حجت الاسلام امیرحسین ایمانی مقدم در گفت وگو با خبرگزاری حوزه، گفت: بنده امیرحسین ایمانی مقدم ، از طلاب و اساتید مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) هستم. در ده سال از آغاز دوران طلبگی توفیق دارم که جزو جوانترین اساتید سطوح عالی حوزه علمیه باشم.
وی افزود: بنده توفیق تدریس در دانشگاه هم دارم و چند سالی عضو مرکز نخبگان و استعدادهای برتر حوزه هستم. در حال حاضر نیز در حال تحقیق و تدوین کتاب «الاراء السدیده فی علم الاصول» می باشم. مرحوم آیت الله حائری یک دور اصول را طی ۲۰ سال علم اصول را با قلم خود نوشتند. در مرکز فقهی نیز که ایشان در حال تدریس این اثر بود دعوت شد که این کتاب منتشر شود و ایشان هم محبت داشت و بنده را به عنوان یکی از شاگردانی که این اثر را تدوین کنم. لطف ایشان شامل حال بنده شد و کتابخانه ایشان نیز در اختیار من است و در این عرصه پژوهش می کنم.
وی تصریح کرد: در همین راستا جلد اول این کتاب در یک ماه آینده توسط مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) منتشر می شود و امیدواریم که جلدهای آتی نیز به زودی ارایه شود.
این محقق یادآورشد: در عرصه های تبلیغی نیز توفیق تبلیغ در ایران و خارج کشور را دارم . در زمینه تبلیغ بین الملل نیز جزو جوانترین مبلغان مرکز فرهنگ و ارتباطات هستم.
حجت الاسلام ایمانی مقدم با اشاره به یکی از مهمترین دغدغه ای امروز حوزویان بیان کرد: رسالت حوزه علمیه در عصر حاضر یکی از مهمترین پرسش های امروز است. اگر بخواهیم رسالت حوزه را از قرآن بگوییم باید به آیه ۱۲۲ سوره مبارکه توبه اشاره کنم. خداوند در این آیه بیان می دارند که «وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّةً ۚ فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ».
وی گفت: چند نکته در این خصوص باید بیان شود. حوزه و آمدن در حوزه و دین پژوهی، وظیفه همه مومنین نیست. به تعبیر فنی تر، این فریضه و وجوب الهی یک فریضه کفایی است و نه عینی. نکته دیگر این آیه آن است که قرآن کریم با ادات «لولا» این موارد را بیان می کند. وقتی لولا با فعلی ماضی می آید، دلالت بر توبیخ دارد. خداوند به ما می گویدکه چرا عده ای در این مسیر نمی آیند؟ لسان این آیه، لسان گلایه است.
این پژوهشگر دینی بیان کرد: برخی از مسایل است که در دایره رسالت انبیا، ضرورت دارد. یکی از این موارد، رسالت دین پژوهی است.
وظایف حوزه
وی گفت: وظیفه اصلی طلبه ،امتداد رسالت انبیا و ائمه است. خداوند دو وظیفه مهم را به طلاب واگذار می کند. اولین آن، فقیه شدن در دین است. عده ای باید بیایند و دین را عمیق و ژرف و درست بفهمند. خداوند در اینجا به فهم اشاره نمی کند بلکه به یتفقهوا اشاره دارد. در ادامه به وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ اشاره می کند. در اینجا خداوند کلمه را با «و» آغاز می کند. در اینجا منظور آن است که هم تفقه در دین و هم تبلیغ. مشکل وقتی آغاز می شود که برخی چنان به علم و تحقیق و تدریس مشغول می شوند که از تبلیغ غافل می شوند و عده ای هم به شدت در تبلیغ فعال می شوند که به دنبال علم اندوزی نمی روند.
وی یادآورشد: عده ای در جامعه می آیندکه هنوز منابع علم پژوهی شان کامل نشده است ولی موفق به کسب تریبون های مختلف می شوند و پس از آن جماعتی را با خود به گمراهی می کشند که البته در اینجا میل به ذکر مصداق و مصادیق ندارم. در این قطار تبلیغ می بینیم که عده ای خواسته یا ناخواسته صاحب جایگاه و تریبون می شوند و بعد هم می بینیم که چه فاجعه ای به بار می آید. این مساله به این دلیل است که این شخص از گذرگاه تفقه در دین عبور نکرده است.
این محقق گفت: کسی که دین را نمی فهمد و وارد این عرصه می شود به دین خیانت می کند. در کتاب الکافی روایتی از احمد بن حمزه از امام صادق(ع) ذیل این ایه بیان شده است که در دین تفقه کنید که اگر کسی اینکار را نکند، فردی اعرابی به شمار می رود.
وی با اشاره به روایت مفضل بن عمر از امام صادق(ع) بیان کرد: امام در این روایت بیان می کند که بر شما است که در دین خدا، تفقه و ژرف اندیشی کنید و اعرابی نباشید زیرا کسی که در دین خدا تفقه نکند خداوند در روز قیامت مشمول رحمت الهی نخواهد شد و عمل او نیز مورد پذیرش نیست.
استاد حوزه گفت: در ابتدای انقلاب مصیبت های زیادی داشتیم. گروه ها و نحله ها و قرائت های مختلف سکولار و لیبرال و کمونیسم و... به اسم قرآن و اسلام حتی جهاد می کردند و به زندان می رفتند ولی چون تفقهی در اسلام نداشتند تیشه به ریشه اسلام می زدند. حال ببینید چه کسانی چراغ راه بودند؟ کسانی که هم فقیه بودند و دین را عمیقا فهم کرده بودند و بیان صحیح داشتند. در اینجا شهید متفکر آیت الله بهشتی و شهید مطهری در وانفسای انحطاط ها و گمراهی ها، با کوله بار اسلام شناسی و تفقه در دین تبلیغ می کردند و آثار ایشان تا امروز نیز چراغ راه است. مرحوم علامه مصباح نیز چنین بودند.
وی اظهارکرد: وظیفه اول تفقه در دین است و دوم نیز تبلیغ دین. ولی باید مشخص کنیم که کجا باید دنبال دین بگردیم. امام موسی بن جعفر(ع) بیان می کنند که روزی رسول الله وارد مسجد شدند و مشاهده کردند که عده ای دور یک فرد جمع شدند. پیامبر فرمودند که این فرد کیست. مردم هم گفتند که او علامه است. پیامبر(ص) هم فرمود چه می داند. مردم هم گفتند که ایشان اشعار جاهلی و انساب عرب را می داند. پیامبر نیز فرمودند که این علم، علمی است که اگر کسی بداند ضرر نکرده و اگر بداند هم سودی ندارد.
حجت الاسلام ایمانی مقدم گفت: پیامبر فرمودند که علم فقط سه چیز است. اول آیة محکمه، فریضة عادله و سنة قائمه است و هرچه غیر از این موارد است فضل است و دانستن و ندانستن آنها فرقی نمی کند. اینکه ایشان می فرماید که علم، تنها این سه مورد است به این معنی نیست که علوم پایه علم نیستند. منظور ایشان علومی است که در مسیر هدایت نقش آفرین هستند. به تعبیر دیگر اگر در عهد قجر هم زندگی کنید و فیزیک و شیمی ندانید در سعادت شما اثری ندارد. ممکن است کسی در عهد حضرت نوح، فیزیک نداند ولی می تواند با این سه علم به سعادت برسد.
وی با ذکر این مطلب که منظور حضرت از علم به معنی ساینس نیست، اظهارکرد: "ساینس" علم ضاله نیست بلکه علم ضروری برای سعادت بشر هم نیست.
این استاد حوزه بیان کرد: این سه علم در حوزه علمیه از ابتدا مورد عنایت بوده است ولی متاسفانه علم الاخلاق مورد غفلت واقع می شود و متاسفانه برخی طلاب اخلاق را فضیلت می داند نه یک مساله ریشه ای. علم الاخلاق، اگر از علم الاعتقادات و احکام اهمیتی بالاتر نداشته باشد، قطعا پایین تر هم نیست. اگر کسی همه اصول دین را قبول داشته باشد و کاملا هم متشرع باشد و خط به خط رساله عملیه را هم انجام دهد، شاید به نظر بدوی برسد که این فرد قطعا سعادتمند است ولی به تعبیر قرآن کریم هنوز هم این فرد، سعادت مند نیست و نمی شود گفت که وی سعادت مند است.
وی افزود: در جریان خلقت انسان، وقتی حضرت آدم خلق شدند و اسما نیز به او آموزش داده شد، ملائک گفتند که ما چیزی غیر از آن که تو به ما گفته باشی نمی دانیم. همه فرشتگان هم به آدم سجده کردند مگر ابلیس. ابلیس کسی بود که علم الیقین داشت و کلیم الله بود. از طرفی نیز وی جزو ملائک برتر بود و ۶ هزار سال عبادت کرد ولی به دلیل استکبار وتکبر، در جرگه کافران وارد شد. حال سوال می کنیم که تکبر و عجب در کجا بحث می شود؟ در عقاید یا احکام شریعه یا اخلاق؟ قطعا در اخلاق. پس اینکه حضرت به این بحث اشاره می کند به جایگاه اخلاق اشاره دارند.
ابزار دین پژوهی
حجت الاسلام ایمانی مقدم ایمانی مقدم با اشاره به توسعه بحث فقه بیان کرد: منابع دینی ما به تعبیر شهید صدر یا عقل است یا نقل. هر آنچه در گزاره های دینی ما یافت می شود یا از ناحیه عقل است یا نقل. اگر کسی می خواهد در این سه زمینه دین پژوهی کند باید در این دو حوزه تفقه کند. زمانی می توانیم بگوییم یک اسلام شناس داریم که مسلح به دو علم فقه و فلسفه و علم و نقل باشد. اگر کسی تنها مسلط به فقه بود نمی تواند بگوید که نمی توانم در این مساله نظر اسلام را می توانم بگویم. اگر کسی هم تنها در فلسفه عالم باشد فقط می تواند نماینده نظر عقل باشد. عقل و نقل دو ابزار اصلی دین پژوهی هستند.
وی افزود: مراکز مختلفی به روانشناسی و بانکداری و سیاست اسلامی با بودجه ها و زحمات فراوان تاسیس می شو ولی نتیجه آنها تنها آب در هاون کوبیدن است زیرا هنوز وقتی شخصی اسلام شناس نشده است چگونه می تواند نظر اسلام را در اقتصاد بیان می کند. یعنی کسی که هنوز اسلام شناس نشده است نمی تواند نظر اسلام را در روانشناسی بیان کند. از ابتدای انقلاب فعالیت های بسیاری انجام شده است ولی همه اینها جز ترجمه مباحث غربی بیش نیست. یعنی طلبه پایه ۶ که به فقه و اصول مسلط نشده است به فلان موسسه می رود و بانکداری اسلامی می خواند. نتیجه این تلاش ها هم همان بانک ربوی می شود.
وی گفت: امام خمینی(ره) که انقلاب و نظام اسلامی با تمام جوانبش را ایجاد می کند یک فیلسوف فقیه است. اگر اسلام شناس داشتیم اسلام شناس ما می تواند به حسب نیاز زمانش وارد شود و نظر اسلام را در این زمینه بیان کند. علامه جوادی، تفسیری خاص ارایه می کند زیرا یک فقیه فیلسوف است. یعنی هم در فقه و فلسفه سرآمد است. به همین دلیل کار برزمین مانده را به رغم همه فعالیت های علمی شان شروع می کنند. مرحوم آیت الله مصباح نیز چنین بودند و یک فقیه فیلسوف عالی رتبه به شمار می رفتند.
این استاد مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) بیان کرد: وقتی چنین اساتیدی وارد میدان می شوند بهترین آثار را تولید می کنند. به همین دلیل حوزه باید به سمت تربیت اسلام شناس بروند زیرا اسلام شناس به حسب نیازهای جامعه مثل شهید مطهری به بهترین شکل وارد میدان می شود. وقتی چنین شخصی تربیت شد در حوزه، فقط با ارایه هر مساله چیدمان قوی از مباحث علمی و فقهی و فلسفی را ارایه می کنند.
وی گفت: برخی فکر می کنند که اگر شهید مطهری امروز بودند از مباحث روز عقب می ماندند، ولی این فکر اشتباه است زیرا وی ابزار را به خوبی در دست داشتند و با هر نوع نگاهی به خوبی می توانستند مبانی علمی را تنظیم و ارایه کنند. اگر ایشان دوباره زنده شوند همان شهید مطهری چهل سال پیش خواهند بود.
وی اظهارکرد: بنده از سال ۹۴ در مقطع خارج وارد مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) شدم و جزو مشاورین طلاب هستم. اگر یک دانه بخواهد رشد کند و به ثمر بنشیند، نیازمند آب و نور خاک و مواد مغذی و شرایط جوی مناسب است. حوزه ما متاسفانه در این زمینه بیشتر تک بعدی است ولی مجموعه ای که تلاش کند که طلبه را در هر بعدی رشد دهد، مرکز فقهی ائمه اطهار است. این مرکز به برکت فردی چون آیت الله فاضل برای طلاب چون یک خانه است و هیچ کمبودی در این مرکز نمی بینیم.
این استاد سطح عالی بیان کرد: بنده پایه یک یا ده را کمتر از شش سال با معدل بیش از ۱۸ و ۱۹ خواندم. ورود بنده به حوزه از مدرسه رشد است و پس از خواندن مقدمات وقتی وارد فضای حوزه شدم حس کردم که وقت فراوانی تلف می شود. بنده روزی ۱۶ تا ۱۷ ساعت کار علمی می کردم. به خواب نمی رفتم و خواب من را می گرفت. در کنار رئوس اصلی ریاضیات را پیش استاد رفتم و خوشنویسی و زبان انگلیسی و عربی و یک دوره تاریخ اسلام و تاریخ تمدن بشر را گذراندم. ۱۵ جزء قرآن را نیز حفظ کردم.
وی گفت: وقتی درس رسائل رفتم حس کردم که وقت بسیاری در این دروس تلف می شود. بنده از حوزه مرخصی گرفتم و روزی ۳۰ تا ۴۰ صفحه مکاسب با شروح مختلف می خواندم. رسائل را ظرف ۶ ماه خواندم و پس از این نیز حجت الاسلام حبیبی تبار بنده را دید و بنده را به مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) دعوت کرد. در آن زمان فقه را در سطح خارج در درس آیت الله بیگدلی ۱۸ گرفتم و درس آیت الله حائری را نیز ۲۰ گرفتم. پس از آن به مجلس درس آیت الله فاضل لنکرانی آمدم و وی نیز ما راحمایت کرد.
حجت الاسلام ایمانی مقدم یادآورشد: طلاب باید از اتفاق انگاری خارج شوند. در طول تاریخ تشیع هیچگاه این همه امکانات در اختیار حوزه نبوده است. از نظر امکانات و عزت و آبرو هیچ زمانی حوزویان مورد توجه نبودند. امروز مردم ما یک طلبه را به عنوان رئیس جمهور و ... انتخاب می کنند ولی سوال بنده این است که به میزان این امکانات، آیا حوزه توانسته بازدهی مناسبی داشته باشد؟ در این زمینه نیز باید مباحث تکمیلی را ارایه کرد.
انتهای پیام
