به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین احمدحسین شریفی، رئیس دانشگاه قم در کانال شخصی خود نوشت:
یکی از مهم‌ترین آسیب‌های دروس و پژوهش‌های فقهی و اصولی و حتی تفسیری و فلسفی در حوزه‌های علمیه این است که کمتر به گشودن و مشاهده آفاق جدید، سرزمین‌های تازه و افق‌های نو توجه دارند؛ فضای عمومی آموزش و پژوهش در حوزه‌های علمیه به گونه‌ای است که اغلب قریب به اتفاق استادان و محققان به فرو رفتن در عمق، شکافتن لایه‌های زیرین مسأله و دست‌یافتن به لایه‌های ناپیدای مسائل سنتی علاقمندی بیشتری دارند.
فی‌المثل، مسأله‌ای به نام «علم اجمالی» در اصول فقه مطرح شده است؛ اما بعد از شیخ انصاری هر کسی آمده، فرعی بر فروعات آن افزوده است و تاکنون ده‌ها فرع برای آن ذکر کرده‌اند! و این تحقیقات کماکان با قوت ادامه دارد! یا درباره نماز مسافر، تاکنون ده‌ها فرض و فرع و فتوا مطرح شده و افراد دیگر نیز سعی می‌کنند همین مسأله را بیش از گذشتگان بشکافند و لایه‌های عمیق‌تری از آن را به دست آورند.
اما بسیار انگشت‌شمارند کسانی که دنبال کشف راه‌های جدید و گشودن افق‌های نو و تازه رفته باشند. بسیار اندک‌اند کسانی که به دنبال امتداد بنیان‌های الهیاتی و انسان‌شناختی و ارزش‌شناختی با استفاده از روش اجتهادی در مسائل نوپدید باشند! در حالی که حیات یک مرکز علمی پیشرو و پیشبرنده به این است که دائماً دنبال کشف افق‌های نو و پیدا کردن راه‌های جدید باشد. نه آنکه همه همّ و غمّ خود را مصروف تزیین و تنظیم «راه‌های طی شده» پیشین کند.
نیم‌نگاهی به فهرست بلند بیش از ۷۰۰ درس خارجی که در سال جاری (۱۴۰۳) در حوزه علمیه قم ارایه می‌شود، نشان می‌دهد که مع‌الاسف در مجموع دروس فقه و اصول، کمتر از ۳ درصد آنها ناظر به مسائل نوپدید است!
این وضعیت در حوزه درس اصول فقه یعنی روش اجتهاد و استنباط آموزه‌های دینی، بسیار اسف‌بارتر است؛ به گونه‌ای که از ۲۶۱ درس خارج اصول (یعنی روش‌شناسی اجتهاد) که در حوزه علمیه قم در سال جاری تدریس می‌شود، ۲۵۹ درس تکرار همین اصول فقه رایج با محوریت رسائل شیخ انصاری یا کفایه آخوند خراسانی است! و بعضاً با یک یا دو شاگرد! و فقط دو درس مربوط به «روش استنباط اخلاق» است. بقیه آنها همگی همان اصول فقه رایج است!
رهبر حکیم و فرزانه انقلاب اسلامی ۲۴ سال قبل در تاریخ ۴ تیر ۱۳۷۹ در دیدار مرحوم آیت‌الله امینی و برخی از محققان مجلس خبرگان، این آسیب بزرگ را گوشزد کرده و فرمودند:
«عیب کار ما در حوزه‌های علمیه این بوده است که در زمینه مسائل فقهی یا اصولی هم که تحقیق کرده‌ایم غالبا آفاق جدید را کمتر مورد نظر قرار داده‌ایم و همین طور عمیق، پایین رفته‌ایم. کارهایی را که فقهای بزرگ کرده‌اند، می‌بینید دیگر؛ گاهی اوقات شگفت‌اور است اما همه همین طور عمقی به طرف پایین است هیچ سعه افاقی ندارد و انسان سرزمین‌های جدید را مشاهده نمی‌کند.»
