به گزارش خبرگزاری حوزه، لیلا مجدانی در دومین جلسه از نشست های علمی خانواده عاشورایی که با موضوع شاخصه‌های خانواده موفق برگرفته از فرهنگ عاشورا که به همت خانواده اسلامی و تربیت معنوی خاتم و مرکز فرهنگ خانواده و ازدواج دانشگاه شریف برگزار شد، با اشاره به ملاک های خانواده موفق اسلامی اظهار داشت: وقتی که اساس جامعه و هسته اولیه جامعه خانواده است فرقی نمیکند که این جامعه یک جامعه غربی یا اسلامی باشد به هر شکل برای اینکه این خانواده بتواند قوام لازم را داشته باشد از یک سری قوانین بهره می برد که این قوانین بین همه خانواده ها مشترک هستند فقط ما بر استنادات و قواعد اسلامی و بر اساس دین پیروی میکنند و ممکن است خانواده دیگری در غرب این استنادات را نداشته باشد.
پژوهشگر خانواده با اشاره به اینکه این پیروی از اصول نیازهای سرشتی انسان هستند، افزود: ما نمیتوانیم بگوییم که خانواده با نگاه اسلامی به این ملاک ها نیاز دارد و پایبند و سایر خانواده ها با چارچوب ها و قواعد دیگر اینطور نیستند، در واقع در اصل راه رسیدن به خانواده موفق فرق اساسی وجود ندارد در همه خانواده ها یک سری اصول وجود دارد که با رعایت آن میتوان به خانواده موفق دست یافت.
وی با اشاره به اینکه ما الگوهای عملی برای سعادت داریم، خاطرنشان کرد: آیه ۲۱ سوره روم مشخصا سه ملاک اصلی را برای یک خانواده موفق اعلام میکند، خداوند می فرماید آرامش، مودت و دوستی و رحمت و مهربانی سه عاملی هستند که در خانواده باید وجود داشته باشند. یعنی خانواده اساسا برای این شکل می گیرد که زن و مرد و فرزندان به آرامش و سکون برسند، یعنی خانواده ای که در آن آرامش وجود ندارد عملا رسالت خانواده زیر سوال رفته است.
مجدانی ادامه داد: برای رسیدن به این خانواده راهکارهایی وجود دارد، پیش نیاز رسیدن به این خانواده این است که فردی را برای زندگی انتخاب کنیم که واجد این ویژگی ها برای رسیدن به این زندگی را داشته باشد، اگر کسی را انتخاب کنیم که ظرفیت رسیدن به خانواده موفق را ندارد یک نفر هرچه تلاش کند بازهم به این هدف نخواهد رسید.
این جامعه شناس زنان و خانواده با بیان اینکه تلاش صرف نظر از نتیجه ارزشمند است اما این تلاش یک طرفه به نتیجه نخواهد رسید، عنوان کرد: گام اول این راه انتخاب فردی متعهد و پایبند به اعتقادات و مبانی دینی خود فرد است، وقتی که کسی که اعتقادات دینی دارد کسی را انتخاب میکند که به اصول فکری او قائل نیست از همان ابتدا آجر را کج نهاده است.
نیاز به مراقبت همه اعضا از موجود زنده‌ای به نام خانواده
وی افزود: وقتی قدم اول درست برداشته شد و انتخاب درست صورت گرفت، پدر و مادر و زن و مرد باغبانانی هستند که باید از رابطه بین زن و مرد که یک موجود زنده است مراقبت کنند اگر دو طرف دائم از این رابطه مراقبت نکنند و حواسشان به رشد و بالندگی آن نباشد آسیب می بیند.
مجدانی با اشاره به اینکه امام حسین(ع) می فرمایید هر کسی با زن و بچه خود خوش رفتار باشد عمرش با برکت می گردد، خاطرنشان نکرد: امام با کلام و رفتار بر این موضوع تاکید داشته اند، برای اینکه آرامش در خانواده به وجود بیاید باید یک سری مهارت داشته باشیم و دائم در حال به روز رسانی این مهارت ها باشیم.
پژوهشگر خانواده ادامه داد: یکی از مهارت هایی که یک خانواده موفق دارد این است که با هم عهد می بندند که در سختی ها همدیگر را تنها نگذراند، حمایت و فکر کردن به آرامش همدیگر در خانواده فقط نباید در روزهای خوب باشد، اتفاقا ما در خانواده های موفق سخت های بیشتر می بینیم،سخت تر از واقعه عاشورا برای یک خانواده نداریم اما تعهد وجود دارد که خانواده در کنار هم باشد و خانواده امام حسین(ع) پابه پای هم از ابتدا تا انتها حضور دارند و حتی این خانواده شامل گستره وسیع تری میشود و تنها بر زن و فرزند محدود نمیشود بلکه برادر و خواهر هم شامل آن می شود.
وی با بیان اینکه اولویت اعضای خانواده موفق نزدیکانشان هستند، تاکید کرد: امام حسین(ع) در شرایط جنگ که از هر سویی تنها مانده است و تحت فشار است اما در همان فشار هم اولویت امام حسین(ع) خانواده است، شب قبل عاشورا خارهای بیابان را می کند چرا که می گوید فردا فرزندان من باید در این بیابان بدوند، خانواده اش را فراموش نمیکند و وقت می گذارد.
درس مراقبت از خانواده در عاشورا
مجدانی با بیان اینکه حرکت امام حسین(ع) در مقابل حضرت سکینه قبل از شروع جنگ دو درس برای ما دارد،خاطرنشان کرد: امام حسین(ع) در شرایطی که خود را برای جنگ آمده کرده است وقتی بی تابی حضرت سکینه را میبینند از اسب پیاده میشوند و سر فرزندش را در آغوش می گیرد و این درس را برای ما دارد که نیازهای احساسی اعضای خانواده تحت هر شرایطی باید در درون خانواده ارضا شود.
پژوهشگر خانواده ادامه داد: درس دیگری که میدهد این است که اولویت خانواده است و بعد از آرام کردن خانواده به جنگ می رود، آنقدر این خانواده برای امام حسین(ع) اولویت دارد که وسط میدان جنگ روی بلندی می ایستد و میگوید «لا حول و لا قوه الا باالله علی العظیم» که باعث می شود خانواده این را بشوند و خیالش از زنده بودن امام راحت بشود.
وی با بیان اینکه باید الگوهای عملی ریز از رفتار امام حسین(ع) در تاکید بر خانواده بیرون کشیده شود، افزود: امام حسین(ع) در جواب رخصت طلبیدن حضرت عباس(ع) برای جنگ ایشان را می فرستند که برای خانواده آب بیاورند، این یک الگوی دیگر از رفتار درست در قالب خانواده است، رفع نیازهای مادی و معنوی افراد خانواده باید در اولویت قرار بگیرد.
اولیت نیازهای خانواده
مجدانی افزود: امام حسین(ع) هیچ جا به روی دشمن زبان باز نمیکند اما وقتی متوجه میشود که شش ماهه اش سه روز است که آب نخورده است از دشمن در خواست آب می کند چرا که نیاز افراد خانواده اش اولویت دارد.
به گفته وی امام حسین(ع) وقتی بی تابی های همسر هلال را قبل از جنگ می بیند به او می گوید که تو آزادی و میتوانی رضایت همسرت را بر حضور در جنگ اولویت بدهی، این خیلی پیام بزرگی برای ما دارد، ما شیعه امام حسین(ع) هستیم، اما باید در زندگیمان ببینیم کجاها از این الگوهای عملی استفاده میکنیم.
مجدانی با تاکید بر اینکه اعضای خانواده موفق منافع همدیگر را در نظر میگیرند، افزود: برای همسر زهیر راحت نیست که برای جنگ تشویقش کند اما وقتی خواسته همسرش را و منافع افراد دیگر خانواده را میبیند از جانب همه اعضای خانواده تصمیم میگیرد. در خانواده باید منافع دیگران به اندازه منافع خود فرد مهم باشد.
وی با اشاره به اینکه اینکه شادی و منافع دیگران را به شادی و منافع خود را اولویت بدهیم باید در خانواده تمرین شود، خاطرنشان کرد: اینکه امروز خودخواهی ها را در سطح جامعه میبینیم به این خاطر است که ما در خانواده به این امر عمل نکرده ایم و بچه ها یاد نگرفته اند.
الگوعملی رفتار درست با فرزندان در سیره اهل بیت(س)
پژوهشگر خانواده با اشاره به اینکه روانشناسی کودک امروز میگوید برای اعتماد به نفس بالا فرزند او را با اسم خوب صدا کنید، عنوان کرد: این را علم امروز میگوید اما حضرت زهرا(س) قرن ها قبل و در حدیث کساء آماده است که به فرزندانش میگوید نور دیدگانم، میوه دلم، ما نمونه عملی رفتار درست با خانواده را داریم و نیاز به فاکتورهای غربی نداریم.
وی ادامه داد: امام حسین(ع) زمانی که حضرت علی اکبر(ع) برای جنگ آماده میشوند، ایشان را با زیباترین کلام ها معرفی میکنند، می گویند شبیه ترین مردم در تاریخ به پیامبر(ص) از نظر خلق و خو به جنگ شما می آیند که هم به حضرت علی اکبر(ص) اعتماد به نفس می دهند و هم باعث تضعیف دشمن می شوند و بازی برد برد است.
مجدانی با بیان اینکه در روانشناسی تاکید می کنند که همه کار بکنید بر اینکه فرزندانتان عزت نفس داشته باشند، عنوان کرد: بعد از واقعه عاشورا حضرت زینب در سخت ترین روزها قرار دارند و در بدو ورود به کوفه هستند می آیند که به بچه ها صدقه بدهند، با وجود گرسنگی بچه ها حضرت زینب(س) با آن شعور بالنده ای که دارند از این اتفاق جلوگیری می کنند و هم این پیام را می دهند که عزت نفس اهل بیت باید در هر شرایطی حفظ بشود و هم رسالت طلبگی خود را ایفا میکنند و می گویند به اهل بیت(س) صدقه تعلق نمیگیرد.
وی با تاکید بر محبت بین اعضای خانواده، افزود: نمایش محبت بین افراد خانواده در واقعه عاشورا به وضوح قابل درک است، به قدری این محبت عمیق است که بعد از آن همه حوادث تلخ و پاره شدن گلوی شش ماهه اش خانم رباب برای امام حسین(ع) از ارتباطات عمیق خودشان شعر می گوید که دراین شعر امام حسین(ع) را مانند کوهی که منبع آرامش و امنیت او بوده است معرفی میکند.
به گفته مجدانی امام حسین(ع) امام است و رسالتش هدایت مردم است امام چنان حواسش به نیازهای همسرش و پرکردن او از محبت و امنیت هست که بعد از شهادت ایشان هم همسرش برایش شعر می گوید، این ها نشان های عملی ما هستند.
احترام به نیازهای خانواده
این فارغ التحصیل دانشگاه یوام مالزی با بیان اینکه بحث احترام گذاشتن به نیازهای خانواده که در سیره امام حسین قابل گفتن است، خاطرنشان کرد: یک روایتی که جابر از امام حسین(ع) نقل میکنند تعدادی وارد خانه امام حسین(ع) میشوند و از زندگی فاخر ایشان اعتراض میکنند اما امام جواب قابل توجهی میدهندکه هیچ کدام از اینها برای من نیست اینها همه از محل مهریه همسرم خریداری شده است، این تاکید را دارد که از نظر اقتصادی زن خانواده میتواند به آنچه که خواسته اش است دست پیدا کند و حتی یکی ایشان برای فرزندانشان زیورآلات تهیه میکنند که یکی از روایات دردناک واقعه عاشورا هم همین است که گوشواره از گوش حضرت رقیه(س) کشیدند، این یعنی امام به نیازهای زیبایی زنان و دخترانش اهمیت می داده حتی اگر خودش به عنوان امام ساده زیست بودند اما به نیازهای افراد خانواده اش اهمیت قائل می شوند.
وی با تاکید بر اینکه اعضای خانواده موفق برای ارتباط برقرار کردن باهم وقت می گذراند، خاطرنشان کرد: امام حسین(ع) در آستانه جنگ وقتی دخترش نیاز به صحبت و ارتباط دارد از اسب پیاده می شود و این وقت را می گذارد و تا لحظه ای که زنده است ارتباطش را با خانواده قطع نمیکند. خانواده موفق از هر فرصتی برای کنار هم بودن و خوب کردن حال یکدیگر استفاده میکند.
مجدانی با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های یک خانواده موفق این است که مرد به عنوان مدیر خانواده غیرت نسبت به خانواده داشته باشد، عنوان کرد: مرد باید حواسش باشد که از حریم خانواده پاسداری کند، به زنان و دخترانشان قبل از شهادت تاکید میکنند که بعد از شهادت گریبان نمی درید و بلند گریه نمیکنید و در واقع با این روش مرزهای حرمش را حفظ میکند.
وی افزود: جوانان بنی هاشم شب ها نگهبانی میدهند که زن‌ها و بچه ها آرام بخوابند این دستور غیرت است، یا زمانی که امام حسین(ع) هنوز شهید نشده است اما لحظات آخر عمرشان است وقتی حمله لشگر را به خیمه ها میبیند اعتراض میکند و میگوید اگر اعتقاد به معاد ندارید آزاده باشید، حداقل به خوی عربی خودتان برگردید و تا من زنده هستم به حرم حمله نکنید، این غیرت است.زن و مرد شیعه باید غیرت داشته باشند، حضرت زینب(ع) با غیرت اهل بیت را هدایت میکند از ویژگی های یک خانواده بالنده غیور بودن است.
مجدانی با اشاره به اینکه اگر اهل بیت امام حسین(ع) نبودند واقعه عاشورا در کربلا می ماند، گفت: هر چیزی به زن بدهیم زن به آن ارزش افزوده میدهد و برمیگرداند، اگر به زن ۳ واحد آرامش داده شود ۳۰۰ واحد و سه هزار واحد آرامش به خانواده و همسر و فرزندانش برمی گرداند.
قدردانی از اعضای خانواده
این پژوهشگر خانواده با بیان اینکه یک موضوع دیگر از ویژگی های خانواده موفق قدردانی کردن است، بیان کرد: قدردانی یعنی اینکه در تمام وقت ها در مورد ویژگی های خوب افراد دیگر خانواده صحبت بشود. این به افراد خانواده اعتماد به نفس میدهد افراد در خانه با تحسین و قدردانی اشتباع می شوند و نیاز ندارند که در بیرون خانواده کسی نیازشان را تامین کند.
به گفته وی در یک خانواده موفق اینطور نیست که کشمکش و تعارض وجود نداشته باشد، در ذات تعامل انسانی رنجش هاست، سیاهی و سفیدی کنار هم معنا پیدا میکنند، فرق خانواده موفق و غیرموفق در نحوه برخورد و مدیریت کشمکش و تعارض است. اگر دعوا و کشمکشهای خانواده از امروز به فردا کشیده شد از مرزها خانواده موفق فاصله گرفته اند.
۳۱۳/۶۱
