به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه»، نماز جمعه این هفته هامبورگ آلمان نیز در مرکز اسلامی هامبورگ و به امامت حجت الاسلام والمسلمین رمضانی برگزار شد و ایشان در خطبه های نماز جمعه این هفته به ادامه سلسله مباحث خود در تبیین حقوق بشر از دیدگاه اسلام و شرح و تفسیر رساله حقوق امام زین العابدین علیه السلام پرداخت.

حجت الاسلام والمسلمین رمضانی گفت: از دیدگاه قرآن کریم عبودیت غرض آفرینش انسان دانسته شده و آن به این معنا است که آدمی با بندگی «حق تعالی» صفات کمالی او مانند: علم و حکمت را در خود جلوه نماید. که لازمه‌اش آن است که با معرفت و عبادت در این مسیر قدم گذارد، و هر عملی که را که انجام می­دهد در مسیر بندگی قرار دهد. [به همین جهت خدای تعالی در قرآن کریم] انسانها مورد خطاب قرار داده، و می­فرماید: «يا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذي خَلَقَكُمْ وَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُون‏؛ اى مردم! پروردگار خود را پرستش كنيد؛ آن كس كه شما، و كسانى را كه پيش از شما بودند آفريد، تا پرهيزكار شويد».^[1] و همچنین می‌فرماید: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُون‏؛ من جنّ و انس را نيافريدم جز براى اينكه عبادتم كنند (و از اين راه تكامل يابند و به من نزديك شوند)».^[2]

حق نماز در رساله حقوق امام سجاد(ع)

وی افزود: با توجه به این­که شناخت جایگاه هر فعل عبادی برای به جا آوردن حقش از ضرورتهاست، به همین جهت امام سجاد(ع) که به زین العابدین و سید الساجدین لقب یافته است، در این بخش به حقوق افعال عبادی اشاره می‌کند و اوّلین حق را از نماز آغاز می‌نماید، زیرا نماز بزرگترین و جامع‌ترین عبادت در میان عبادات است و از نظر آیات و روایات در رأس امور عبادی قرار گرفته است. و از این رو همه پیامبران الهی برای قرب الهی نسبت به نماز اهتمام جدی داشته­اند. به عنوان نمونه حضرت موسی بن عمران یکی از پیامبران اولوالعزم الهی وقتی سخن خدا را می‌شنود مأمور به این فریضه­ی بزرگ می‌شود: «وَ أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِما يُوحى إِنَّني‏ أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاعْبُدْني‏ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْري؛ من تو را برای مقام رسالت برگزیده‌ام. اکنون به آنچه به تو وحی می‌شود گوش فرا ده، من الله هستم، معبودی جز من نیست پس تنها مرا عبادت کن؛ عبادتی خالص از هرگونه شرک و نماز را به پا دار تا همیشه به یاد من باشی».

عوامل ایجاد و تقویت حضور قلب در نماز

امام جمعه هامبوگ آلمان افزود: از جمله اموری که باعث می‌شود انسان به حضور قلب برسد، همّت عالی است. لذا باید توجّه کند که دنیا نسبت به آخرت ناچیز است و نباید خود را دلداه­ی دنیای زودگذر نماید، زیرا آخرت حیات جاودان است. و در همین راستا خداوند متعال تعالی در قرآن کریم می­فرماید: «إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوانُ لَوْ كانُوا يَعْلَمُون‏؛ زندگى واقعى سراى آخرت است، اگر مى‏دانستند!». و در جای دیگر می‌فرماید: «وَ الْآخِرَةُ خَيْرٌ وَ أَبْقى؛‏ در حالى كه آخرت بهتر و پايدارتر است».

وی ادامه داد: پس از حضور قلب موضوع تعظیم یعنی اینکه فکر و ذهن را به درک کردن معانی بلندی توجّه دهد که از زبان صادر می‌شود. که این توجّه باعث می‌شود آدمی از امور دنیائی غافل شده، و با توجّهی که حاصل شده تلاش می­‌کند خود را متمرکز سازد، و ادب در محضر حق­تعالی را رعایت کند. تعظیم آن حالتی است که از معرفت سرچشمه می‌گیرد. چراکه شناخت نسبت به جلال و عظمت خداوند، و کوچکی و پستی نقش خویش، باعث خشوع و خضوع انسان می‌شود. و در چنین حالتی برای نفس «تعظیم» حاصل می‌شود؛ که این موضوع با شناخت از قدرت غیرمتناهی حق­تعالی به دست می‌آید. و همچنین از شناخت، لطف و کرم بی­پایان الهی حاصل می‌شود؛ که به آن رئوف مطلق، رجاء و امید می‌یابد. و آنچه که از مجموع این حالات به دست می‌آید حیاء است. انسانی که به این مرحله برسد در حالی نماز را اقامه و به پایان می‌رساند، که متوجّه عیبها و نقصهای خود می‌شود و از محضر ربوبی حیاء می‌کند. و همچنین احساس عجز از اینکه نتوانسته و نخواهد توانست حق ربوبی را اداء کند. اهمیت این واجب الهی به­اندازه­ای است که شهید اوّل هزار مسأله در خصوص واجبات نماز و سه هزار مسأله در خصوص مستحبات نماز در دو کتاب جمع آوری می‌کند، و نام آن کتابها را «الفیة» و «النفلیة» می‌گذارد.

امام سجاد(ع) در اوّلین حق فعلی عبادی به نماز اشاره کرده و می‌فرماید: « اما حق نماز این است که بدانی نماز، روی آوردن به درگاه خداست و تو در حال نماز مقابل خداوند ایستاده‌ای حال اگر بر این مطلب آگاه باشی خود را شایسته می‌بینی که همچون بنده‌ای خوار، مشتاق، بیمناک، امیدوار، نیازمند و نالان در برابرش بایستی و در حال آرامش و سرافکندگی و فروتنی همه جانبه، او را بزرگ داری. و از جان و دل با او راز و نیاز کنی. و از او بخواهی تا تو را زیر بار خطاهایی که تو را در برگرفته‌اند، و گناهانی که نابودت می‌کنند، آزاد نماید. و هیچ نیرویی نیست مگر از ناحیه خداوند».

انسان اگر با این نگاه که حضرت اشاره فرمود­ه­اند حق نماز را بشناسد، و تلاش کند که آنرا اداء نماید، کم کم به آثار آن خواهد رسید. آثار دنیوی و آخروی و فردی و اجتماعی و بدنی و روحی! و این بسیار مهم است که یک عبادت با رعایت مسائلی که بیان شد، این همه آثار داشته باشد.