حجت الاسلام و المسلمین محمدعلی جاودان در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، با اشاره به شخصیت و ویژگی های برجسته آیت الله احمد مجتهدی تهرانی اظهارداشت: این عالم پارسا و فقیه وارسته روحیه اعتدالی داشتند که در همه کارها و امور خود نه افراط می کرد و نه تفریط، به گونه ای برخورد داشت محبوب همه قلوب بود و شاگردانش را همانند همین ویژگی خود تربیت کرد.

حجت الاسلام والمسلمین جاودان درباره خانواده و سوابق تحصیلی مرحوم مجتهدی افزود: ایشان اصالتاً تهرانی و پدر ایشان از متدینین بنام تهران بودند. بنده ایشان را زیارت کرده بودم. مرحوم آیت‌الله مجتهدی به‌رغم اینکه پدرشان چندان موافقتی با تحصیل ایشان در حوزه نداشتند، اما ایشان با شور و علاقه زیادی به آموختن علوم دینی پرداختند و به‌ رغم مشکلاتی که تحصیل در حوزه در آن دوره داشت، این راه را برگزیدند و در محضر اساتید بزرگی تلمذ کردند. ایشان مقدمات علوم حوزوی را در مدرسه آیت‌الله برهان، از شاگردان مرحوم آیت‌الله سید علی قاضی طباطبایی، استاد اخلاق در حوزه نجف اشرف بودند. 

استاد سطوح عالی حوزه های علمیه تهران ادامه داد: او حقیقتاً استاد اخلاق بودند و به آنچه می‌فرمود، قبل از هر کسی خودشان عمل می‌کرد، خداترسی، ادب و تدین در تمام گفتار و رفتار ایشان مشهود بود، به اعتقاد بنده ایشان بیشترین تأثیر را از مرحوم آیت‌الله برهان گرفتند.

حجت الاسلام و المسلمین جاودان بیان داشت: تا آنجا که خاطرم است، به نظرم تا اوایل سطح مقدماتی را در تهران خواندند و سپس به قم رفتند. شاید قسمتی از مطول را هم در قم خوانده باشند. به هر حال لمعه را نزد آیت‌الله شهید صدوقی و رسائل، مکاسب و کفایه را نزد آیت‌الله نجفی مرعشی خواندند. مدتی هم از محضر آیت‌الله بروجردی کسب فیض کردند، اما به دلیل مشکلات و فشار زندگی، ناچار شدند به تهران برگردند. در تهران در محضر آیت‌الله خوانساری به مدت یازده سال درس فقه را ادامه دادند. ایشان وقتی به تهران آمدند، سخت در مضیقه مالی قرار گرفتند، به‌طوری که حتی مدتی می‌خواستند تغییر لباس بدهند و به کار در بازار بپردازند! اما خداوند عنایت کرد و نگذاشت حوزه علمیه این مرد بزرگ را از دست بدهد.

وی با بیان اینکه مرحوم مجتهدی قبل از درس و بحث در بازار مشغول به فعالیت بودند، گفت: ایشان تصادفاً در خیابان 15 خرداد فعلی در کنار سقاخانه نوروزخان به آیت‌الله حق‌شناس برمی‌خورند و ایشان از کار آیت‌الله مجتهدی می‌پرسند و ایشان می‌گویند: کاری ندارند! آیت‌الله حق‌شناس می‌گویند: شب به مسجد امین‌الدوله تشریف بیاورید! مسجد امین‌الدوله در آن مقطع نماز جماعت پرجمعیتی داشت و بزرگان و علمای زیادی در منطقه اطراف آن زندگی می‌کردند. امام جماعت مسجد هم مرحوم حاج شیخ محمدحسین زاهد تهرانی بودند که مربی و معلمی بزرگ و نزد همگان مشهور به زهد و تقوا بودند. نقل شده است ایشان 5 هزار طلبه را تربیت کرده و در آن دوران خفقان و ضدیت آشکار رژیم پهلوی با دین چراغ معارف دینی را در این مسجد روشن نگه داشتند. آیت‌الله حق‌شناس از آیت‌الله مجتهدی دعوت می‌کنند که پس از نماز مرحوم آقای زاهد، برای مردم صحبت کنند. ایشان هم این کار را می‌کنند و بسیار مورد تأیید ایشان قرار می‌گیرند و بنا می‌شود شب‌های بعد هم به مسجد بیایند و به ایراد سخنرانی بپردازند. مرحوم آقای زاهد دیگر از پا افتاده بودند و از این زمان به بعد، بیش از دو سال زنده نماندند. آیت‌الله مجتهدی در این دو سال به ایشان کمک کردند. مرحوم زاهد وصیت کرده بودند اداره مسجد را آیت‌الله حق‌شناس به عهده بگیرند، طلاب را آیت‌الله مجتهدی درس بدهند و مناجات را آقای سیدعلی میرهادی بخوانند.

حجت الاسلام  والمسلمین جاودان ادامه داد: به این ترتیب آیت‌الله مجتهدی آموزش طلاب را در مسجد امین‌الدوله به عهده گرفت. در آن ایام افراد زیادی به آموختن علوم دینی روی نمی‌آوردند، اما مرحوم آقای زاهد محفلی مخلص و نورانی را به راه انداخته بودند و آیت‌الله مجتهدی نیز همان راه را با قدرت و پشتکار ادامه دادند، لذا بزرگان زیادی از این مکتب نورانی بهره بردند، افرادی که بعدها هر یک منشاء خدماتی بزرگی شدند.

وی به به شیوه آموزشی حوزه در دوران گذشته اشاره کرد و افزود: امروز شیوه درس خواندن در حوزه با قدیم خیلی فرق کرده است. این روزها افراد بعد از گرفتن دیپلم در امتحانات ورودی حوزه شرکت و پس از قبولی در امتحان و مصاحبه، مدرسه مورد نظر خود را انتخاب می‌کنند. دروس طلبگی هم به نسبت قدیم خیلی زیاد شده که لازم هم هست. طلبه باید یک دوره تجوید، یک دوره فقه ساده فارسی و عقاید و ادبیات عرب را بخواند که معمولاً سه تا چهار سال طول می‌کشد. طلبه در این مدت باید زبان عربی را به شکلی بخواند که بعدها بتواند قرآن را تفسیر کند و تحقیقات فقهی در باره آیات و روایات را بفهمد.

این استاد حوزه به برنامه آموزشی مدرسه مرحوم مجتهدی اشاره کرد و اظهارداشت: در این مدرسه یادگیری مکالمه زبان عربی برای طلاب جزو دروس اصلی است و باید امتحان بدهند. درس فقه هم در تمام دوران طلبگی این مدرسه ثابت است. فقه درس بسیار مهمی است و در میان علوم دینی از همه پیشرفته‌تر است و نوابغ دینی ما در این زمینه از همه بیشترند. بدون فقه، حتی فلسفه، کلام و عرفان هم درست آموخته نمی‌شوند و تحصیلات اسلامی تکمیل نمی‌شود چرا که چون برای دستیابی به اطلاعات، اسناد و مدارک راهی غیر از فقه و اصول وجود ندارد. اگر انسان بخواهد کار خاص تفسیری یا عقلانی انجام بدهد یا مثلاً در رشته تاریخ، تخصص اسلامی داشته باشد، عقاید اسلامی یا تخصص اسلامی دیگری را بخواند، لاجرم باید دوره‌ای از فقه و اصول را بگذراند.

حجت الاسلام  والمسلمین جاودان به ساده زیستی مرحوم مجتهدی پرداخت و افزود: آیت‌الله مجتهدی به‌قدری متقی بودند که حتی از نذرهای فراوانی هم که مردم برای شخص ایشان می‌کردند و پول طیب و طاهری بود، چیزی را صرف زندگی خود نمی‌کردند. یادم هست یک بار فردی نذر کرده بود پیکانی را به شخص ایشان بدهد. ایشان فرمود نیازی به ماشین ندارم و آن را به حوزه دادند و گفتند خدا برای ما می‌رساند.

وی تصریح کرد: اصلی که ایشان سخت بر آن تأکید داشتند، پرهیز از شهرت بود، می‌فرمود؛ طلبه اگر بتواند از مال و شهرت بگذرد، امیدی به پاکدامنی و تقوا و رستگاری او هست. طلبه فقط از این طریق است که می‌تواند به معنویتی که شایسته مقام روحانیت است.

انتهای پیام   313/17