به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، نشست علمی جایگاه سیره و تاریخ در مطالعه امام موسی صدر به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی امروز 10 اسفند در قم برگزار شد که  در ابتدای این نشست  محمد جواد صاحبی و حضور صبیه امام موسی صدر در تالار امام مهدی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به ارائه بحث پرداختند.

عبدالکریم حسن پور به عنوان دبیر این نشست گفت: امام موسی صدر یک شخصیت چند بعدی بود و اندیشه‌های ایشان در مهجورت به سر می‌برد باید سعی کنیم که در این زمینه کار بیشتری کنیم.

وی تصریح کرد: امام موسی صدر در خصوص عاشورا بیان کردند که امام حسین سه نوع دشمن دارد که اولین آن‌ها گروه دشمنان مباشر در قتل هستند که بیان می‌کنند که این گروه کم‌خطرترین گروه هستند

دبیر این نشست ادامه داد: دومین گروه افرادی هستند که در سال های بعد از شهادت سعی می‌کردند که از زیارت حضرت جلوگیری کنند ولی سومین گروه که پرخطرترین گروه هستند را گروهی می‌دانستند که به دنبال مقابله با اندیشه عاشورا و امام حسین بودند که این گروه با امام نیز هم‌عصر نبودند.

در ادامه محمدجواد صاحبی عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه  علوم و فرهنگ اسلامی در سخنانی به ذکر مباحثی پیرامون جایگاه تاریخ در مطالعات امام موسی صدر پرداخت.

رئیس شورای علمی دبیرخانه دین‌پژوهان کشور گفت: امام موسی صدر یک عالم دینی بود و طبیعت پیرو اهل‌بیت بود و به همین دلیل از تاریخ استفاده می‌کرد تا جایگاه فکری و اثباتی و الگویی اهل‌بیت(ع) را بیان کند.

وی  افزود: تاریخ‌نگاران وقت چندان و یا انگیزه‌ای ندارند که به دنبال فهم این الگوها از تاریخ باشند و بیشترین هم‌وغم خود را صرف شناخت اسناد و... می‌کنند ولی امام موسی صدر به دنبال صرفاً تاریخ‌نگاری نبود.

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: اگر در برخی از اقوال ایشان در سخنرانی‌های ایشان برخی مطالب تاریخی که بتوان به اشکال فنی تاریخی کرد را بتوان به دلیل طبیعت تفاوت سخنرانی که در آن تراوشات ذهنی نیز دخیل است بیان کرد ولی ایشان در مقام نویسنده بالاترین دقت‌های تاریخی و سندی را ارائه می‌کنند.

نویسنده و پژوهشگر حوزه دین بیان کرد: اندیشه گمشده امام موسی صدر باعث حسرت ما است ولی امروز برخی در منابر مطالبی بیان می‌کنند که گویا در این عصر زندگی نمی‌کنند؛ امام موسی صدر دارای مخاطب متفاوت و شرایط متفاوت و بحران‌های فکری بسیار بزرگ و خطرناکی حس می‌کرد.

رئیس انجمن ادیان و مذاهب اسلامی افزود: ایشان مثل همه مصلحان به دنبال دو برنامه مهم است؛ نخست اینکه برای نسل آن روز و عصر آن روز الگویی معرفی کند که به تربیت فردی و اجتماعی بپردازد.

وی گفت: نکته دوم این است که ایشان به دنبال بیان معیارهای زندگی برای جوامع مختلف بودند؛ نسخه‌های مختلفی در دنیا مطرح است که بسیاری از این نسخه‌ها از محارب دیگر آمده بود که برخی از آن‌ها صورت اسلام داشت ولی از اسلام تهی بود.

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: در آن زمان در کشورهای عربی و لبنان افرادی مثل قذافی و کاسترو الگوی بسیاری از جوانان بودند و حتی این افراد را در جایگاه الگویی مطرح می‌کنند؛ این افراد اجازه نمی‌دهند که جامعه به یک اصلاح تدریجی برسند.

وی گفت: امام موسی صدر به دنبال ارائه الگوی ناب پیامبر و اهل‌بیت(ع) بود؛ ایشان مخاطب و جامعه خویش را به‌خوبی می‌شناخت و از سیره اهل‌بیت(ع) به دنبال درمان دردهای جامعه است.

این پژوهشگر علمی حوزه بیان کرد: به همین دلیل ایشان با حسن سلیقه مطالبی از تاریخ وزندگی امام علی(ع) را در یک مقاله کوتاه بیان می‌کند که این مقاله محیرالعقول است و شاید کمتر کسی را بتوان مثل ایشان یافت که در بیان تاریخ دقیق و علمی به این خلاصه گویی و موجزنویسی سرآمد باشد.

وی گفت: مطالبی که ایشان از تاریخ گزینش کردند بسیار دقیق است؛ مرحوم صدوق دارای کتب مختلفی است که کتب حدیثی ایشان مورد اعتبار است، ولی باید بدانیم که امالی از کتب دیگر ایشان متفاوت است زیرا ایشان در مسیری که از ری تا مشهد سفر در هرکجا که می‌رسیدند، منبر می‌رفتند و ایشان نیز می‌پذیرفتند و برخی از علما و خطبا در منبر ایشان حضور می‌یافتند و این علما این مباحث را یادداشت می‌کردند و بخشی از آن‌ها در مشهد است؛ یعنی سه منبر مرتبط به مشهد است و برخی دیگر مربوط به سیره ائمه و حوادث محرم است.

رئیس شورای علمی دبیرخانه دین‌پژوهان کشور اظهار کرد: طبیعی است که در مقام سخن‌گویی تراوشات ذهنی و موقعیتی دخیل است که با یک متن تخصصی تاریخی متفاوت است؛ امالی یک کتاب قوی در تاریخ و سیره نیست ولی درعین‌حال کتابی است که حائر اهمیت است؛ اثری که مرتبط به قرن و سوم و چهارم است اثری که یک محدث مدقق فقیه کرده است برای ما دارای وزارت و اهمیت است.

وی گفت: امام موسی صدر به ارائه تبیین همراهی امام علی(ع) و پیامبر(ص) می‌پردازند و با تکیه به مباحث دقیق تاریخی مطلبی می نویسنده همگان چه شیعه و چه سنی و چه ادیان دیگر را به حضرت متوجه می‌کند.

صاحبی اظهار کرد: مهم‌تر از همه این نکات ،توجه ایشان به ظرف زمان و مکان و نوع مخاطبان آن روزگار است؛ به همین خاطر در برابر خیل مسلمانان اهل سنتی که معمول مخاطب ایشان هستند بیان کرد که امام علی(ع) 30 سال پس از پیامبر زنده بود و برای امت نیز خیرخواهی کرد و خطرها را از جان امت دور کرد، تا جایی که خلیفه ابوبکر گفت که خدا مرا به هیچ مشکلی گرفتار نسازد که ابوالحسن برای حل آن حضور نداشته باشد.

وی گفت: این جمله در اسناد و منابع دیگران مطرح‌شده است و یا جمله معروف عمر بن خطاب در خصوص نیازمندی به امام علی(ع)در حل مسائل را نیز ایشان مطرح کرد و همین نوع مواجهه ایشان با تاریخ بدون هیچ درگیری خاصی اذهان را به سیره و عظمت امام متوجه می‌کند.

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اظهار کرد: ایشان در یک پاراگراف به زندگانی امام علی(ع) و شهادت ایشان اشاره می‌کند و درنهایت به جمله‌ای پیامبر استناد می‌کند؛ ازاینجا به بعد ایشان به ارائه یک الگو برای جامعه می‌پردازد؛ زیرا همیشه مردم به علما و امرای خود نگاه می‌کنند و راه خود را می‌یابند.

وی گفت: ایشان در بیان این مطالب از مطالبی که حس و عقل آن‌ها را قبول نمی‌کند و یا هضم آن مشکل است استفاده نمی‌کند؛ حتی مطالبی که سند آن نیز قوی است ولی پذیرش آن وجود ندارد در کلام ایشان بیان‌نشده است و به همین دلیل سعی می‌کند که اهل‌بیت و امام علی(ع) را الگویی فرا فرقه‌ای و فرادینی معرفی کند.

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: ایشان در سال 50 در کاشان در مقدمه‌ای که در عظمت امام علی(ع) بیان می‌کند اظهار می‌کند که در دو سال پیش به بنده در لبنان ابلاغ‌شده که موسسه یونسکو تصمیم گرفته است که هفته‌ای را به نام تجلیل از امام علی(ع) برپا کند و از دانشمندان خواسته است که هرکدام در خصوص یک موضوع در خصوص دریای بیکران امام مقاله‌ای بنویسند؛ ایشان امام علی(ع) را به‌عنوان یک الگوی فرا فرقه‌ای و فرامینی برای انسان امروز ترسیم می‌کند.

صاحبی اظهار کرد: سند جهانی عهدنامه مالک یک سند جهانی است که یونسکو نیز از آن استقبال کرد؛ ولی متأسفانه حرکت چندانی در این عرصه انجام نشد؛ کشور ما باید از این میراث عظیم استفاده کند؛ او می‌خواهد از امام علی(ع) یک انسان معیار برای همه مردم حتی خردگرایان کلاسیک معرفی کند.