به گزارش خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی ظهر امروز در کنفرانس حقوق بشردوستانه در کشور تونس، خاطرنشان کرد: به کارگیری دقیق و گسترده روح الشریعه در اجتهاد، علاوه بر اینکه گاه و در مواردی فقیه را قادر به کشف حکم شرعی می کند، می تواند برای نسل های نو، سه ویژگی "عقلانیت"، "اخلاقیت" و "هدفمندیت" فقه اسلامی را آشکار کند.
وی افزود: این فایده مندی حاصل از بکارگیری روح الشریعه از آن جهت است که روح الشریعه اگر به صورت دقیق کشف گردد، ما را به منطق شریعت نهفته در هر مجموعه، مجموعه از احکام فقهی نائل می آورد
*سه روح مهم نهفته در روح الشریعه
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی با اشاره به این که عنصر روشی "روح الشریعه" هنوز در اجتهاد به صورت منضبط و گسترده جای خود را باز نکرده است، گفت: اگر تلاشی متمرکز جهت کشف روح الشریعه مربوط به "احکام فقهی حامل حقوق بشردوستانه" انجام گیرد، به سه روح مهم نهفته در این احکام مانند اصل تعديل، اصل تفكيك و اصل تقلیل دست پیدا می کنیم.
*اصل تعديل
وی با اشاره به این که "اصل تعدیل" روحی جاری و ساری در کالبد احکام حامل حقوق بشردوستانه در اسلام است گفت: اصل تعدیل، حاوی سه قاعده مهم ولازم الرعایه همچون: خارج نشدن از عدالت در جنگ، خارج نشدن از دایره اعتداءِ همانند و ایجاد توازن بین فرصت های پیروزی و فرصت های صلح می باشد.
*خارج نشدن از عدالت در جنگ:
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی یادآورشد: عدم برون رفت از عدالت یکی از قواعد حامل روح تعدیل نهفته در احکام حقوق بشردوستانه در اسلام است، گفت: این قاعده از آیه شریفه "ولا يجرمنكم شنآن قوم على الا تعدلوا" به دست می آید.
*خارج نشدن از دایره اعتداءِ همانند
وی با اشاره به این که اقدام به "اعتداء همانند" وفراتر نرفتن از آن یکی از شاخه های اصل تعديل در جنگ است، که از آیه "فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُم" به دست می آید، گفت: قاعده اعتداء همانند، دو جنبه ایجابی و سلبی دارد که جنبه سلبی آن این است که از دایره اعتداء همانند فراتر نروید زیرا بلافاصله می فرماید "واتقوالله".
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی با اشاره به ایجاد توازن بین فرصت های پیروزی و فرصت های صلح اظهار داشت: نوعا در جنگ ها همه توان و کوشش بر بهره گیری از هر فرصت جهت پیروزی استوار می گردد، و همین خود، موجب گسترش دایره خشونت، تخریب و قتل می گردد.
وی ادامه داد: اما قرآن به لزوم اغتنام فرصت های منتهی به صلح نیز توجه نشان داده است تا آنجا که دستور می دهد که اگر در طرف مقابل، میل به صلح پدید آمد شما هم به آن تمایل یابید، "وان جنحوا للسلم فاجنح لها".
*اصل تفكيك
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی گفت: "اصل تفکیک" روح دیگری است که آن هم در احکام حامل حقوق بشردوستانه در اسلام جاری و ساری است و از این اصل شش قاعده منبعث می گردد که قاعده تفكيك بين مشارک و مقاتل در جنگ و قاعده تفكيك بين مقاتل فعلی و مقاتل غير فعلی، از جمله آنها می باشد.
وی ادامه داد: مقاتل غير فعلي اقسام متعددی مانند جريح، خواهان تسلیم، اسير، آماده شونده برای قتال (بنابه برخی از اقوال) گریزنده از معرکه را در بر می گیرد.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی همچنین قاعده تفكيك بين بی گناهان و غیر آنان، قاعده تفکیک بین مجموعه های ویژه همچون پیران، زنان، کودکان و بین غیر آنان از دیگر قواعد اصل تفکیک است.
وی گفت: قاعده تفكيك بين طبيعت (که دشمن در آن ساکن است یا از آن استفاده می کند و با خود آنان که در حال جنگ هستند، به این معنی که باید در حمله به آنان این تفکیک محل توجه باشد و به طبیعت سراسیمه حمله کنیم)، تفكيك بين شرایط جنگی (قبل از جنگ یا بعد از جنگ) و شرایط وقوع جنگ از اصول دیگر حقوق بشردوستانه در اصل تفکیک می باشند.
* اصل تقلیل
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی با اشاره به اینکه فقه اسلام به شدت در پی تحقق "تقلیل گرایی در جنگ" است، گفت: "تقلیل گرایی در جنگ" روحی است که فقه اسلام به شدت در پی تحقق آن در خلال احکام خود بوده است.
وی ادامه داد: از این اصل قواعد مهمی مانند قاعده تقلیل دایره قتل در جنگ مانند نکشتن اسیر، مشارک غیر مقاتل، خواهان تسلیم، پیران و زنان و کودکان و تقليل دائره تخریب در جنگ مانند عدم تخریب جنگل ها و درختان، عدم آلوده سازی آب ها و . برمی خیزد.
