خبرگزاری حوزه/ به جرأت می توان گفت حماسه اربعین در سال های اخیر قله جریان سازی فرهنگی در جبهه مقاومت است که در سال های اخیر روز به روز در حال رشد و نمو هم از لحاظ کمی و هم از حیث کیفی است.

از طرفی جهش نسبی جامعه جهانی در حوزه رسانه با تکیه بر شعار «هر فرد یک رسانه» باعث شده افراد مختلف با اهداف متفاوت درصدد معرفی و انعکاس واقعیت های پیرامونی و مخابره به جهان شوند.

امری که برای افراد هزینه چندانی ندارد و صرفا با فراگیری تکنیک های اولیه فعالیت رسانه ای میتواند همان ها را منبع بسیاری از محتواهای خبری در جهان کند.

 آنچه در این میان مهم است و کمتر به آن توجه می شود پالایش محتوایی است که قابلیت رسانه ای شدن را دارد. بدون شک هر سوژه[۱]، ایده[۲] یا مفهومی[۳]  ولو جذاب قابلیت انعکاس رسانه ای ندارد.

آمادگاه اربعین حسینی نیز دریایی از محتواست که بایستی در چینش و طبقه بندی آنها برای  جامعه مخاطب[۴] نهایت دقت را بکار بریم.

در ادامه نکاتی پیرامون محتواهایی که نباید از اربعین منتشر کنیم را با هم مرور می کنیم؛

اربعین مختص شیعه نیست

در تولید محتوای رسانه ای فارغ از هر فرمی[۵] که اتخاذ می کنید توجه به این نکته که «اربعین صرفا میعادگاه شیعیان جهان نیست» بایستی دقت کرد.

حضور کاروان های مختلف اهل سنت، دانشمندان و نخبگان مذاهب جهان در هماورد اربعین نشان از فراشیعی بودن این اجتماع سالیانه است که صرفا اختصاص به آزادیخواهان جهان دارد. کاروان سیدالشهداء در سال ۶۱ ه. ق نیز نماد تجمع آزادیخواهان غیر شیعه از وهب نصرانی تا زهیر عثمانی به رهبری حسین بود.

اربعین محدود به سالگرد واقعه ای تاریخی نیست

انعکاس تجمع میلیونی آزادیخواهان جهان در کربلای معلی بمناسبت اربعین حسینی نباید محدود به جریانی عاطفی و احساسی شود بلکه باید اربعین را «اسم رمز تجمع یاوران منجی جهان» در دنیا قلمداد کرد. گره زدن خون سیدالشهدا با مساله  ظهور منتقم خون او که عدالت را در جهان می گستراند می تواند این اجتماع را پویاتر از هرسال به مخاطب میلیونی اربعین در جهان معرفی کند.

میزبانی از زائران اربعین صرفا وظیفه مردم یک کشور نیست

جمعیت میلیونی زائران حسین بن علی در اربعین حسینی  از نقاط مختلف جهان تا کربلای معلی در حال حرکت هستند. پذیرایی از این زائران صرفا بعهده مردم عزیز عراق نیست – اگرچه عراقی ها در این امر پیشقدم بوده و نهایت سخاوت را به نمایش گذاشته اند -. مردم کشورهای مختلف با راه اندازی موکب در مسیر پیاده روی اربعین یا حمایت از موکب های محلی توانسته اند باری از دوش برادران عراقی بردارند. موکب های پذیرایی از زائران اربعین با فرسنگ ها فاصله از کربلا در سیستان و بلوچستان و خوزستان و شهرها و استان های مختلف ایران نیز تدارک گسترده ای برای پذیرایی از زائران داشته و دارند که در امر اطلاع رسانی نباید از این همکاری گسترده چشم پوشی کرد. معرفی مردم یک کشور بعنوان مسئولان پذیرایی از زائران اربعین،  اثرات مخرب مختلفی بدنبال دارد که شرح آنها در این مقال نمی گنجد.

در پردازش محتوا، صنف زده نشویم

در مسیر پیاده روی اربعین بطور کلی میتوان مردم را به دو دسته «زائر» یا «خادم» تقسیم کرد. توازن را در پردازش سوژه های پیرامونی در هر دو صنف مدنظر داشته باشیم. همان قدر که در بین زائران مختلف با ویژگی های خاص خود فرصت های زیاد برای  پردازش محتوا دیده می شود در میان خادمان مواکب نیز اتفاقات و زوایای منحصر بفردی هست که سالها می گذرد و کسی به آنها توجه نمی کند.

پیچ سطح حساسیت را روی «جبهه مقاومت» ارتقاء دهیم

هماورد اربعین فرصت پرداختن به حزب بازی و اختلافات قومی و سیاسی نیست. مهمتر از هرچیزی تقویت جبهه مقاومت و توجه به نعمت وحدت کشورهای اسلامی است. [۶] نعمت برادری دو کشور ایران و عراق به به برکت دین اسلام هنوز و بعد از گذشت چندیدن سال به خوبی معرفی نشده است! پرداخت رسانه ای  حرکت های زشت پیروان فلان شخصیت و اختلاف نظرهای سیاسی فلان حرکت با حشدالشعبی یا هرموضوع دیگری در حاشیه حماسه اربعین می تواند دستمایه بنگاه های رسانه ای دنیا برای به حاشیه کشاندن خبرها و سوژه های مهمتر است.

در مواجهه با بحران های احتمالی زیرک باشیم

خبرسازی یا ارسال تصاویر و گزارش های نامناسب از اتفاقات عادی که امثال آن در برنامه های اینچنینی با وسعت بیشتری اتفاق می افتد می تواند آب را به آسیاب دشمن بریزد. گزارش از هُل دادن در ازدحام جمعیت، ناهماهنگی در خدمات رسانی به زائرین، گرانفروشی کسبه پیرامونی عتبات مقدسه  یا مهیا نبودن وسایل نقلیه لازم می تواند حلاوت شکوه زیارت اربعین را به کام مخاطبان تلخ کند.

از سه ضلعی «فرم، محتوا، مخاطب» غافل نشوید

بدون شک یکی از مهمترین ملاک های بهره وری در فرآیند اطلاع رسانی توجه به سه مؤلفه مهم فرم یا قالب ارائه محتوا، دقت در انتخاب محتوا و توجه به مخاطبی است که محتوا برای او تولید می شود. اگر مخاطب شما نوجوانان دنیا هستند باید به زبان آنها و از افرادی که توانایی ارتباط گیری با نوجوانان را دارند بهره گیرید. مسئله نوجوانان غیر از دغدغه جوانان است یا بطور مثال پردازش محتوا برای بانوان به مراتب سخت تر از تولید محتوا برای آقایان است که برای این موضوع جامعه شناسی[۷] مردم عراق و زائران اربعین بسیار می تواند شما را یاری دهد.

در ضریب دادن به اتفاقات دقت کنیم

در بازنشر محتوای اربعینی توجه داشته باشیم که بایستی صرفا به اتفاقات مثبت ضریب داد و از ترویج چالش هایی مثل«شوخی های نابجا، عدم رعایت نظم و صف های طولانی، بی توجهی به قانون، پوشش نامناسب، استفاده از آلات نامتعارف برای عزاداری» پرهیز کرد. بالعکس انعکاس زیبایی هایی همچون خانوادگی مشرف شدن به زیارت، اشتیاق زائران در مسیر به زیارت، صحنه های منحصر بفرد از اقامه نماز جماعت، تنوع سنی خادمان و زائران، ایثار موکب داران برای زائران منتسب به امام حسین علیه السلام و همچنین حالات معنوی و مهیا بودن قلوب در اتصال به معنویت می تواند جذابیت های این اجتماع را برای مخاطبان بیش از پیش کند.

میلاد امینی موحد، فوق لیسانس رسانه از دانشگاه صدا و سیما