به گزارش خبرگزاری «حوزه» از بیرجند، «درخش» نامی آشنا در دفتر تاریخ سرزمینی کهن خراسان جنوبی که در 65 کیلومتری شهر بیرجند مرکز استان واقع شده است.

«درخش» که از آن به عنوان نگین خراسان جنوبی نام برده می شود، زمستان بسیار سرد و تابستان از هوای مطبوع و دل انگیزی برخوردار است که بسیاری از مردم را به تفرج در دامن سرسبز خویش فرا می خواند.

به لحاظ سیاسی و حکومتی «درخش» از دوره باستان تا دوره صفویه و قاجار فراز و نشیب های تاریخی را طی کرده، تا اینکه در دوره صفویه و قاجاریه به عنوان مرکز نایب الحکومه وقت اعتبار یافته است.

در خصوص تاریخچه و سال تأسیس حوزه علمیه «درخش» تاریخ مکتوب و مدونی وجود ندارد، اما بر اساس شواهد و تاریخ شفاهی که از بزرگان منطقه نقل شده، تأسیس آن را به دوره محمدشاه قاجار نسبت می‌دهند. برخی نیز معتقدند در دوره بعدی، یعنی در زمان فتحعلی شاه قاجار، توسط حاج کوچک میرزا ملقب به صدر العلما ـ یکی از علمای درخش ـ این مدرسه علمیه تأسیس شده است.

او بعدها به سمت صدرالعلمايي خراسان منصوب مي گردد و تا زمان ناصرالدين شاه قاجار در حکومت مرکزي باقي مي ماند. از مرحوم صدر العلماء دو فرزند نیز به مقام اجتهاد رسیدند.

حاج کوچک میرزا از واقفان درخش نیز محسوب می شود و در حال حاضر موقوفاتی در روستاهای درخش، گسک و شیرگ گل محمد بر مصرف حمام درخش موجود است که واقف آن کوچک میرزا مشهور به صدر العلماء می باشد.

در حال حاضر موقوفاتی در روستاهای درخش، گسک و شیرگ گل محمد بر مصرف حمام درخش موجود است که واقف آن کوچک میرزا مشهور به صدر العلماء می باشد.

آنچه که در کتب تاریخی به آن تصریح شده بیانگر رونق و فعال بودن حوزه مذکور در دوره ناصر الدین شاه قاجار است که در سفرنامه اعتصام الملک به طور صریح به آن اشاره شده است.
ميرزا خانلرخان اعتصمام الملك نايب اول وزارت خارجه ناصرالدين شاه در سفرنامه اش مي گويد:‹‹در ولايت قاين سه مدرسه است ،يكي در شهر قاين،يكي در بيرجند كه اين دو را رفته و از طلاب آن احوالات پرسيدم، ديگري در بلوك درخش است كه وضع آن را هم از آقا محمد علي مجتهد درخشي كه حال در بيرجند است و به ديدن من آمده است شنيدم. به هر يك از اين مدارس سالي هفتصد تومان از محصول املاك خودش وظيفه طلاب مي دهند».(اعتصام الملك، 1352: 319)

حوزه علمیه «درخش» که حداقل از دوره قاجار فعال بوده و عالمان بزرگی دینی در دامان خود پروده است، در دوره پهلوی اول تعطیل شد، با تعطیلی مدرسه علاوه بر زیان‌های معنوی و علمی که متوجه منطقه شد، موقوفات متعدد آن نیز به فراموشی سپرده و بخش‌هایی نیز توسط غاصبان سودجو به فروش رفت.

بازگشایی بعد از یک قرن تعطیلی

بازگشایی مجدد این مرکز علمی پس از حدود یک قرن تعطیلی با عنوان حوزه علمیه امام جعفر صادق(ع) در مهرماه ۱۳۸۹ صورت گرفت.

این حوزه علمیه پرورش دهنده علما و فضلای بزرگی در تاریخ درخش بوده که هر یک از آنها نقش مؤثری در توسعه و رونق علمی و فرهنگی درخش ایفا کرده اند.

حوزه ی علمیه درخش نگین مدارس علمیه شرق کشور

حوزه علمیه «درخش» يكي از قديمي ترين مدارس علميه استان خراسان جنوبي است كه از عصر صفوي فعال بوده و همچنان به فعاليت خود ادامه مي‌دهد. موقعيت آن در شهر قديمي «تون» در كنار مدرسه علميه «عليا» است.

ورودي ضلع شمالي مدرسه از داخل باغ سر سبز و زيبائي است و از ضلع جنوبي به راسته بازارشهر «تون» راه دارد.

اين مدرسه در سال ۹۱۸ هـ ق توسط فرد خيري به نام ميرزا حبيب ا... اماني، پسر علاءالدين توني ساخته شد و  طراحي مسجد به گونه اي است كه در تمام فصول سال، آفتاب در هنگام ظهر صحن مدرسه را به طور كامل فرا مي‌گيرد .

در زلزله سال ۱۳۴۷ قسمتي از مدرسه تخريب شد كه پس از اين واقعه نسبت به مرمت و بازسازي آن اقدام شد.

همت مدیر و اساتید سخت کوش باعث شده است تا این مدرسه طی چند سال گذشته عملکرد درخشانی از خود به نمایش گذارد و طلبه های شایسته ای را به جامعه تحویل دهد.

برنامه ریزی دقیق، طرح هدف و تعالی انسان، انجام برنامه های متنوع فرهنگی و اجتماعی، تدریس درس زندگی، ترسیم راه و تقویت روحیه انقلابی و ولایی در طلبه‌ها از جمله مواردی است که در پیشرفت این مدرسه نقش ایفا کرده است.

حجت الاسلام مهدی شبان، مدیر مدرسه علمیه امام جعفرصادق(ع) در گفت و گو با خبرنگار «حوزه» در بیرجند، با بیان اینکه در حال حاضر 70 طلبه مشغول به تحصیل هستند و از وجود 3 استاد نیز بهره می بریم، اظهار کرد: کار اصلی حوزه علمیه، فعالیت در عرصه فرهنگ می‌باشد، زیرا بدون کار فرهنگی نمی‌توان آن را حوزه خطاب کرد، لذا تمام تلاش کادر حوزه به این سمت رفته است که کار فرهنگی متناسب با ظرفیت حوزه انجام شود.

تهذیب و تربیت هدف انبیاء و اولیای خداوند

وی مسئله تهذیب و تربیت را از مهمترین اهداف انبیا دانست و افزود: مسئله تهذیب و تربیت و به تعبیر قرآن کریم تزکیه انسانها، از مهم ترین اهداف انبیا و اولیای الهی علیهم السلام بوده است لذا اساس و زیر بنای تمامی اهداف و برنامه های علمی مدارس علمیه نیز تربیت مدارس و اهتمام به امر تهذیب نفس و خودسازی بوده و است.

مدیر مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع) «درخش» تصریح کرد: چشم انداز برنامه های تهذیبی و تربیتی مدرسه پرورش طلاب با انگیزه و با نشاط، متعبد و آراسته به فضایل اخلاقی و معتقد به اصول و ارزش های اسلامی است.

حجت الاسلام شبان با اشاره به نقش و اثرگذاری روحانیت در جامعه و انقلاب خاطرنشان کرد: دشمنان اسلام و نظام اسلامی فهمیده اند که روحانیت قشر اثرگذار در جامعه هستند و در طول تاریخ نیز روحانیت نقشه های شوم آنها را نقش بر آب کرده و پشت آنها را لرزانده است لذا تمام تلاش آنها این است که روحانیت را از دل و ذهن مردم به انزوا بکشانند.

وی با اشاره به ارتباط روحانیت و طلاب با اقشار مختلف جامعه و مردم، عنوان کرد: منزوی شدن طلبه و روحانیت همواره خواسته و برنامه دشمنان بوده؛ لذا مدرسه برنامه ریزی نموده تا هم مردم با حوزه و طلاب ارتباط داشته باشند و هم طلاب در برنامه های عمومی و اجتماعی حضور پررنگ و فعال داشته باشند.

حجت الاسلام شبان اضافه کرد: در بخش نخست با برپایی نماز جماعت عمومی در وعده صبح در مدرسه و همچنین برگزاری جلسات عمومی در مناسبت های مذهبی در مدرسه و دعوت از مردم جهت شرکت در این مراسمات در صدد ایجاد ارتباط مردم با حوزه و طلاب بوده‌ایم و در بخش دوم نیز طلاب مدرسه علاوه بر حضور در مراسمات مهم شهر، شب ها در نماز جماعت مسجد جامع شهر حضور دارند.

ایجاد روحیه جمع گرایی عامل پیشرفت جوامع بشری

مدیر مدرسه علمیه امام جعفر صادق(ع) «درخش» اردوهای جهادی را زمینه ساز تقویت روحیه کار جمعی دانست و خاطرنشان کرد: اردوهای جهادی و حضور در مناطق محروم و خدمت به بندگان خدا مهمترین راهکار در این زمینه است.

وی ادامه داد: هر چند بیشتر طلاب این منطقه سطح مالی پائینی دارند ولی شرکت در چنین برنامه‌هایی و لذت بردن از این خدمت، خود راه‌گشا خواهد بود.

حجت الاسلام شبان با بیان اینکه تبیین جمع گرایی به جای فردگرایی در جوامع جهانی نادیده گرفته می شود، تصریح کرد : آنچه امروزه دنیای غرب دنبال می کند، این است که هر فردی به دین خود عمل کند ولی توجهی به اطرافیان خود نداشته باشد، لذا تمام تکنولوژی روز دنیا به دنبال ایجاد این فردگرایی در جامعه بشری است تا بتواند سیاست‌های اشغالی خود را در دنیا اجرا کند.

این استاد حوزه ادامه داد: اسلام، قرآن و اهل بیت(ع) به دنبال ایجاد فضایی جمعی و به هم پیوسته در جوامع بشری بوده اند و حتی در موارد زیادی دیده شده که امام معصوم(ع) برای غیر مسلمانان هم دلسوزی داشتند و به آن‌ها کمک می‌کردند.

وی ادامه داد: علمای اسلام همیشه از این راه معصومین تبعیت کرده اند و همیشه در سختی‌های مردم دنیا در کنار آن‌ها بوده اند، این روحیه به یکباره به دست نمی‌آید و باید از ابتدا از لحاظ نظری و عملی تمرین شود.

تحقق روحیه پژوهشگری در مسائل علمی

مدیر مدرسه امام صادق(ع) «درخش» با اشاره به نهادینه کردن روحیه پژوهشگری در طلاب، گفت: حضور در کلاس و درس گرفتن هر کتاب در نزد استاد به سبک قدیم در دنیای امروز که دنیای انفجار اطلاعات است تقریبا امری غیر ممکن است، و لذا استاد باید تمام تلاش خود را داشته باشد که به طلبه، روش خواندن کتب و استنباط کلام نویسنده را یاد دهد؛‌ تا طلبه بتواند با بیشترین سرعت نزد استاد، علوم را فرا گیرد.

وی افزود: از طرفی این امر باید از ابتدای طلبگی آغاز شود، یعنی طلبه از ابتدا باید به روش‌ها و اصول تحقیق و پژوهش آشنا شود.

این استاد حوزه خاطرنشان کرد: آنچه مقام معظم رهبری در بیانات خود به آحاد مردم اشاره دارند، این است که اقتصاد مقاومتی در زندگی مردم جریان پیدا کند.

وی، تمرین ساده زیستی را نمونه ای از سبک زندگی اسلامی دانست و گفت: در این راستا باید سعی شود که طلاب در دوره‌ایی که در حوزه و حجره هستند این را تمرین کنند تا وقت ورود به جامعه بتوانند به بهترین صورت آن را عملی کنند.

رابطه ای که استاد، شاگردی نمی شناسد

مدیر مدرسه علمیه امام جعفر صادق (ع) «درخش» تصریح کرد: برخلاف برخی از محیط های آموزشی که رابطه استاد و شاگرد رابطه درسی و محدود به کلاس درس می شود در حوزه های علمیه رابطه استاد و شاگرد منحصر در رابطه درسی نیست حقیقتا اساتید از حیث علمی آنچه که مقدورشان هست در طَبَق اخلاص می گذارند گاهی در قالب درس، گاهی مشاوره، گاهی پاسخ به اشکالات و ...، این ارتباط محدود و منحصر در کلاس درس نیز نمی باشد و علاوه بر رابطه علمی، رابطه استاد و شاگردی، رابطه اخلاقی،معنوی، مشاوره‌ای و خانوادگی و اجتماعی را هم در برمی گیرد در حقیقت استاد حوزه نقش خود را تنها انتقال دانش نمی داند بلکه در همه ابعاد زندگی به شاگردان خود کمک می کند تا آنان به سطوح بالاتر وارد شوند.

حجت الاسلام شبان با اشاره به تقویت روحیه همدلی بین استاد و شاگرد، افزود: این نوع ارتباط باعث می شود علاوه بر تقویت روحیه همدلی میان استاد و شاگرد میان طلاب نیز این روحیه ایجاد شود طلاب با الگو گرفتن از اساتید در رفتارهای خود و متخلق شدن به اخلاق و آداب اسلامی و توجه به اهداف والا و مقدسی که در حوزه همه طلاب در صدد کسب آنها هستند، در مسائل علمی و معنوی همدل، همراه و تقویت کننده یکدیگر خواهند بود.

وی، معیار یک طلبه را بهره گیری از سیره پیامبران و ائمه دانست و عنوان کرد: روحانیت با کنار گذاشتن برخی از محدودیت های کاذب و یا غیر ضروری بین خود و جوانان می توانند آنها را به خود نزدیک کنند و رابطه دوستانه با آنها برقرار نمایند اگر این ارتباط دوستانه و صمیمی برقرار شود آنگاه معنویت و تقوای درونی روحانی و مشاهده فضائل اخلاقی در عمل و رفتار او باعث جذب جوان به دین و علوم دینی خواهد شد.

طلبه انقلابی باید سخنان رهبری را کالبد شکافی کند

حجت الاسلام شبان، مهمترین وظیفه حوزه را هدایت فکری، دینی و سیاسی جامعه دانست و خاطرنشان کرد: حقیقت نقش اساسی روحانیت تبدیل جامعه به جامعه دینی، بصیر، زمان شناس و تکلیف شناس است.

وی ضمن اینکه طلبه موفق را طلبه ای دانست که سخنان رهبری را کالبدشکافی کند، گفت: مقام معظم رهبری پرچمدار بصیرت جامعه دینی ما و ناخدای کشتی انقلاب هستند که باید نظریات و بیانات ایشان اولا در حوزه به درستی تبیین شود و ثانیا چون هدایت فکری، دینی و سیاسی جامعه از مهمترین و اساسی ترین وظایف روحانیت است در تبیین این نظریات در جامعه نیز حوزه ها نقش کلیدی و جایگاه ویژه ای دارند انتظار این می رود که بعد از هر سخنرانی مقام معظم رهبری در مدارس علمیه جلسات تحلیلی برگزار شود و فرمایشات ایشان موشکافی و تحلیل شود که متاسفانه آنگونه که باید و شاید در برخی از مدارس عمل نمی شود.

آرمان های یک طلبه انقلابی

مدیر مدرسه علمیه امام صادق(ع) «درخش» با اشاره به ویژگی های طلبه تراز اول انقلاب تصریح کرد: یک طلبه انقلابی در درجه اول باید آرمان ها، اهداف و آفات انقلاب را بشناسد و باور قلبی به آن آرمان ها داشته باشد همچنین از دشمنان انقلاب و نظام اسلامی، و همچنین از نقشه های شوم و شیوه های تبلیغی آنها، شناخت کامل داشته باشد و در درجه بعدی با حفظ روحیه استکبار ستیزی و با ارائه شیوه های نوین تبلیغی ضمن پاسخگویی به شبهات، درصدد آگاهی بخشی به جامعه در جهت شناخت دشمن و مقابله با تبلیغات شوم آنها باشد.

گزارش: مسعود نوفرستی