به گزارش خبرگزاری «حوزه»، استاد محسن قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به بیان آموزه های آیه 216 سوره بقره پرداخته است.
* آيه
كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَكُمْ وَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَعَسَى أَنْ تُحِبُّوا شَيْئاً وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ
* ترجمه
جهاد بر شما مقرّر شد، در حالى كه براى شما ناخوشایند است و چه بسا چیزى را ناخوش دارید، در حالى كه خیر شما در آن است و چه بسا چیزى را دوست دارید، در حالى كه ضرر و شرّ شما در آن است. و خداوند (صلاح شما را) مى داند و شما نمى دانید.
* نکته ها
كلمه «كُره» به مشقّتى گفته مى شود كه انسان از درون خود احساس كند، مانند ترس از جنگ. و «كَره» به مشقتى گویند كه از خارج به انسان تحمیل شود، مانند حكم اجبارى در آیه ى «اتینا طَوعاً او كَرهاً قالَتا اَتینا طائعین» [فصّلت، 11] به آسمان ها و زمین گفتیم: یا با رغبت بیایید یا با اكراه، گفتند: ما با رغبت مى آییم.
آیه قبل مربوط به مال دادن بود و این آیه مربوط به جان دادن است.
اكراه از جنگ، یا به خاطر روحیّه ى رفاه طلبى است و یا به جهت انسان دوستى و رحم به دیگران و یا به خاطر عدم توازن قوا و برترى دشمن است.
قرآن مى فرماید: شما آثار و نتایج جهاد را نمى دانید و فقط به زیان هاى مادّى و ظاهرى آن توجّه مى كنید، در حالى كه خداوند از اسرار و آثار امروز و فرداى كارها در ابعاد مختلفش آگاه است.
جنگ با همه ى سختىهایى كه دارد، آثار مثبت و فوایدى نیز دارد. از جمله:
الف: توان رزمى بالا مى رود.
ب: دشمن جسور نمى شود.
ج: روح تعهّد و ایثار در افراد جامعه بوجود مى آید.
د: قدرت و عزت اسلام و مسلمین در دنیا مطرح مى شود.
ه: امدادهاى غیبى سرازیر مى گردد.
و: روحیّه ى استمداد از خدا پیدا مى شود.
ز: اجر و پاداش الهى بدست مى آید.
ح: روحیّه ى ابداع و اختراع و ابتكار بوجود مى آید.
* جهاد در ادیان دیگر
برخلاف تبلیغاتى كه دنیا براى صلح و علیه خشونت دارد، مسئله جهاد در راه دین، در تمام ادیان آسمانى بوده و یك ضرورت حتمى است.
در تورات مى خوانیم:
* ساكنان شهر را به دم شمشیر بكش و اموالشان را جمع نماى. [تورات، سِفر تثنیه، باب 13، جمله 15]
* همگى ایشان را هلاك ساز و ترحّم منما. [تورات، سفر تثنیه، باب 7، جمله 3]
* چون براى مقاتله بیرون روى و دشمن را زیاد بینى، نترس. [تورات، سِفر تثنیه، باب 20، جمله 1]
* برادر و دوست و همسایه خود را بكشد تا كفّاره گوساله پرستى باشد. [تورات، سِفر خروج، جمله 26]
* موسى جمعیّتى را به سوى جنگ حركت داد و مقاتله مهمّى صورت گرفت. [تورات، سِفر اعداد، باب 31، جمله 34]
در انجیل متى آمده است:
* گمان مبرید كه آمده ام تا سلامتى بر زمین بگذارم، نیامده ام تا سلامتى بگذارم، بلكه شمشیر را. [انجیل متى، باب10، جمله7]
* هركه جان خود را دریابد (و به جنگ نیاید) آنرا هلاك سازد و هركه جان خود را به خاطر من هلاك كرد آنرا خواهد یافت. [انجیل متى، باب 10، جمله 39]
در انجیل لوقا مى خوانیم:
* دشمنان را كه نخواستند من بر ایشان حكمرانى كنم، در اینجا حاضر ساخته، پیش من به قتل رسانید. [انجیل لوقا، باب19، جمله28]
* هركس شمشیر ندارد، جامه خود را فروخته آنرا بخرد. [انجیل لوقا، باب22، جمله36]
در قرآن نیز در سورههاى آل عمران، [آیه 147] مائده [آیه 24] و بقره [آیه 246] از وجود جنگ و جهاد در ادیان گذشته، سخن به میان آمده است.
* پيام ها
1- ملاك خیر و شر، آسانى و سختى و یا تمایلات شخصى نیست، بلكه مصالح واقعى ملاك است و نباید به پیشداورى خود تكیه كنیم. «عسى ان تكرهوا شیئاً وهو خیر لكم»
2- كراهت و محبّت نفسانى، نشانه ى خیر و شرّ واقعى نیست. «تكرهوا... و هو خیر لكم... تحبوا... و هو شرّ لكم»
3- جنگ و جهاد در راه دین، مایه ى خیر است. «كُتب علیكم القتال... و هو خیر لكم»
4- تسلیم فرمان خدایى باشیم كه بر اساس علم بى نهایت به ما دستور مى دهد، گرچه ما دلیل آنرا ندانیم. «واللّه یعلم و انتم لا تعلمون»
