به گزارش خبرگزاری حوزه کتاب «سر سفره خدا» با موضوع آشنائی با معارف قرآن کریم به شیوه پرسش و پاسخ به قلم محمد علی محمدی به رشته تحریر درآمده است که در شماره های مختلف تقدیم نگاه شما خوبان خواهیم کرد.

- خدا چیست؟

اجازه بدهید قبل از آنکه درباره خدا، که آفریننده همه چیز است سخن بگوییم، اندکی درباره برخی از مخلوقات الهی صحبت کنیم.

۱. شما با جاذبه زمین آشنا هستید و به خوبی می‏ دانید که اگر جسمی را از بلندی رها کنیم به زمین سقوط می ‏کند، ولی ذات و حقیقت نیروی جاذبه چیست؟

این سؤالی است که دانشمندان نیز نتوانسته ‏اند به آن پاسخ دقیقی بدهند. پس ما از روی آثار نیروی جاذبه می‏توانیم به وجود نیروی جاذبه اطمینان پیدا کنیم، ولی حقیقت آن را نمی‏ توانیم درک کنیم.

۲. ما از روشن شدن لامپ چراغ پی می‏ بریم که در سیم برق، نیروی الکتریسیته وجود دارد؛ ولی حقیقت نیروی الکتریسیته چیست؟ ما نمی توانیم ذات و حقیقت آن را درک کنیم. تنها با دیدن آثارش، مانند روشن شدن لامپ آن، پی می‏بریم که در جایی نیروی الکتریسیته وجود دارد.

این مثال‏ها را برایت نوشتم تا توجه شما را به این نکته مهم جلب کنم، که چون ما انسان‏ها محدود و کم ظرفیت هستیم، نمی‏توانیم ذات خدا را بشناسیم، بلکه تنها از راه مخلوقات می توانیم به وجود ذاشتن خداوند یقین پیدا کنیم؛ از آفرینش جهان پی به وجود آفریننده می ‏بریم.

از این که ما علم داریم می فهمیم که خداوند عالم بوده که به ما داده و از اینکه ما قدرت و توان داریم، می‏ فهمیم که خداوند قادر و تواناست.

پس ما ذات خداوند را درک نمی‏ کنیم، ولی به وجود داشتن خداوند و این که دارای صفت‏ های علم، قدرت، حیات و... است یقین داریم و مطمئن هستیم که هر جا که باشیم او با ماست (محمد، آیه ۳۵ / حدید، آیه ۴) به همه کارهای ما آگاهی دارد، (هود، ۵/بقره، آیه ۲۳۵) نسبت به ما از همه [حتی از پدر و مادرمان] مهربان‏تر است و... (یوسف، آیه ۶۴)

- دو راه به سوی خداشناسی را توضیح دهید.

از پرسش فهمیده می‏ شود که درباره پاسخ سؤال خود مطالبی می‏دانی و حالا می‏ خواهی داشته‏ هایت را تکمیل کنی.

بر نوجوانی این چنین‏ آفرین، صد آفرین. قرآن نیز دو راه کلی برای شناخت خدا معرفی می‏ کند که آن دو راه در این آیه آمده است: سنریهم ایتنا فی الافاق وفی انفسهم حتی یتبین لهم انه الحق؛ به زودی نشانه‏ های خود را در جهان و در درون خودشان به آنها نشان می‏ دهیم تا [برایشان] روشن شود که به یقین خداوند حق است (فصلت آیه ۵۳).

یک بار دیگر آیه را با ترجمه ‏اش بخوانید، سپس، در زیر بنویسید که آن دو راه خداشناسی کدامند. حالا آنچه را که نوشته‏ اید من توضیح می‏ دهم.

فکر کنم جلوی اولی نوشته‏ اید: نشانه‏ های خدا در جهان.

جلوی دومی می ‏باید نوشته باشید: نشانه‏ های خدا در وجود انسان.

حالا ببینیم این دو چگونه می‏ توانند دلیل خداشناسی باشند.

۱. انسان با دیدن خورشید، آسمان و زمین آنچه در آسمان و زمین است در می ‏یابد که آفریدگار این موجودات، خدای بزرگ است.

از طرفی انسان با نگاهی به ساختمان بدن خودش می‏ تواند به وجود خدا پی ببرد.

دستگاه های مختلف خارجی و داخلی بدن انسان که هر یک به خوبی وظایف خودشان را انجام می‏دهند، همگی نشان دهنده خدای قادر و دانا هستند؛ از پوست بدن گرفته تا نظام حیرت انگیز مغز و قلب و ... به گونه ‏ای که بدن انسان خودش مانند یک دنیا عظمت دارد. برای آگاهی بیشتر می‏توانید کتاب شیرین نشانه ‏هایی از او نوشته سید رضا صدر را بخوانید.

- از کجا بفهمیم که خداوند وجود دارد؟

فرض کنید در کنار خانه خودتان نشسته ‏اید، از عمو یا یکی از اقوام می‏ پرسید: این خانه ما را چه کسی ساخته است؟

او در پاسخ می‏ گوید هیچ کس! خانه شما خود بخود ساخته شده است. یکی بود یکی نبود زیر گنبد کبود، این جا هیچ خانه‏ ای نبود. گرد بادی وزید و پی خانه کنده شد. طوفان شدیدی به پا شد و آجرها از کوره آجر پزی و سیمان‏ ها از کارخانه سیمان به این جا پرتاب شدند. باران آمد سیمان ساخته شد باد آجرها را روی هم چید و... و سقف زده و گچ کاری و لوله کشی شد. در و پنجره ‏ها و شیشه هایش نصب شد و خانه خود به خود ساخته شد.

آیا این داستان را باور می‏کنید؟ آیا امکان دارد خانه‏ای بدون بنا و کارگر ساخته شود؟ کتابی بدون نویسنده نوشته شود؟ باغی بدون باغبان کاشته شود؟ کارخانه‏ای بدون مهندسی و ... ساخته شود.

وقتی وسایل بسیار کوچکی مانند خانه و کتاب و اتومبیل سواری و... به سازنده نیاز دارد، آیا آسمان و زمین با این عظمت و نظم دقیق، به سازنده نیاز ندارد؟

آیا تا به حال به وجود خودتان فکر کرده ‏اید که چه قدر منظم و دقیق است؟ قلب نازنینتان چه قدر بادقت می تپد! اگر تپش قلبتان صد برابر می‏شد چه می ‏شد؟ می‏دانید اگر قلبتان در هر دقیقه فقط یک بار می ‏تپید چه می ‏شد!؟ آیا ممکن است چنین قلبی سازنده آگاه نداشته باشد؟

یک بار دیگر به ساختمان بدنتان نگاه کنید و ببینید چه قدر منظم و دقیق هریک از اعضای بدن شما در جای خودش قرار گرفته، چشم در کف پا قرار نگرفته، پاهای انسان روی سرش قرار نگرفته، چشم‏ های انسان از کمرش بیرون نزده، دست‏های انسان ده متری آفریده نشده که هنگام راه رفتن به زمین بکشد، اندازه لاله گوش یک متر و نیم نیست، تا آدمی از شر گوش های خودش فلج می‏ شود و... آیا اینها همه‏ نشانه هایی از وجود آفریننده ‏ای دانا و آگاه نیست؟ آن آفریننده دانا، آگاه، قادر و همیشگی، مهربان و بی نیاز، کسی جز خدا نیست. این نظم و دقت که در ساختمان بدن ما هست در جهان نیز وجود دارد.

خلاصه این که: جهان آفرینش دارای نظم است. نظم جهان نشان دهنده ناظم برای جهان است و خدا نظم دهنده و آفریننده جهان هستی است.

خدای بزرگ و امامان معصوم (علیه السلام) نیز از مردم خواسته ‏اند، با مطالعه کتاب آفرینش -که همه صفحه ‏های آن با نظم دقیقی طراحی شده است - به وجود خداپی ببرند، از این در بسیاری از موارد به‏ گوشه هایی از نظم هستی اشاره کرده‏ اند.

و به گفته سعدی:

برگ درختان سبز در نظر هوشیار *** هر ورقش دفتری است معرفت کردگار

دلیلی که برایتان نوشتم برهان نظم نام دارد.

برای آگاهی بیشتر پیشنهاد می‏ کنم کتاب پایه‏های ایدئولوژی در اسلام را که پاسخ ‏های آیت ‏الله محمد یزدی هست بخوانید.