به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در قزوین، محمد حسین رجبی دوانی، مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام در نشست «نقش عوام و خواص در واقعه عاشورا» در دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین ،با اشاره به تعریف «واژه های عوام و خواص»گفت: خواص یا نخبگان جامعه افرادی هستند که به سبب دارا بودن موقعیت اجتماعی در جامعه مورد توجه و احترام بوده، و به نوعی جهت دهنده افکار عمومی در جامعه می باشند.

وی افزود: عوام هم به کسانی گفته می شود که فاقد قدرت تجزیه و تحلیل نسبت به مسائل اجتماعی و سیاسی جامعه خویش بوده و با توجه به رای و نظر خواص رفتار می کنند.

مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به معیار‌ و مولفه‌ خواص در جوامع بیان کرد: معیارها و ملاک های افراد خواص در هر جامعه به فرهنگ آن بستگی دارد، به عنوان مثال در جامعه عرب ملاک هایی چون شجاعت، سخاوت، خطیب و سخنور بودن از ویژگی های مهم خواص جامعه به شمار می رفت.

عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) با بیان اینکه در صدر اسلام خواص جامعه عرب به مخالفت با پیامبر اکرم(ص) پرداختند عنوان کرد: همزمان با آغاز دعوت پیامبر اکرم(ص) در مکه خواص جامعه به خاطر اینکه منافع و موقعیت اجتماعی خود را در خطر می دیدند در مقابل ایشان به دشمنی پرداخته و حتی  تصمیم به کشتن پیامبر اکرم(ص)  گرفتند که در نهایت پیامبر (ص) به مدینه هجرت کردند.

وی افزود: پیامبر اکرم(ص) در مدینه مورد توجه خواص قرار گرفتند و به دلیل همراهی رؤسای قبایل و تیره ها  ایشان به سرعت توانستند رسالت خویش را عملی سازند و این امر به خاطر  تبعیت توده های مردم از خواص بود.

رجبی دوانی اظهار کرد: علی رغم اینکه پیامبر اکرم (ص) معیار خواص را از جاهلی به اسلامی تغییر داد متاسفانه بعد از رحلت ایشان، دوباره معیارهای خواص بودن از معیار های اسلامی به معیارهای جاهلی بازگشت.

مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به نحوه شکل گیری و قیام امام حسین(ع) گفت: زمانی که معاویه مرد، یزید به حاکم مدینه نامه نوشت و امام حسین (ع) را بین  انتخاب دو گزینه مرگ یا بیعت قرار داد.

عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) ادامه داد: در این زمان شهر کوفه گرفتار حاکمانی ستمکار بوده و مردم به دنبال راهی بودند تا از این شرایط رهایی یابند و چون معتقد بودند که برای حکومت، فردی لایق تر از فرزند پیامبر اکرم(ص) نیست وقتی خبر عدم بیعت امام حسین(ع) با یزید به گوش آنان رسید با ارسال بیش از 12 هزار نامه از امام برای رفتن به کوفه دعوت کردند.

وی افزود: ارسال این تعداد نامه نشانه همراهی مردم با خواص بود به طوریکه در این کار حتی دشمنان امام علی(ع) و عثمان هم همراه شده و به امام نامه نوشته و خواستار حضور امام در کوفه شده بودند.

رجبی دوانی بیان کرد: وقتی مسلم وارد کوفه شد خواص کوفه از او به شدت استقبال کردند و بیش از 40 هزار نفر با وی بیعت بستند تا پای جان از امام حسین (ع) دفاع کنند و مسلم هم نامه ای نوشت و از امام حسین (ع) خواست تا به کوفه بیاید.

مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به نحوه پراکنده شدن بیعت کنندگان با مسلم و نقش خواص در این زمینه گفت: با ورود عبیدالله بن زیاد جهت تهدید و تطمیع سران کوفه برای عدم همراهی با امام حسین (ع) شرایط به شدت تغییر کرد و به طوریکه به دنبال فعالیت و اثرگذاری خواص شهر، از ۴۰ هزار نفر بیعت کننده با مسلم به هنگام قیام ۴ هزار نفر و با تردید افکنی به هنگام غروب و نماز مغرب ۵۰۰ نفر، هنگام نماز ۳۰ نفر،پس از سلام نماز ،1۰ نفر باقی ماند و موقعی که مسلم از مسجد بیرون می آمد تنها و بی یاور ماند.

عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) خاطرنشان کرد: حرکتی که مسلم شروع کرده بود به وسیله تطمیع و تهدید خواص شکست خورد و موقعی کوفیان بیعت خود را شکستند عبیدالله تنها با ۵۰ نفر توانست مسلم بن عقیل را که حداقل با ۴ هزار نفر قیام خود آغاز کرده بود به شهادت برساند.

رجبی اذعان کرد: در جریان شکل گیری قیام امام حسین(ع) اگر خواص جامعه به خوبی به وظایف خود عمل می کردند ماجرا به شکلی دیگر هدایت شده و شاهد رقم خوردن حادثه کربلا به گونه ای دیگر بودیم.