* آیه:

وَ الَّذينَ اُوتُوا العِلْمَ دَرَجاتٍ/ و عالمان را بر ديگران به درجاتي برتري داده است    مجادله/11

* آینه:

حکایت؛ مرحوم ملا قربانعلی زنجانی در تمام 24 ساعت از شبانه‌روز جز دو ساعت نمی‌خوابیده‌اند و خود ایشان می‌فرمود: برای من ایام تعطیل مفهومی نداشت و همچنین درباره استراحتشان می‌فرمود: بادیه یا دیگ منفذداری را درحالی‌ که پیه‌سوزی زیرش بود، در مقابل خود قرار می‌دادم و مدت خواب من اختصاص به دقایق یا ساعتی داشت که آن ظرف گرم گردد و مرا از خواب بیدار سازد که باز مطالعه‌ام آغاز شود.

ایام تحصیل را جایی نرفته و در مدرسه می‌ماندم، در طول هفته ضمن درس و بحثی که داشتم مواظب طلاب بودم و دقت می‌کردم که آنان چه کتابی و کدام قسمت آن را درس می‌گیرند؟ آنگاه روزهای تعطیل همان قسمت‌ها را به‌دقت مرور می‌کردم تا اگر در روزهای تحصیل اشکال یا سؤالی از من شد در جواب عاجز نمانم.

و این تلاش و کوشش در حالی بود که وضع آخوند از حیث معاش در نهایت سختی بود و تنها به وجه اندکی که از سوی بستگان او می‌رسید، اکتفا می‌کرد. با این همه رنج و فقر، کمترین خللی در عزم استوار وی که پیمودن راه دشوار اجتهاد بود، ایجاد نشد.

در باب لزوم جدیت طلاب به تحصیل علوم تا مقام عالی اجتهاد در رساله خود فرموده‌اند: بدان که در این زمان، اجتهاد ظاهراً واجب عینی شده به جهت اینکه این‌قدر مجتهد نیست که در این زمان برای مردم کفایت کند.  1

میاسای از آموختن یک زمان                       ز دانش میفکن دل اندر گمان  2

1. با اقتباس و ویراست از کتاب داستان هایی از علاقه مندان و شیفتگان علم
2. فردوسی