شیخ احد تالان، معاون اول رئیس مجمع علمای جعفری ترکیه و امام جمعه مسجد زینبیه استانبول در شب اربعین حسینی با خبرنگار خبرگزاری حوزه به گفت وگو نشست که مشروح آن از مقابل دیدگانتان می گذرد.
به عنوان اولین سوال بفرمایید که اعتبار اربعین امام حسین (ع) از قدیم الایام میان شیعیان و در تقویم تاریخی وفاداران به امام حسین (ع) شناخته شده بوده است. دلیل نکوداشت این روز چیست؟
این حرکت، حرکتی است که حضرت پیامبر (ص) آن را شروع کرده است. یعنی حضرت پیامبر، دقت امّت را به امام حسین (ع) و نهضت کربلا جلب کرده است. به عنوان مثال، اینکه حضرت پیامبر (ص)، خبر از شهادت امام حسین در سرزمین کربلا داده و خاک کربلا را به ام المؤمنین ام السّلمه داده و او آن را نگهداشته است. همچنین اینکه حضرت جبرئیل خبر شهادت حضرت امام حسین (ع) را با حالتی گریان داده، خواسته است دقّت ها را به سوی امام حسین جلب کند. اولین زائر امام حسین (ع)، جابر بن عبدالله انصاری یکی از صحابة برگزیده پیامبر (ص) است.
این حرکتِ او ما را به زیارت حضرت حسین(ع) تشویق می کند. او که پیامبر را دیده بود و در راه اهداف پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) تلاش ها کرده بود، زیارت امام حسین را آغاز کرده است. همچنین، آمدن خانواده امام حسین (ع) در اربعین به کربلا، بعد از بازگشت از شام برای زیارت قبر امام حسین (ع)، (چه در اولین اربعین باشد یا اربعین بعدی) ما را به زیارت امام حسین در اربعین تشویق می کند. علاوه بر آن، احادیث زیادی در رابطه با زیارت اربعین از امامان وجود دارد که به زیارت امام حسین (ع) تشویق می کند. به زیارت کسی به اندازه امام حسین (ع) از طرف امامان تأکید نشده است. حضرت امام جعفر صادق (ع) در حدیثی می فرماید: «زیارت حسین را ترک نکنید، در هر زمانی او را زیارت کنید، خداوند برای زائر امام حسین، در هر قدمی که بر می دارد یک ثواب می نویسد و گناهی از گناهانش را می آمرزد و درجه معنوی او را بیشتر می کند.» در احادیث دیگر نیز آمده است: «هر شخصی که امام حسین (ع) را زیارت کند، خداوند دو فرشته برای او می فرستد و آن دو فرشته در پایان زیارت به زائر می گویند: ای زائر حسین، تو از طرف خدا آمرزیده شدی و وارد حزب خدا شدی و به حزب و گروه و صف پیامبر و اهل بیت وارد شدی. چشمان تو و بدن تو هیچوقت آتش را نخواهد دید. » با نگاهی به گذشته متوجه می شویم که، کسانی که پیروان پیامبر، امامان و اولیاءالله بوده اند، از قدیم الایام تا کنون زیارت اربعین را ترک نکرده اند.
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار با جمعی از موکب‌داران عراقی حرکت عظیم راهپیماییِ اربعین را ظرفیت و ابزاری در جهت نیل امت اسلامی به «تمدن نوین اسلامی» دانستند در این باره توضیح دهید؟
تمدّن نوین اسلامی که رهبر بزرگ انقلاب اسلامی آیت الله خامنه ای در ارتباط با راهپیمایی اربعین فرموده اند، واقعاً درست است. ما در روزگاری به سر می بریم که تمام مکاتب و ایدئولوژی ها شکست خورده اند، تنها مکتبی که همچنان زنده و پویاست و با گذشت زمان هر روز انسان های زیادی را به سوی خود جذب می کند، اسلام ناب محمّدی است و یگانه نشانگرِ آن در روزگار ما نیز حرکتی است که امام حسین (ع) پایه ریزی کرده است و این حرکت امروزه در قالب راهپیماییِ اربعین شکل گرفته است. اربعین برجسته ترین حرکت و الگوی تمدن نوین اسلامی است.
نکوداشت اربعین در سال جاری با وجود کرونا قطعا محدودیت های ویژه ای خواهد داشت. سایر عاشقان چگونه زیارت اربعین امسال را به بهترین نحو پاس بدارند؟
بلی متأسفانه امسال به خاطر بیماری همه گیر کرونا راهپیمایی اربعین و برنامه های مربوط به آن دچار وقفه شده است. اما عاشقان حسین و زائران اربعین برای درک و احساس حظّ معنوی و با هدف زنده نگهداشتن حرکت اربعین می توانند در خانه های خود، منطقه و مساجد خود، چه به شکل گروهی، در صورت مساعد بودن شرایط، و چه به صورت انفرادی زیارت اربعین امام حسین را از راه دور بخوانند و این روز را بزرگ بدارند و فضائل اهل بیت به ویژه امام حسین (ع) رابه یکدیگر بازگو کنند و حقایق نهضت کربلا را به همدیگر یاد آوری کنند و هزینه هایی را که می خواستند در راهپیمایی اربعین صرف کنند، در راه تبلیغ هدف امام حسین (ع) و احیای شعارهای او خرج کنند.
در راهپیمایی فارغ از پیروان مذاهب اسلامی شاهد حضور ارتدوکس‌ها و کاتولیک‌های مسیحی هم هستیم و نوعی زندگی مؤمنانه وسبک زندگی مقدس دیده می‌شود. دلیل حضور این اقلیتها در مناسک اربعین چیست؟
حرکت امام حسین (ع) در ذات خود حرکتی در جهت اسلام ناب محمدی است. چنانچه خداوند در قرآن می فرماید: «و ما ارسلناک الا کافة للناس» (ما تو را برای تمام انسان ها فرستادیم.) امام حسین نیز امامی است که ادامة راه و مکتب پیامبر را تضمین می کند. حتّی می توان گفت: حرکت امام حسین (ع)، حرکت خود رسول الله (ص) است. این حرکت، هر کس را مورد خطاب قرار می دهد. این حرکت، حرکت هرکسی است که دارای وجدان سالم است و حسّ عدالت در او نمرده است. این نهضت، حرکت انسان های آزاده است. و تمام انسان ها را مورد خطاب قرار می دهد. و هر کسی که این ندا را می شنود، به نوعی به این حرکت و راهپیماییِ اربعین می پیوندد. در عین حال، این راهپیمایی آرام به معنیِ طرد همة اشکال ظلم در سرتاسر جهان و موضع گیری در برابر ظلم است.
کارشناسان معتقدند راهپیمایی اربعین، طرح خاورمیانه جدید آمریکا را کاملاً به هم زد و ملت‌های ایران، عراق، لبنان، سوریه و غیره را در یک ترکیب جدید قرار داد. نه تنها این کشورها تجزیه نشدند بلکه وحدتی مؤمنانه را در راهپیمایی اربعین تجربه کردند. دراین باره نظر دهید؟
راهپیمایی اربعین نه تنها علیه آمریکا، بلکه علیه همة کسانی که در منطقة ما او را نمایندگی می کنند و در فکر تجزیة دولت های منطقه هستند، نیز هست. و برنامه ها و توطئه های آن ها را نیز نقش بر آب کرده است. البته آمریکا و اسرائیل به طور خاصّ و به صورتی جدّی از راهپیمایی اربعین به وحشت افتاده اند. همچنین، شاهان خود فروختة منطقه نیز به طور جدّی آیندة خود را به خاطر راهپیمایی اربعین در نابودی می بینند. در راهپیمایی اربعین ۳۰ میلیون انسان از جاهای مختلف جهان، از اروپا تا آسیای دور، از آمریکا تا استرالیا در حال نشان دادن احساسات خود هستند، در عین حال امام حسین (ع)، اسلام واقعی را با حرکت خودش تبلیغ کرده و به انسان ها می رساند. حتّی می توانیم بگوییم امام حسین (ع)، خود نماینده واقعی دین الهی در روی زمین است. و پیروزی و غلبة خود را بر تمام ایدئولوژی های جهان نشان می دهد. او اسلام ناب محمدی را نشان می دهد. او دین مبتنی بر فطرت الهی یعنی اسلام را در شکل اصلی اش به تمام دنیا می فهماند. حضرت امام حسین و عشق به او و همچنین عشق به اهل بیت، به انسان ها این را می فهماند که اگر با اهل بیت و امام حسین (ع) همراه باشید، هیچوقت مغلوب نمی شوید، قدرت و جسارت خود را از دست نمی دهید. و تمسّک به اهل بیت، حبل الله المتین است.
منطق و پیام امام حسین (ع)، تا چه اندازه می تواند از اربعین سر داده شود تا نجاتبخش دنیا از حاکمیت جبهه کفر و استکبار باشد؟
می توان گفت: راهپیمایی اربعین خلاصه و نمونة کوچکی از مردم دنیاست. سمبل برادری در جهان است. از هر رنگ و زبان و هر سرزمینی، انسان ها در آنجا حضور دارند و هیچیک از این انسان ها خودش را برتر از دیگری نمی بیند. و دارایی و مال دنیا در بین آن ها هیچ امتیاز و تفاوتی را ایجاد نمی کند. به عبارت دیگر، هر ویژگی و وظیفه ای را خداوند از بنده اش می خواهد، می توان آن را در راهپیمایی اربعین و زیارت امام حسین (ع) دید. منطق این حرکت در ذات خود نشانگر آن است که امام حسین، حقیقتی است که چنین روح برادری را پایه ریزی کرده است و با نادیده گرفتن تفاوتها و اختلاف در رنگ و نژاد و زبان، جاهلیّت مدرن را در روزگاری که ما در آن زندگی می کنیم از بین می برد. تنها و تنها انسان در مرکز این مکتب قرار دارد. نقطة مرکزی این مکتب، انسانیّت، اخلاق و عدالت است. نتیجة این، آن است که امپریالیست ها و جبهة کفر در حال اضمحلال است. لذا از اربعین وحشت دارند. و اگر دقت کنید شبکه های خبری دنیا به مسأله اربعین به نحو کافی پرداخت نمی کنند. چون این شبکه ها در دست سیاستمداران و امپریالیست ها هستند. و به خاطر اینکه از این حرکت عظیم احساس خطر می کنند، تا آنجایی که می توانند عظمت آن را مخفی کرده و از مطرح کردن آن خودداری می کنند.
سهم هر فرد مسلمان برای جهانی کردن اربعین چیست و آیا این کار را صرفاً مشارکت در پیاده روی کافی است؟
در پاسخ به این سؤال باید بگویم که صرف مشارکت در راهپیمایی اربعین نمی تواند اهداف امام حسین (ع) را جهان‌شمول کند. این راهپیمایی در همان مقطع متوقف می شود و نمی تواند جهانی شود و حتی فاقد پیام رسانی خواهد بود. ویژگی ها و اهداف امام حسین (ع) و هدف ۳۰ میلیون نفری که راهپیمایی می کنند را باید با تمام زیبایی هایش از طریق رسانه ها و انتشارات و توسط شبکه های اجتماعی به اطلاع جهانیان برسانیم. زیباییِ این حرکت که بدون هیچ نقطة منفی و بدون هیچ مشکلی و با کمال آرامش انجام می شود را باید به آگاهیِ مردم جهان برسانیم و خودمان نیز و کسانی که از این راهپیمایی بر می گردند باید با زبان و دست و قلم، زیبایی های راهپیمایی اربعین را با تمام ابعاد آن به اطلاع دیگران برسانیم و آن ها را آگاه کنیم. امام حسین (ع) یک مکتب است. و این مکتب یک مکتب رهایی است. مکتبی الهی است. امامان ما همواره به زیارت امام حسین (ع) تأکید کرده و مردم را بدان تشویق کرده اند و توصیه کرده اند که به اهداف اصلی متمرکز شویم. امام حسن عسکری (ع) در حدیثی می فرماید: مؤمن پنج علامت دارد، که یکی از آن ها زیارت اربعین امام حسین (ع) است. مفهوم این حدیث، آن است که انسان ها به موضوع امام حسین (ع) متمرکز شوند. زیرا امام حسین (ع) مکتب رهایی است. و به همین دلیل است که حضرت رسول اکرم (ص) فرموده اند: «حسین، مشعل هدایت و کشتی نجات است.» خداوند در دنیا و آخرت بین ما و امام حسین جدایی نیندازد. و زیارتش را به ما و همه آرزومندانش نصیب کند.
گفت وگو از پوست چیان
