مرتضی رزاق کریمی، تهیهکننده سینما و تلویزیون در گفتوگو با خبرگزاری «حوزه»، درباره جایگاه موضوعات دینی در سینمای مستند، اظهار کرد: چند روزی از برگزاری جشنواره فیلم سینما حقیقت بیشتر نمیگذرد، رویدادی که من در آن به عنوان قائم مقام دبیر جشنواره حضور داشتم. در این رویداد به عینه تجربیاتی را در حوزه مستند دیدم که بسیار از تماشای آن لذت بردم، چون میبینیم که فیلمسازان ما در این حوزه بسیار رشد کردهاند، به ویژه در حوزه مستندهای دینی و مذهبی این پیشرفت به صورت کاملاً محسوسی احساس میشود.
وی افزود: تا چند سال پیش اگر میخواستیم بخشی دینی در یک جشنواره مستند داشته باشیم، باید بیشتر از کارهایی را میدیدیم که در آنها تنها به مناسک پرداخته شده بود، اما با گذشت زمان این نگاه که به شدت کلیشه و تکراری شده بود از بین رفت و امروز کاملاً کارهایی عمیق و متفکرانه در این حوزه داریم. این اتفاق نشان میدهد برگزاری جشنواره موضوعی تا حدودی زیادی توانسته در بحث آسیب شناسی به کارهای مورد نظر کمک شایان توجهی کند.
رزاق کریمی ادامه داد: امروز مفاهیم دینی را در کارهای مستند در مناسبات و رفتارهای آدمهای میتوان مشاهده کرد. برای مثال در کاری که موضوع و محور مذمت ربا است، مطمئناً کاری دینی صورت گرفته است که در آن به مفهومی توجه میشود که بسیاری نسبت به آن کم توجه هستند، درصورتیکه که معضل گرفتاری جدی برای جامعه امروز ما است که خودمان از آن بیخبر هستیم. در همین رابطه موضوعات دیگری نیز وجود دارد که میتوان به آن اشاره کرد که هر یک به نوعی موضوعی دینی را در بر گرفته است. در همین رابطه میخواهم نکتهای را بیان کنم. آنهم این است که سینما باید بلندگویی برای امر به معروف باشد. این انتظار نیز از سینما امری طبیعی است، چون بسیاری از کشورهای دنیا با تکیه با زبان رسانه توانستند خواستههای خود را نه تنها در کشورشان، بلکه در دیگر کشورها نیز فریاد زنند.
این مدیر سینمایی ادامه داد: گواه بارز این ادعا را میتوان در هالیوود مشاهده کرد که به نظرم، دیگر تنها مرکزی برای تولید کارهای سرگرم کننده نیست، بلکه به جرات میتوان از آن به عنوان پیش قراول کاخ سفید یاد کرد. نکته تاسفآورتر اینجاست که آنها در بسیاری از موارد نیز به موفقیت دست یافتهاند، چون دیگر کشورها سینما را آنچنان که باید جدی نمیگیرند.
وی در پاسخ به این سوال که در جشنواره یازدهمین سینما حقیقت و در بخش جایزه شهید آوینی به موضوعات دینی توجهی ویژه شده بود، گفت: جایزه شهید آوینی را باید یکی از بهترین بخشهای جشنواره سینما حقیقت نام برد که در آن بسیاری از موضوعات قرآنی به شکلی جذاب مد نظر قرار میگیرد. برای مثال به موضوع مدافعان حرم اشاره میکنم که خوشبختانه در این دوره به آن نگاهی ویژه شده است. این امر کمک میکند تا مردم بیشتر با آرمانهای رزمندگان آشنا شوند.
رزاق کریمی در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: موضوع دیگری که در این بخش به آن به صورت مستتد توجه شده، این بحث است که در کشور اسلامی ما امنیت به طرز مطلوبی وجود دارد و مردم باید بدانند برای به دست آوردن این امتیاز چه کارها و اقداماتی شده است. نکته حائز اهمیت اینجاست که این پیام به هیچ وجه در قالب شعار به بیننده منتقل نمیشود، بلکه ما پیام مورد نظر را در اتفاقاتی که روی میدهد مشاهده میکنیم. برای همین هم تاثیر گذاری آن دو چندان میشود.
وی در پاسخ به اینکه چرا برخیها افراد کارهایی با محوریت مدافعان حرم را آثاری سفارشی نام میبرند؟ گفت: در ابتدا باید بگویم از نگاه من هر کاری را که بر مبنای سفارش تولید شده باشد را کاری بیکیفیت نمیدانم، چون بسیاری از شاهکارهای تاریخ سینما نیز بر مبنای سفارش ساخته شدهاند. این اتفاق را در سینمای خودمان هم به خوبی میتوانیم مشاهده کنیم که چند درصد کارها تنها با تکیه بر سفارش نهاد یا سازمانی خاص تولید شدهاند، برای همین آنچه که کیفیت را مشخص میکند ساختار و غنای تکنیکی کار است و ربطی هم به سفارش ندارد.
رزاق کریمی در پایان تاکید کرد: البته در یک جا میتوان تاثیر منفی سفارش را مشاهد کرد. آنهم جایی است که سفارش دهنده خود در ساخت شارکت داشته باشد و به نوعی خواسته خود را به فیلمساز دیکته کند. اینجاست که کار سفارشی بد از کار در میآید، والا اگر به کارگردان اجازه داده شود حرف خود را بزند، آن کار اثری دولتی نخواهد بود. نکته ظریف و مهم در این بحث اینجاست که عموم فیلمسازان ما قواعد و خط و قرمز ما را در سینما میشناسند، برای همین بیاییم به آن اعتماد کنیم و اجازه دهیم فکرهای جدید در این حوزه وارد شود.