سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، به مناسبت ولادت امام جواد علیه السلام نُه حدیث از کلام گهربار نهمین پیشوای شیعیان را منتشر می کند.

* خداوند این شخص را ضایع نمی کند

قَالَ الْجَوَادُ (ع) كَيْفَ يُضَيَّعُ مَنِ اللَّهُ كَافِلُهُ وَ كَيْفَ يَنْجُو مَنِ اللَّهُ طَالِبُهُ وَ مَنِ انْقَطَعَ إِلَى غَيْرِ اللَّهِ وَكَلَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ. (1)

امام جواد علیه السلام فرمود: چگونه ضایع و تلف می شود کسی که خداوند تعالی، قبول کننده و پذیرندۀ تعهد اوست و چگونه نجات می یابد کسی که خداوند در طلب اوست و کسی که خود را از خدا برید.

خداوند او را به دیگری واگذارد.

* تمثیل انسان شرور

قَالَ الْجَوَادُ (ع) إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الشَّرِيرِ فَإِنَّهُ كَالسَّيْفِ الْمَسْلُولِ- يَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ يَقْبُحُ أَثَرُهُ. (2)

حضرت جواد الائمه فرمود: بپرهیز از رفاقت با آدم شرور؛ به درستی که او مانند شمشیر کشیده می ماند؛ منظرش نیکوست و اثرش زشت است.

* سه ویژگی برای رشد مؤمن

قَالَ (ع) الْمُؤْمِنُ يَحْتَاجُ إِلَى تَوْفِيقٍ مِنَ اللَّهِ وَ وَاعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ وَ قَبُولٍ مِمَّنْ يَنْصَحُهُ. (3)

امام جواد علیه السلام فرمود: مؤمن محتاج سه خصلت است: توفیقی از حق تعالی و واعظی از نفس خود که پیوسته او را موعظه کند، و از کسی که او را نصیحت می کند قبول کند.

* گوش دل سوی که داری؟

قَالَ (ع) مَنْ أَصْغَى إِلَى نَاطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ فَإِنْ كَانَ النَّاطِقُ عَنِ اللَّهِ فَقَدْ عَبَدَ اللَّهَ وَ إِنْ كَانَ النَّاطِقُ يَنْطِقُ عَنْ لِسَانِ إِبْلِيسَ فَقَدْ عَبَدَ إِبْلِيسَ. (4)

هر کس گوشِ دل به گوینده ای دهد او را پرستیده است؛ اگر گوینده از طرف خداست، خدا را پرستیده و اگر از زبان ابلیس سخن گوید، شیطان را پرستیده است.

* دقت در انتخاب رفیق

وَ كَتَبَ إِلَى بَعْضِ أَوْلِيَائِهِ: أَمَّا هَذِهِ الدُّنْيَا فَإِنَّا فِيهَا مُغْتَرِفُونَ وَ لَكِنْ مَنْ كَانَ هَوَاهُ هَوَى صَاحِبِهِ وَ دَانَ بِدِينِهِ فَهُوَ مَعَهُ حَيْثُ كَانَ وَ الْآخِرَةُ هِيَ دَارُ الْقَرَارِ. (5)

 امام جواد علیه السلام به يكى از دوستانش مرقوم فرمود: اما در اين دنيا ما همه با هم آشنائيم (و معاشر و مختلط) ولى هر كس با رفيقش همفكر و هم عقيده باشد هر جا رود با اوست و سرای آخرت، سرای جاوید است.

* نتیجۀ تأخیر توبه

قَالَ (ع‏): تَأْخِيرُ التَّوْبَةِ اغْتِرَارٌ وَ طُولُ التَّسْوِيفِ حَيْرَةٌ وَ الِاعْتِلَالُ عَلَى اللَّهِ هَلَكَةٌ وَ الْإِصْرَارُ عَلَى الذَّنْبِ أَمْنٌ لِمَكْرِ اللَّهِ- «فَلا يَأْمَنُ مَكْرَ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ». (6)‏

امام جواد علیه السلام فرمود: تأخير توبه غرور است، ادامۀ تأخير حيرت، امروز و فردا كردن با خدا هلاكت، و اصرار بر گناه، ايمنى از مكر خداست «و از مكر خدا جز زيان كاران ايمن نباشند».

* کدام اطلاع رسانی باعث خرابی کار می شود؟

قَالَ (ع‏) إِظْهَارُ الشَّيْ‏ءِ قَبْلَ أَنْ يُسْتَحْكَمَ مَفْسَدَةٌ. (7)

حضرت جواد الائمۀ فرمودند: آشکار کردن كار، پيش از استحكام (ثابت و استوار شدن) باعث خرابى است.

* آیا برای منِ خدا کاری انجام داده ای؟

قَالَ (ع‏) أَوْحَى اللَّهُ إِلَى بَعْضِ الْأَنْبِيَاءِ أَمَّا زُهْدُكَ فِي الدُّنْيَا فَتُعَجِّلُكَ الرَّاحَةُ- وَ أَمَّا انْقِطَاعُكَ إِلَيَّ فَيُعَزِّزُكَ بِي وَ لَكِنْ هَلْ عَادَيْتَ لِي عَدُوّاً وَ وَالَيْتَ لِي وَلِيّاً. (8)

امام جواد علیه السلام فرمود: خداوند به يكى از پيامبران وحى كرد: «اما دل كندنت از دنيا، آسايشى بود كه بدان شتافتى، اما پيوستنت به من، عزتى بود كه بدان دست يافتى (و اينها براى خودت بود) آيا براى من با دشمنم دشمنى كردى؟ و با دوستم طرح دوستى ريختی؟.

* دستورالعمل سیر الی الله از جواد الأئمۀ (ع)

قَالَ لَهُ رَجُلٌ أَوْصِنِي قَالَ ع وَ تَقْبَلُ قَالَ نَعَمْ قَالَ تَوَسَّدِ الصَّبْرَ وَ اعْتَنِقِ الْفَقْرَ وَ ارْفَضِ الشَّهَوَاتِ وَ خَالِفِ الْهَوَى وَ اعْلَمْ أَنَّكَ لَنْ تَخْلُوَ مِنْ عَيْنِ اللَّهِ فَانْظُرْ كَيْفَ تَكُونُ. (9)

مردى از امام جواد(ع) درخواست نصيحت كرد. حضرت فرمود: مى ‏پذيرى؟ آن مرد گفت: آرى. حضرت فرمود: صبر را بالش خود ساز، فقر را در آغوش بگير، لذت ها را واگذار، با هوس مخالفت كن، و بدان كه هرگز از مراقبت خداوند بيرون نيستى، پس ببين در چه حالى؟.

پاورقی:

(1)- كشف الغمة في معرفة الأئمة، ج‏2، ص: 368.

(2)- بحار الأنوار، ج‏71، ص: 198.

(3)- تحف العقول عن آل الرسول (ص)، ص: 457.

(4)- تحف العقول عن آل الرسول (ص)، ص: 456.

(5)- همان

(6)- همان، اعراف، 99.

(7)- تحف العقول عن آل الرسول (ص)، ص: 457.

(8)- تحف العقول عن آل الرسول (ص)، ص: 456-455.

(9)- تحف العقول عن آل الرسول (ص)، ص: 455.