنابراین، باید در کنار تحقق‌بخشی کمی و کیفی، به مراتب و لایه‌های این نظام، توجه جدی به تحقق بخشی متناسب به دیگر مؤلفه‌های نظام تعلیم و تربیت مطلوب نیز، پرداخت.
وی با بیان اینکه آموزش پژوهش‌محور صرفاً یک روش تدریس نیست، بلکه راهبردی جدید برای آموزش روش یادگیری به دانش پژوه است، عنوان کرد: در آموزش پژوهش‌محور، معلم نیز همگام با دانش‌پژوه در جست‌وجوی پاسخ است، وسایل و امکانات را فراهم می‌کند و گام به گام مراحل کاوشگری را تا رسیدن به نتایج و اهداف تعیین‌شده هدایت و کنترل می‌کند؛ در این شیوه بر چگونگی حل مسئله تأکید می‌شود، نه پاسخ مسئله.
در ادامه این کرسی، داوران به ارزیابی اثر پرداختند و نقاط قوت و ضعف این اثر را مورد بررسی قرار دادند. همچنین شرکت کنندگان به ارائه نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود پرداختند و اعضای گروه «شهیده افضل» از اثر خود دفاع کردند.
