سرویس علمی و فرهنگی خبرگزاری «حوزه» در شب میلاد امام مهربانی ها هشت کلام نورانی را تقدیم پویندگان راه اهل بیت(ع) می کند.

*مؤمن از دیدگاه امام رضا (ع)

عَنْ عُبَيْدِ بْنِ هِلَالٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا (ع) يَقُولُ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ يَكُونَ الْمُؤْمِنُ مُحَدَّثاً قَالَ قُلْتُ وَ أَيُّ شَيْ‏ءٍ الْمُحَدَّثُ قَالَ الْمُفَهَّمُ

عبيد بن هلال گويد: شنيدم كه امام رضا عليه السّلام فرمود: من دوست دارم مؤمن «محدّث» باشد. گويد: پرسيدم: «محدّث» چيست؟ فرمود: بسيار فهميده و دانا.

*ایمان چیست؟

عَنْ أَبِي الصَّلْتِ الْهَرَوِيِّ قَالَ سَأَلْتُ الرِّضَا (ع) عَنِ الْإِيمَانِ فَقَالَ ع الْإِيمَانُ عَقْدٌ بِالْقَلْبِ وَ لَفْظٌ بِاللِّسَانِ وَ عَمَلٌ بِالْجَوَارِحِ لَا يَكُونُ الْإِيمَانُ إِلَّا هَكَذَا.

از ابى الصلت روایت است كه می گوید: از حضرت رضا (ع) در خصوص تعریف ايمان سؤال كردم فرمود: ايمان بستن (گره زدن) به قلب، تلفظ كردن به زبان و عمل به اركان است و ايمان غير از اين نيست.

*پیوست سه عمل مهم

عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا (ع) قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَمَرَ بِثَلَاثَةٍ مَقْرُونٍ بِهَا ثَلَاثَةٌ أُخْرَى أَمَرَ، بِالصَّلَاةِ وَ الزَّكَاةِ فَمَنْ صَلَّى وَ لَمْ يُزَكِّ لَمْ يَقْبَلْ مِنْهُ صَلَاتَهُ وَ أَمَرَ بِالشُّكْرِ لَهُ وَ لِلْوَالِدَيْنِ فَمَنْ لَمْ يَشْكُرْ وَالِدَيْهِ لَمْ يَشْكُرِ اللَّهَ وَ أَمَرَ بِاتِّقَاءِ اللَّهِ وَ صِلَةِ الرَّحِمِ فَمَنْ لَمْ يَصِلْ رَحِمَهُ لَمْ يَتَّقِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ.

از حضرت رضا (ع) روايت شده كه آن جناب فرمود: حق تعالى بنده را به سه چيز امر فرموده است، مشروط بر اينكه به سه چيز مقرون باشد؛ امر به نماز فرموده و آن را مقرون به زكاة فرموده است؛ پس كسى كه نماز بخواند و زكاة ندهد، هرگز نماز او مقبول نخواهد شد.

امر به شكر كردن براى خود نموده و آن را به تشکر از پدر و مادر مقرون فرمود؛ پس كسى كه والدين را شكر نكند خدا را شكر نكرده است.

 و امر به تقوى فرموده و آن را به صله رحم مقرون نموده پس كسى كه صله رحم نكند تقوى الهی ندارد.

*نشانه های فقیه

قَالَ أَبُو الْحَسَنِ (ع) مِنْ عَلَامَاتِ الْفَقِيهِ الْحِلْمُ وَ الْعِلْمُ وَ الصَّمْتُ إِنَّ الصَّمْتَ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الْحِكْمَةِ إِنَّ الصَّمْتَ يَكْسِبُ الْمَحَبَّةَ إِنَّهُ دَلِيلٌ عَلَى كُلِّ خَيْرٍ.

حضرت رضا (ع) فرمود: از علامات و نشانه های فقیه، حلم، علم و سكوت است؛ همانا سكوت بابى از ابواب حكمت است و سكوت، محبت را كسب مي كند و راهنما به هر خوبى است.

*زمین از حجت خدا خالی نیست

عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ قَالَ سَأَلْتُ الرِّضَا (ع) فَقُلْتُ تَخْلُو الْأَرْضُ مِنْ حُجَّةٍ فَقَالَ (ع) لَوْ خَلَتِ الْأَرْضُ طَرْفَةَ عَيْنٍ مِنْ حُجَّةٍ لَسَاخَتْ بِأَهْلِهَا.

از سليمان بن جعفر الجعفرى نقل شده می گفت: به حضرت رضا (ع) عرض كردم: زمين از حجت خالى مى ‏شود؟. حضرت فرمود: اگر به قدر يك طرفة العين زمين از حجت خالى ماند، اهل خود را فرو برد.

*نعمت های الهی چه وقت از انسان جدا می شود

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَرَفَةَ قَالَ قَالَ أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا (ع) يَا ابْنَ عَرَفَةَ إِنَّ النِّعَمَ كَالْإِبِلِ الْمَعْقُولَةِ فِي عَطَنِهَا عَلَى العوم [الْقَوْمِ مَا أَحْسَنُوا جِوَارَهَا فَإِذَا أَسَاءُوا مُعَامَلَتَهَا وَ إِنَالَتَهَا نَفَرَتْ عَنْهُمْ.

محمّد بن عرفه روايت كرده گفت: امام هشتم به من فرمود: يا ابن عرفه! همانا نعمت هاى الهى همانند شترى است كه در خوابگاهش كه در كنار نهر يا (قناتى) است بسته ‏اند، اين خير براى مردم تا وقتى است كه با آن نيكو رفتار كنند و قدر آن را بشناسند؛ امّا همين كه قدرش را نشناختند و با آن بدرفتارى نمودند (يعنى نعمت را در راه ناصواب مصرف كردند) از چنگ آنان مي گريزد.

*بخیل از نگاه امام رضا(ع)

عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ السَّخِيُّ يَأْكُلُ مِنْ طَعَامِ النَّاسِ لِيَأْكُلُوا مِنْ طَعَامِهِ وَ الْبَخِيلُ لَا يَأْكُلُ مِنْ طَعَامِ النَّاسِ لِئَلَّا يَأْكُلُوا مِنْ طَعَامِهِ.

امام رضا علیه السلام فرمود: سخى، طعام مردم را مي خورد تا مردم طعام او را بخورند و بخيل طعام مردم را نمي خورد تا طعام او را نخورند.

*در این سه جا به شما سرمی زنم

قَالَ الرِّضَا (ع) مَنْ زَارَنِي عَلَى بُعْدِ دَارِي أَتَيْتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِي ثَلَاثِ مَوَاطِنَ، حَتَّى أُخَلِّصَهُ مِنْ أَهْوَالِهَا إِذَا تَطَايَرَتِ الْكُتُبُ يَمِيناً وَ شِمَالًا وَ عِنْدَ الصِّرَاطِ وَ عِنْدَ الْمِيزَانِ.

حضرت رضا عليه السّلام فرمود: هر كس مرا با دورى راه زيارت كند و از راه دور به زيارت من آيد در روز قيامت در سه موقف به يارى او خواهم آمد تا او را از ناراحتي هاى آن حال نجات دهم:

اوّل- در آن هنگامی كه نامه‏ هاى اعمال پخش مى ‏شود از جانب راست و از جانب چپ كه: «فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِيَمِينِهِ  فَسَوْفَ يُحاسَبُ حِساباً يَسِيراً» هر كس كه نامه عملش به دست راستش داده شود با نرمى و سهولت به حساب او رسند؛ «وَ أَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِشِمالِهِ فَيَقُولُ يا لَيْتَنِي لَمْ أُوتَ كِتابِيَهْ وَ لَمْ أَدْرِ ما حِسابِيَهْ ..... هَلَكَ عَنِّي سُلْطانِيَهْ»

 و امّا آنكه كتابش را به دست چپش دهند خواهد گفت: اى كاش نامه ‏اش را به او نمى ‏دادند و به حسابش نمى ‏رسيدند.

*عبور از صراط

دوم- در آن هنگام كه از صراط مي گذرد.

*هنگام میزان عمل

سوم- در آن وقت كه عمل او را بررسى كرده مى ‏سنجند.

منبع: کتاب عیون اخبارالرضا علیه السلام، ج 2و1.