حجت الاسلام و المسلمین محمد ملک زاده در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه،اظهار داشت: این روزها با پیروزی جو بایدن، نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، موضوع بازگشت احتمالی این کشور به برجام مجدداً مورد توجه محافل سیاسی و رسانه‌های داخلی و خارجی قرار گرفته است.

وی افزود: مهم ترین دلیل پرداختن به موضوع بازگشت آمریکا به برجام از سوی این جریانات، یکی از وعده‌های بایدن در دوران تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیرامون این موضوع عنوان می‌شود؛ ضمن آن که توافق برجام در دوره مسئولیت بایدن به عنوان معاون باراک اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا صورت گرفته و طبیعی است که وی خواستار بازگشت به این توافق به عنوان دستاورد تیم خویش باشد.

عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم همچنین گفت: به همین دلیل برخی از دولتمردان و سیاسیون ما با تصور این که به زودی جو بایدن به برجام بازخواهد گشت و همه چیز به وضعیت گذشته باز می‌گردد، پیشاپیش این نسخه را می‌پیچند که چون قرار است تحریم‌های اعمال شده به زودی برداشته شوند، بنابراین ما هم باید به تعهدات برجامی خودمان که به صورت مختصر برخی از آنها ‌را معلق کردیم باز گردیم و...!

وی اضافه کرد: با این حال ابتدا باید به این سوال پاسخ داده شود که نحوه ی بازگشت احتمالی آمریکا به برجام در دوره ریاست جمهوری بایدن به چه صورت قابل تصور خواهد بود؟ و این که آیا آن گونه که برخی تصور می‌کنند تحقق این امر به سهولت در دسترس خواهد بود یا خیر؟

حجت الاسلام و المسلمین ملک زاده همچنین بیان داشت: طبعاً پاسخ به این سوالات، در ابتدا نیازمند مروری است بر وقایعی که در دوره ترامپ اتفاق افتاد. آن گونه که همگان می‌دانند، آمریکا در دوره ترامپ نه تنها از برجام خارج شد بلکه ضمن احیای تحریم‌های گذشته، تحریم‌های گسترده‌ جدیدی نیز علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال نمود تا آنجا که "رابرت اوبرایان" مشاور امنیت ملی کاخ سفید اعتراف کرد دیگر چیزی برای تحریم ایران باقی نمانده و به دنبال آن برخی اندیشکده‌ها و تحلیلگران غربی نیز با ابراز تاسف از خالی شدن دست آمریکا از تحریم ایران نوشتند: «اکنون تحریم‌های آمریکا علیه ایران به سقف خود رسیده و به همین دلیل مدتی است که شاهد تحریم‌های نمادین آمریکا علیه ایران هستیم».

وی خاطرنشان کرد: اکنون جمهوری اسلامی ایران به اعتراف دشمنانش با حجم گسترده و بی سابقه‌ای از تحریم‌ها به ویژه بعد از خروج آمریکا از برجام مواجه شده و آنچه مسلم است بازگشت آمریکا به برجام حداقل در شرایطی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد که کاخ سفید تمامی تحریم‌های اعمال شده توسط دولت ترامپ بعد از خروج و نقض برجام توسط این کشور را لغو نماید، ولی به نظر می‌رسد تحقق این امر گرچه در همین حد هرگز جبران خسارات وارده بر جمهوری اسلامی ایران را نخواهد کرد، اما بر فرض که جمهوری اسلامی نیز به آن رضایت دهد نه تنها فایده چندانی برای آن متصور نخواهد بود بلکه با دشواری‌های زیادی نیز همراه است.

این روزنامه نگار و محقق حوزوی همچنین افزود: از دیدگاه کارشناسان، تحریم‌هایی که در دوره ترامپ علیه ایران اعمال شد و از سوی اندیشکده‌های آمریکایی به عنوان راهبرد تحکیم دیوار تحریم (FSW) نام گرفت، به گونه‌ای است که سد تحریمی چند لایه و پیچیده‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران با بهانه‌های مختلف مانند تروریسم، حقوق بشر و ... ایجاد کرده که برداشتن آنها به جز در صورتی که ایران تسلیم محض خواسته‌های آمریکا نگردد امکان پذیر نخواهد بود.

وی گفت: به عنوان مثال بانک مرکزی جمهوری ایران که تا پیش از برجام فقط به بهانه برنامه هسته‌ای ایران تحریم شده بود و با خروج آمریکا از برجام مجددا با همین بهانه مورد تحریم قرار گرفت، توسط دولت ترامپ با بهانه‌های دیگری همچون حمایت ایران از تروریسم نیز دچار تحریم شد تا دیوار مستحکمی از تحریم‌ها شکل بگیرد و بر فرض که دولت بعدی به برجام باز گردد نتواند این سد تحریمی را کاملاً تخریب نماید.  به همین دلیل، دیگر صرف برداشتن تحریم بانک مرکزی به واسطه بازگشت امریکا به برجام، شرایط را برای فعالیت آزادانه بانک مرکزی فراهم نخواهد کرد زیرا بانک مرکزی ایران علاوه بر برنامه هسته‌ای به دلایل دیگری نیز تحریم شده است، ضمن آن که همین وضعیت درباره بخش نفت، و سایر کالاها و محصولات کشورمان هم وجود دارد و از سوی دولت مستبد آمریکا به صورت چند لایه مورد تحریم قرار گرفته‌اند و برداشته شدن یکباره همه آنها تقریباً امری غیر ممکن است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ابراز داشت: از سوی دیگر، بایدن و مشاورانش از جمله "سالیوان" و "بلینکن" در دوران تبلیغات ریاست جمهوری آمریکا رسماً اعلام کردند در صورت رأی آوردن بایدن، تحریم‌ها علیه ایران را بدون پیش شرط برنخواهند داشت و تا زمانی که تضمین محکمی از ایران برای محدودیت در برنامه موشکی و نفوذ منطقه‌ای نگیرند، تحریم‌ها همچنان باقی خواهند بود. این در واقع همان سیاست تعیین پیش شرط برای لغو تحریم‌های ایران توسط ترامپ است که بارها خواستار مذاکره مجدد با ایران بر روی مسائل موشکی و منطقه‌ای شد و ایران زیر بار نرفت.

وی گفت: به اعتقاد کارشناسان سیاسی و اقتصادی، بر فرض که با نادیده گرفتن مشکلات فوق، بایدن به سرعت به برجام باز گردد و تحریم‌ها هم برداشته شوند و شرایط برای فروش آزادانه نفت ایران از سوی آمریکا هم مهیا گردد، اما باز هم در شرایط فعلی اثر عملی چندانی نخواهد داشت. به عبارت دیگر در این شرایط بر فرض بازگشت آمریکا به برجام هم نمی‌توانیم مثل سابق نفت بفروشیم و این اتفاق، تاثیر خاصی بر شرایط اقتصادی کشورمان نخواهد داشت.

وی افزود: این مشکلی است که شرایط اقتصادی حاکم بر جهان آن را نه فقط برای ایران که سایر کشورهای تولید کننده نفت نیز به وجود آورده است و لذا دلیلی برای ذوق زدگی و تبلیغات جریانات خاص روی این موضوع وجود ندارد. مگر آن که برای برخی بازگشت اسمی و صرفا کاغذی آمریکا به برجام –فارغ از نتایج عملی و فواید آن- موضوعیت داشته باشد!

حجت الاسلام و المسلمین ملک زاده یادآور شد: اکنون در این شرایط باید از برخی از سیاسیون و مدافعان مذاکره با آمریکا پرسید آیا از آن چه بر ما در قضیه برجام گذشت نباید عبرت بگیرند و دیگر فریب دشمنان را نخورند؟ امام علی (ع) می‌فرماید: «أفضَلُ العَقلِ الاعتِبارُ، وَ أفضَلُ الحَزمِ الاستِظهارُ، وَ أکبَرُ الحُمقِ الاغتِرار»؛ « برترین خرد، عبرت گرفتن است و برترین دوراندیشی، احتیاط کردن و پشتیبان جُستن است و بزرگترین بی خردی، فریب خوردن و غفلت است»  (غرر الحکم، ۳۲۷۳)

وی تصریح کرد: عهد شکنی آمریکا و همپیمانانش در قضیه برجام و قضایای متعدد دیگر ثابت کرد هزینه اعتماد به دشمنان و مصالحه با آنان بسیار سنگین‌تر از مقاومت خواهد بود.

وی در خاتمه گفت: متاسفانه اعتماد ما به غرب در برجام و انعقاد شتاب زده آن برای کشورمان بسیار پرهزینه تمام شد؛ این که چرا برخی از دولتمردان بازهم همچنان شتابزده به دنبال بازگرداندن آمریکا به برجام و مذاکره با این دولت عهد شکن هستند، به هیچ وجه قابل درک نیست.

۳۱۳/۸