به گزارش خبرنگار خبرگزاری«حوزه»، حجت الاسلام والمسلمین حسن یوسف زاده، در نشست علمی « ارتباط میان فرهنگی از نگاه اسلامی» به بررسی مفهوم ارتباط پرداخت و ابراز داشت: «ارتباط» یکی از مفاهیمی است که هنوز تعریف دقیقی از آن ارائه نشده است؛ زیرا امکان خارج شدن از عالم ارتباط را نداریم. هرچه ارتباطات بیشتر و گسترده تر باشد، میزان شناخت ما از جهان بیشتر خواهد بود.
وی با اشاره به تعریف های متفاوتی که از مفهوم ارتباط ارائه شده است، اظهار داشت: از میان تعاریفی که از ارتباطات ارائه شده است، می توان ارتباط را «فرایند انتقال پیام از فرستنده به گیرنده با حفظ معنی مدنظر فرستنده»، نامید.
حجت الاسلام والمسلمین یوسف زاده با اشاره به روش های جدید ارتباط در عصر حاضر، ابراز داشت: اکنون با توجه به تکنولوژی و دستاوردهای بشری، ارتباطات غالبا دو سویه هستند اما در این ارتباطات هرمقدار معنی مورد نظر صحیح تر منتقل شود، ارتباط کامل تر خواهد بود.
وی ادامه داد: بر اساس یک تئوری ارائه شده، ارتباط در شش مرحله صورت می گیرد. نخست ارتباط فرستنده پیام با خودش، دوم تجسم دریافت کننده پیام، سوم ارزیابی فرستنده از مخاطب، چهارم، ارزیابی فرستنده از شناخت مخاطب نسبت به فرستنده، پنجم، ارزیابی نگاه مخاطب نسبت به فرستنده پیام و ششم، تصوری که مخاطب از نگاه فرستنده پیام نسبت به خودش دارد.
سخنران این نشست تصریح کرد: ما معمولا محیط خود و افراد درون آن را می شناسیم، ولی هنگامی که از این محیط خارج می شویم، این شش شاخص اهمیت خاصی پیدا می کند.
وی، «فرد»، «فرهنگ» و «طرف مقابل» را سه محور اساسی در ارتباطات میان فرهنگی خواند و اذعان داشت: ارتباطات فرهنگی به هر نوع ارتباطی گفته می شود که رنگ و بوی فرهنگی داشته باشد و در برابر مفاهیمی همچون ارتباطات سیاسی و اقتصادی قرار دارد.
حجت الاسلام والمسلمین یوسف زاده، در ادامه به بیان تفاوت ارتباط درون فرهنگی و میان فرهنگی پرداخت و گفت: مجموع ارتباطاتی که در یک ارتباط فرهنگی صورت می گیرد را ارتباط درون فرهنگی می نامند؛ اما ارتباط میان فرهنگی، ارتباط دو فرهنگ را مورد بررسی قرار می دهد. مفاهیمی همچون اشاعه فرهنگی و تماس فرهنگی، ذیل مفهوم میان فرهنگی قرار می گیرد. ارتباطات میان ملل نیز مفهوم سومی است که البته به مفهوم ارتباط میان فرهنگی شباهت زیادی دارد و بعضا در ذیل آن دسته بندی می شود.
وی در ادامه به تعریف مفهوم «دیپلماسی عمومی» پرداخت و افزود: در دیپلماسی عمومی، ملت ها مخاطب هستند و در حقیقت، اهداف سیاسی با روش های فرهنگی و از طریق افراد غیرسیاسی به ملت های دیگر منتقل می گردد.
سخنران نشست، همچنین خاطرنشان کرد: ارتباط میان فرهنگی زمانی صورت می گیرد که تفاوت فرهنگی دو طرف به حدی باشد که به سختی یکدیگر را درک نمایند. مقوله زبان، جغرافیا، قومیت و دین از تمایزات اصلی فرهنگ ها هستند که از این میان، «دین» در ظاهر مهم ترین مانع ارتباط فرهنگی به شمار می آید؛ زیرا در سه مورد نخست ممکن است به شکلی موانع برطرف گردد؛ اما در مقوله دین، تا وقتی یک طرف ارتباط به دین طرف دیگر درنیاید، ارتباط کامل نخواهد بود.
وی، هر ارتباطی را هدفمند توصیف کرد و ابراز داشت: در آیه شریفه «ادعُ إِلى سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ وَجادِلهُم بِالَّتي هِيَ أَحسَنُ »، مفهوم ارتباط میان فرهنگی از نگاه اسلام به همراه دلیل و روش آن، به خوبی بیان شده است.
حجت الاسلام والمسلمین یوسف زاده، ابراز داشت: اگر هدف ما از ارتباط در نگاه اسلامی دعوت به راه حق است، باید همواره اصل «کُنش دعوتی» را در ارتباطات خود مدنظر قرار دهیم. جهانبینی و شناخت، باور به آن جهانبینی، بخشی از جهانبینی شدن و دعوت به آن، از مبانی کنش دعوتی هستند.
وی افزود: در برابر این کنش که با جهت گیری هدایت و عقلانیت توحیدی توسط علامه طباطبایی معرفی شده است که با روش حکمت و با سازوکار ارجاع به فطرت و دین تعریف می شود، کنش های «ارتباطی» با جهت گیری توافق و فهم، «راهبردی» با جهت گیری تأثیر و تغییر، «عقلانی» با جهت گیری کارآیی و موفقیت و «ابزاری» با جهت گیری تغییر، تعریف شده اند.
سخنران این نشست، «دین اسلام»، «مشترکات ادیان» و «فطرت انسانی» را مبنای مفاهمه با مخاطبان مسلمان، اهل کتاب و کفار و مشرکان برشمرد و افزود: «عدالت» یکی از مبانی اصلی در اسلام است که کاملا با فطرت انسانی تطابق دارد و اگر در ارتباطات مدنظر قرار گیرد، پلی مستحکم برای تمامی ارتباطات میان فرهنگی خواهد بود.
وی، در بخش بعدی سخنان خود، جامعه المصطفی را مهم ترین نهاد میان فرهنگی کشور خواند و ابراز داشت: «اهتمام به زبان و فرهنگ شناسی»، «مردم شناسی و مختصات شناسی»، «اهتمام به تقویت هوش فرهنگی»، «تعریف جایگاه هویت خویش و نسبتش با مخاطبان»، «گفتگوهای میان فرهنگی» و «گفتگوهای میان مذهبی و میان دینی»، از الزامات جامعه المصطفی در مبحث ارتباطات میان فرهنگی به شمار می آید.
حجت الاسلام والمسلمین یوسف زاده، در پایان، آیه شریفه «ادعُ إِلى سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ وَجادِلهُم بِالَّتي هِيَ أَحسَنُ » را بهترین الگو به منظور طراحی مبانی ارتباطات میان فرهنگی جامعه المصطفی العالمیه دانست که باید در تمامی سطوح فعالیت های علمی، آموزشی و پژوهشی آن، مورد توجه قرار گیرد.
