به گزارش خبرگزاری حوزه، به مناسبت ولادت با سعادت حضرت امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه السلام نوشتاری از مرحوم حضرت آیت الله صافی گلپایگانی با عنوان «عظمت علی(ع)» تقدیم شیعیان و دلداگان حضرت مولا می شود.
بسم الله الرحمن الرحیم
این شرح بینهایت کز وصف یار گفتند حرفی است از هزاران کاندر عبارت آمد
و
کتاب فضل تو را آب بحر کافی نیست که تر کنند سر انگشت و صفحه بشمارند
عظیمی که تمام نواحی وجودش عظمت و آیت قدرت بی انتهای خداوند متعال و جمع همه عظمت ها بود.
کانَ عَظیماً فی إِیمانِهِ، عَظیماً فی عِلْمِهِ، وَعَظیماً فی بَصیرَتِهِ، عَظیماً فی زُهْدِهِ وَتَقْواهُ، عَظیماً فی بُطُولَاتِهِ
وَتَضْحِیاتِهِ، عَظیماً فی نُصْرَهِ الْحَقِّ وَإِقامَهِ الْعَدْلِ، عَظیماً فی إِعْلاءِ کَلِمَهِ اللهِ، عَظیماً فی رَحْمَتِهِ لِلاَْیتَامِ وَالْأَرامِلِ وَالْمَساکینَ،
عَظیماً فی مُوَاساتِهِ لِلْفُقَراءِ، وَفی خَوْفِهِ مِنَ اللهِ تَعالَی،
عَظیماً فی فَصاحَتِهِ وَبَلاغَتِهِ، عَظیماً فی مَأْکَلِهِ وَمَشْرَبِهِ وَمَلْبَسِهِ،
عَظیماً فی کُلِّ أَحْوالِهِ وَأَفْعالِهِ، فَتَعالَی الله الْعَلِی الْعَظیمُ خَالِقُ هَذا الإِنْسانِ وَمُوَدِّعُ هَذِهِ الْعَظَماتِ فیهِ، فَتَعالَی اللهُ خالِقُ هذَا الْکَوْنِ الْمُتَصاغِرِ لِعَظَمَتِهِ وَالْمُتَذَلِّلِ لِجَلَالِهِ وَجَبَرُوتِهِ وَسُلْطانِهِ وَالْخائِفِ مِنْ کِبْرِیائِهِ، صَاحِبِ هذِهِ الْعَظَماتِ وَالْمُعْتَرِفِ عِنْدَهُ بِعَجْزِهِ وَفَقْرِهِ إِلَیهِ،
فَهُوَ الَّذی قالَ:«إِلَهِی کفَی بِی عِزّاً أَنْ أَکونَ لَک عَبْداً وَکفَیبِی فَخْراً أَنْ تَکونَ لِی رَبّاً».
فَهُوَ الْمَمْسُوسُ فی ذاتِ اللهِ وَالبَکّاءُ مِنْ خَشْیهِ اللهِ وَالْمُجاهِدُ فی سَبیلِ اللهِ هُوَ الصِّراطُ الْمُسْتَقیمُ وَالْعُرْوَهُ الْوُثْقی وَحَبْلُ اللهِ الْمَتینِ وَمیزانُ الأَعْمالِ وَهُوَ قَسیمُ الْجَنَّهِ وَ النّارِ وَهُوَ نَفْسُ الرَّسُولِ وَ زَوْجُ الْبَتولِ وَ سَیفُ اللهِ الْمَسْلُولِ وَیدُ اللهِ الباسِطَهُ وَ اُذُنُهُ الْواعِیه وَ عَینُهُ النّاظِرَهُ وَ حُجَّتُهُ الْبالِغَهُ هُوَ مَوْلانا عَلی بْنُ أَبی طالِبٍ (علیه السلام).
«هُوَ الَّذی مِنْ رَسُولِ اللهِ کانَ لَهُ مَقامُ هارونَ مِنْ موسَی بْنِ عِمْرانَ
هُوَ الَّذی کانَ بَیتُ اللهِ مَوْلِدَهُ وَطَهَّر الْبَیت مِنْ أَرْجَاسِ أَوْثَانِ
لَوْلاهُ لَمْ یجِدُوا کُفْواً لِفاطِمَه لَوْلاهُ لَمْ یفْهَمُوا أَسْرارَ قُرْآنٍ»
باید بگوییم و اعتراف کنیم که ما را آن شایستگی و صلاحیت نیست که در اوصاف و کمالات علوی سخن بگوییم و سزاوار این است که در این مقام، زمین عجز و مسکنت ببوسیم و از خداوند منّان بخواهیم که ما را در طریق ولایت و ایمان به امامت آن حضرت ثبات قدم و استقامت عطا فرماید.
«او در ایمانش بزرگ بود و در علم و بصیرتش بزرگ بود، در زهد و پرهیزکاریش بزرگ بود، در شجاعت و فداکاری هایش بزرگ بود و در یاری حق و برپا داشتن عدل و دادگری اش بزرگ بود، در دلسوزی به یتیمان و رحم بر بیوه زنان و بینوایان بزرگ بود، در یاری کردنش برای فقیران و بیچارگان بزرگ بود، در ترس از خدا بزرگ بود، در فصاحت و بلاغتش بزرگ بود، در خوراکش و نوشیدنش و لباس و پوشاکش بزرگ بود، او در همه احوال و کارها بزرگ بود. خدای بزرگ آفریننده این انسان و قراردهنده این همه بزرگی ها در او چقدر بزرگ است؛ بزرگ و بلندمرتبه است خدایی که آفریننده [ این وجودی است که در برابر عظمت او اظهار کوچکی ودر مقابل جلال و جبروت او اظهار خواری و ناچیزی می کند، صاحب این همه بزرگی ها از مقام کبریا و عظمت او می ترسد و در پیشگاه او به ناتوانی و عجز خود و نیازمندی خود اعتراف می کند. او است که می گوید: «خدایا این عزت مرا بس که بنده تو باشم و این افتخار مرا بس که تو پروردگار من باشی».
«آری او مبهوت و واله در ذات خدا و گریان از ترس او و جهادگر در راه خدا است، او راه راست و دستگیره مورد اطمینان و ریسمان محکم خدا است؛ و او ترازوی اعمال و تقسیم کننده بهشت و آتش (جهنم) است؛ و او جان پیغمبر و همسر بتول (حضرت فاطمه (علیها السلام) ) و شمشیر آهیخته خدا و دست گسترده او و گوش شنوا و حفظ کننده و چشم نگاه کننده و حجت رسای خدا است؛ او مولای ما امیرالمومنین علی بن ابی طالب (علیهما السلام) است».
«او کسی است که جایگاه او نسبت به پیغمبر خدا همانند جایگاه هارون نسبت به موسی بن عمران است؛ او کسی است که خانه خدا زادگاه او بود و خانه خدا را از لوث وجود بت ها پاک کرد. اگر او نبود برای فاطمه کفو و همتا پیدا نمی کردند؛ اگر او نبود اسرار قرآن را نمی فهمیدند».
از شخصیت عظیم امیرالمومنین علی علیه السلام که بعد از رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم اشرف کلمات الهیه، اکبر آیات ربّانیه، ادلّ دلایل جامعه، اتمّ براهین ساطعه، وسایل کافیه و مظهر العجایب و معدن الغرایب است و مالک کلّ عظمت های انسان مافوق و برتر و خلیفه الله بر حق است و دوستی او، عنوان صحیفه مومن و علامت طهارت مولد است، اگر انسان، همه زبانهای گویا را در دهان داشته باشد و با هر کدام از آنها جاودانه مدح و ثنا بگوید، از حرف نخستین مدح او بیشتر نخواهد گفت.
در آن میدانی که پیامبر اعظم، عقل کل، خاتم رسل و هادی سبل صلّی الله علیه و آله و سلّم، بر حسب احادیث معتبر و مشهور بین المسلمین، از آن حضرت، آن همه تمجیدات و تعریفات رسا و پر از معنا فرموده باشد و او را با حق و با قرآن، و حق و قرآن را با او و لازم الإتصال و غیر قابل افتراق دانسته باشد، و گاه فرموده باشد:
“وَ الَّذِی نَفْسِی بِیدِهِ لَوْ لَا أَنْ تَقُولَ طَوَائِفُ مِنْ أُمَّتِی فِیک مَا قَالَتِ النَّصَارَی فِی ابْنِ مَرْیمَ لَقُلْتُ الْیوْمَ فِیک مَقَالًا لَا تَمُرُّ بِمَلَإٍ مِنَ الْمُسْلِمِینَ إِلَّا أَخَذُوا التُّرَابَ مِنْ تَحْتِ قَدَمَیک لِلْبَرَکهِ؛
قسم به آن که جانم در دست اوست اگر نمی گفتند گروه هایی از امّتم آنچه که نصاری در عیسی بن مریم می گفتند به تحقیق چیزهایی درباره تو (علی علیه السلام) می گفتم که هیچ گروهی از مسلمانان بر تو نمی گذشتند مگر این که خاک پای تو را برای تبرّک برمی داشتند.”
و گاهی با زبان معجزْ بیان و حقیقت ترجمان، فرموده باشد:
“لَوْ أَنَّ الْبَحْرَ مِدَادٌ وَ الْغِیاضَ أَقْلَامٌ وَ الْإِنْسَ کتَّابٌ وَ الْجِنَّ حُسَّابٌ مَا أَحْصَوْا فَضَائِلَک یا أَبَا الْحَسَنِ”؛
ای علی! اگر دریاها مرکب و درخت ها قلم و انسان ها نویسنده و جنّیان حسابگر شوند، فضائل تو را نمی توانند بشمارند.
یا ارزش یکی از میدان های جهاد آن مجاهد فی سبیل الله را در راه اعلای کلمه الله و دفاع از حق، افضل از عبادت جنّ و انس و یا تمام امّت معرفی کرده باشد، دیگران در مدح و ثناء آن حضرت چه میتوانند بگویند؟! همه در برابر آفتاب جهان تاب محمدی و دریای بیکران علم احمدی صلوات الله علیه و آله، چون ذرّه و قطره بلکه از آن هم کمترند.
حقیقت این است که با جمله ها و کلماتی که حروف آنها از بیست و نه حرف بیشتر نیست، نمیتوان از بزرگ بنده خاص و مخلص خدا، که در آیات بسیاری از قرآن، خداوند متعال، خود او را وصف و مدح فرموده است، توصیف و ستایش کرد.
مدایح شایسته ای که از آن امام عظیم، رهبر موحّدان، پیشوای مجاهدان، سرور زهّاد و دادگران و امیرمومنان شده، هر چه رسا و شیوا بوده، به ناحیه ای از نواحی عظمت آن حضرت اشارت دارد.
آن که با این جمله ی کوتاه
“إحتیاجُ الکلِّ إلَیهِ وَ إسْتِغْنائُه عَنِ الکلِّ دَلیلٌ عَلی أنَّه إمَامُ الکلِّ” ؛
احتیاج همه به او و بی نیازی او از همه دلیل بر این است که او امام همگان است.
او را ستود و آن که در وصف کلامش میگفت:
“کلامُهُ دُونَ کلامِ الخَالِقِ وَ فَوْقَ کلامِ الْمَخْلُوقینَ”؛
کلام او پایین تر از کلام خالق و بالاتر از کلام بندگان است.
همه و هر یک به منقبتی از مناقب آن حضرت اشارتی کرده اند.
با این همه که علما و حکما، چهارده قرن است از فضائل او گفته اند تا علم، فضیلت، زهد، عدل و کمالات انسانی مورد ستایش است، آیندگان او را ستایش خواهند کرد.
و با این قصاید و اشعار بیشمار و هزارها کتاب و مقاله که پیرامون شرح شخصیت این انسان أکمل و والا نوشته اند و همه داد سخن را داده اند، باز هم همانند روزهای نخست برای گویندگان و اندیشمندان، مجال سخن باز و بلکه بازتر شده است.
همان طور که در احادیث شریفه بیان شده است، علی علیه السّلام معجزه ای است که خداوند به رسول گرامی اش خاتم الانبیاء صلّی الله علیه و آله و سلّم عطا فرمود؛ معجزه ای که از همه معجزات انبیای گذشته، بزرگتر و حیرت انگیزتر است؛ و بجاست که بگوییم این سخن حضرت صادق علیه السّلام را :
“الصُّورَهُ الإنْسَانِیهُ هِی أکبَرُ حُجَجِ اللهِ عَلی خَلْقِهِ وَ هِی الکتابُ الَّذی کتَبَه بِیدِهِ وَ هِی الهَیکلُ الّذی بَناهُ بِحِکمَتِهِ وَ هِی مَجْمُوعُ صُوَرِ العَالَمینَ وَ هِی المُخْتَصَرُ مِنَ العُلُومِ فی اللَّوحِ الْمَحْفُوظِ”
به واسطه شخصیتی، مثل علی علیه السّلام بیان واقع و حقیقت میشود.
نظر شما