به گزارش خبرگزاری «حوزه»، کتاب «احکام خانواده در پرتو فقه اسلامی» اثری از آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی است که در آن به احکام شرعی موضوعات مختلف زندگی اشاره شده و «حوزه نیوز» به انتشار این احکام در شماره های گوناگون خواهد پرداخت.

* گروهی از زنان که ازدواج با آنها حرام است و یا اینکه تصور می شود که حرام باشد

۱. ازدواج با فِرق و ادیان مختلف

سؤال ۲۸۸. ازدواج با کافر چه حکمی دارد؟

جواب: زن مسلمان نمی تواند به عقد کافر درآید، همچنین مرد مسلمان نمی تواند بنابر احتیاط با زن کافر ازدواج دائم کند ولی ازدواج موقت با زنان اهل کتاب مانند یهود و نصاری مانعی ندارد.

سؤال ۲۸۹. آیا ازدواج با پسر یا دختری که بظاهر مسلمان است، ولی اهل نماز نیست، حکم ازدواج با کافر را دارد؟

جواب: چنین ازدواجی جایز است، ولی باید تدریجاً او را دعوت به انجام واجبات نمود.

سؤال ۲۹۰. چنانچه مرتد فطری توبه کند حق ازدواج با زن مسلمان را دارد؟

جواب: بعد از توبه مانعی ندارد.

سؤال ۲۹۱. ازدواج زن مسلمان با مرد بهایی چه حکم دارد؟ و آیا طلاقش عدّه دارد؟

جواب: ازدواج او باطل است و احتیاج به طلاق ندارد و اگر حکم شرعی را نمی دانسته باید عده نگهدارد.

سؤال ۲۹۲. ازدواج زنان و دختران شیعه، با جوانان و مردان اهل سنّت، چه حکمی دارد؟

جواب: چنانچه خوف انحراف نباشد مانعی ندارد؛ ولی در صورتی که احتمال انحراف عقیدتی باشد جایز نیست.

سؤال ۲۹۳. آیا ازدواج مردان شیعه، با زنان اهل سنّت جایز است؟

جواب: ازدواج مردان شیعه با دختران و زنان اهل سنّت اشکالی ندارد.

سؤال ۲۹۴.آیا پسر شیعه با دختر اسماعیلی می تواند ازدواج کند؟

جواب: اگر منکر ضروریات اسلام نباشد مانعی ندارد.

سؤال ۲۹۵. آیا ازدواج با صوفیه جایز است؟

جواب: صوفیه فرقه های مختلفی دارند و عقاید آنها مختلف است، بعضی از نظر عقیده منحرفند و بعضی منکر ضروریات دین هستند در حالی که بعضی دیگر چنین نیستند و فقط انحرافات جزیی دارند. بنابراین، هرکدام را جداگانه باید سؤال کرد تا جواب داده شود.

سؤال ۲۹۶. آیا ازدواج مرد شیعه با دختر یهودی و نصرانی و ارمنی و سایر اهل کتاب جایز است؟

جواب: تنها ازدواج موقّت جایز است.

سؤال ۲۹۷. آیا ازدواج موقّت زن مسلمان با غیر مسلمان، مخصوصاً اهل کتاب نیز حرام است؟

جواب: آری حرام است.

۲. ازدواج با محارم

سؤال ۲۹۸. ازدواج با محارم چه حکمی دارد؟

جواب: ازدواج با زنانی که با انسان محرم هستند حرام است، مانند مادر، دختر، خواهر، عمّه، خاله، دختر برادر، دختر خواهر، زن پدر، دختر زن و مادر زن.

۳. ازدواج با خواهر مفعول

سؤال ۲۹۹. آیا لواط کننده می تواند با خواهر مفعول ازدواج کند؟

جواب: «مادر» و «خواهر» و «دختر» پسری که لواط داده بر لواط کننده حرام است، خواه لواط دهنده بالغ باشد یا نابالغ، ولی اگر لواط کننده نابالغ باشد حرام نمی شود، همچنین اگر شک داشته باشد که دخول حاصل شده یا نه.

سؤال ۳۰۰. اگر (نعوذ باللّه) لواط بعد از ازدواج انجام شود، باعث حرمت خواهر مفعول بر او می شود؟

جواب: اگر با «مادر» یا «خواهر» یا «دختر» کسی ازدواج نماید و بعد از ازدواج با آن شخص لواط کند آنها بر او حرام نمی شوند.

سؤال ۳۰۱. شخصی با پسری لواط کرده است ولی شک دارد که در زمان این عمل بالغ بوده یا نه، آیا ازدواج او با خواهر یا دختر یا مادر آن پسر جایز است؟

جواب: در صورتی که فاعل، مشکوک البلوغ باشد، خواهر و مادر و دختر آن پسر بر او حرام نمی شود.

سؤال ۳۰۲. آیا خواهر، مادر و دختر لواط کننده بر لواط دهنده حرام می باشند؟ در صورت نابالغ بودن طرفین، یا شک در دخول چه حکمی دارد؟

جواب: مادر، خواهر و دختر لواط کننده بر لواط دهنده حرام نیست؛ ولی عکس آن، یعنی مادر، خواهر و دختر لواط دهنده بر لواط کننده حرام است، به شرط آن که یقین به دخول حاصل شده باشد و لواط کننده بالغ باشد.

۴. ازدواج با خواهر زن

سؤال ۳۰۳. ازدواج با خواهر زن چه حکمی دارد؟

جواب: هرگاه زنی را برای خود عقد کند تا وقتی آن زن در عقد اوست نمی تواند با خواهر آن زن ازدواج کند، خواه عقد دائم باشد یا موقّت، حتّی بعد از طلاق مادام که در عدّه است، در صورتی که عدّه رجعی باشد (که شرح آن در کتاب طلاق خواهد آمد)، نمی تواند خواهر او را بگیرد و احتیاط مستحب آن است که در عدّه طلاق بائن که شرح آن خواهد آمد با او ازدواج نکند، همچنین در عدّه متعه، خواه بعد از تمام شدن مدّت باشد و یا بخشیدن مدّت.

سؤال ۳۰۴. آیا مرد می تواند با خواهر زن خود ازدواج کند؟ اگر همسرش بیماری داشته باشد و اجازه این ازدواج را بدهد چطور؟

جواب: مادام که آن خواهر در زوجیت اوست ازدواج با خواهر دیگر حرام است؛ خواه اجازه بدهد یا ندهد.

سؤال ۳۰۵. در قضیه جمع بین اختین در نکاح، در صورت حیات یکی، حرمت عقد و ازدواج با خواهر دیگر روشن است. حال اگر مردی به شکل صوری موقّتاً یکی را طلاق بدهد و در منزل نگهدارد و با خواهرش ازدواج نماید، آیا این کار در شرع انور جایز است؟ ضمناً بعد از طلاق سوم در ازدواج که محلّل لازم است، آیا بین عقد دائم و موقّت تفاوتی هست؟

جواب: اگر جدّاً نیت طلاق کند بعد از عدّه می تواند با خواهرش ازدواج کند و بعد از طلاق سوم احتیاج به محلّل است؛ ولی اگر به صورت عقد موقّت باشد هرچند بار تکرار شود، محلّل لازم نیست.

۵. ازدواج با خواهر زاده و برادر زاده همسر

سؤال ۳۰۶. ازدواج با خواهر زاده و برادر زاده زن چه حکمی دارد؟

جواب: مرد نمی تواند بدون اجازه زن خود، با خواهرزاده یا برادرزاده او ازدواج کند، ولی اگر بدون اجازه آنها را عقد نماید بعد اجازه دهد عقد صحیح است.

سؤال ۳۰۷. آیا جایز است خواهرزاده زن مطلقه ای را که در عدّه طلاق رجعی است بدون اجازه خاله مطلقه اش صیغه کرد؟

جواب: بدون اذن او جایز نیست، مگر بعد از گذشتن عدّه.

۶. ازدواج با دختر خوانده و عروس همسر

سؤال ۳۰۸. آیا با دختر خوانده می توان ازدواج کرد؟

جواب: در صورتی که رابطه نسبی و سببی نداشته باشد اشکالی ندارد.

سؤال ۳۰۹. می توان بعد از فوت پسر همسر، با عروس همسر ازدواج نمود؟

جواب: اشکالی ندارد.

۷. ازدواج با زن شوهردار

سؤال ۳۱۰. ازدواج با زنی که شوهر دارد چه حکمی دارد؟

جواب: هرگاه کسی بداند زنی شوهر دارد و او را برای خود عقد کند، باید از او جدا شود، بعداً هم بنابر احتیاط واجب نمی تواند با او ازدواج کند هر چند با او نزدیکی نکرده باشد.

سؤال ۳۱۱. در بین عشایر عرب مرسوم است که چنانچه مردی با دختر، یا زن شوهرداری، دوست شود و بعد از محل فرار کرده، و رابطه نامشروع برقرار نمایند، زمانی که به آنها دسترسی پیدا کنند، بعضاً آن زن یا دختر را به زانی می دهند. این مسأله چه حکمی دارد؟

جواب: در مورد دختر هرگاه طرفین راضی باشند اشکالی ندارد. و در مورد زن شوهردار اگر با مرد بیگانه آمیزش جنسی کرده باشد، و بعد شوهرش او را طلاق دهد، ازدواج او با زانی پس از عده جایز است، هر چند احتیاط در ترک آن است.

سؤال ۳۱۲. دختری در ایام عقد با یک نفر زنا کرده است، شوهرش که فعلاً صورت عقدش معلوم نیست، او را طلاق داده و بعد از طلاق، زانی این دختر را عقد کرده است آیا این عقد شرعاً درست است؟

جواب: در صورتی که عقد قبلی با رضایت انجام شده و صحیح بوده و زنا با زن شوهردار واقع شده، آن دختر بر زانی حرام ابدی است (بنابر احتیاط واجب).

۸. ازدواج در عدّه

سؤال ۳۱۳. عقد کردن زنی که در عدّه دیگری است چه حکمی دارد؟

جواب: هرگاه زنی را که در عدّه دیگری است برای خود عقد کند چنانچه مرد و زن یا یکی از آنان بداند زن در عدّه است و نیز بداند عقد کردن زن در عدّه حرام است آن زن بر او حرام ابدی می شود، خواه با او نزدیکی کرده باشد یا نه، ولی اگر هیچ کدام نمی دانسته اند زن در عدّه است، یا نمی دانسته اند عقد کردن زن در عدّه حرام است، اگر باهم نزدیکی کرده باشند زن بر او حرام می شود و اگر نزدیکی نکرده باشند حرام نمی شود.

سؤال ۳۱۴. اگر مردی با زنی که در عدّه است از روی جهل به مسأله، عقد دائم یا موقّت بخواند، آیا این زن بر او حرام ابدی می شود؟ حکم صورت عمد چیست؟

جواب: در دو صورت حرام ابدی می شود یکی آن که ازدواج و دخول کند هرچند از روی جهل باشد دوم آن که آگاهانه ازدواج کند، هر چند دخول ننماید.

۹. ازدواج با زانیه

سؤال ۳۱۵. اگر مرد با زنی که در عدّه دیگری است زنا کند، بعداً می تواند با او ازدواج کند؟

جواب: اگر با زنی که در عدّه دیگری است زنا کند آن زن بر او حرام می شود، خواه طلاق رجعی باشد یا غیر رجعی بنابر احتیاط واجب.

سؤال ۳۱۶. اگر مرد با زن شوهرداری (نعوذ باللّه) زنا کند، بعداً می تواند با او ازدواج کند؟

جواب: اگر با زن شوهرداری (نعوذ باللّه) زنا کند آن زن برای همیشه بر او حرام می شود، یعنی اگر از شوهرش طلاق بگیرد نمی تواند با او ازدواج نماید (بنابر احتیاط).

سؤال ۳۱۷. اگر با زن بی شوهری که در عدّه نیست زنا کند، بعداً می تواند با او ازدواج نماید؟

جواب: اگر با زن بی شوهری که در عدّه نیست زنا کند بعداً می تواند با او ازدواج نماید، ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا آن زن حیض ببیند بعد او را به عقد خود درآورد.

سؤال ۳۱۸. ازدواج کردن با زنانی که اشتهار به زنا دارند، حرام است یا مکروه؟ اگر حرام نیست، آیا این گونه زنان مرتد هستند؟ آیا واجب است قبل از ازدواج از اعتقادات آنها تحقیق شود؟

جواب: این گونه زنان مرتد نیستند؛ بلکه مسلمان معصیت کارند و پرسش از اعتقادات قبل از ازدواج لازم نیست و امّا ازدواج با زنان مشهوره به زنا، احتیاط لازم در ترک است؛ مگر این که واقعاً توبه کنند و راه سابق را ترک نمایند.

۱۰. ازدواج کودک

سؤال ۳۱۹. آیا برای نزدیکی با زن سن خاصی شرط است؟

جواب: هرگاه کسی دختر نابالغی را با اجازه ولیّ او برای خود عقد کند پیش از آن که نه سال دختر تمام شود نزدیکی کردن با او حرام است و بعد از نه سال نیز اگر استعداد جسمانی ندارد اشکال دارد، ولی در هر حال اگر نزدیکی کند و او را افضا نماید آن زن بر او حرام نمی شود مخصوصاً اگر از طریق جراحی یا درمان خوب شود و به حال اصلی بازگردد، بنابراین در مسأله نزدیکی با زن علاوه بر تمام شدن سنّ نه سال، لازم است رشد جسمانی برای نزدیکی نیز داشته باشد و اگر بیم افضا و ناقص شدن زن باشد نزدیکی با او اشکال دارد هرچند به سنّ بلوغ رسیده باشد.

سؤال ۳۲۰. با توجّه به این که طبق مادّه ۱۶ بند ۳ کنوانسیون محو اشکال تبعیض علیه زنان، ازدواج کودک غیر قانونی اعلام شده، و کودک در عرف بین المللی به کمتر از ۱۸ سال اطلاق می شود، ازدواج دختران کمتر از ۱۸ سال چه حکمی دارد؟

جواب: در صورتی که بالغ شرعی باشند و نیز رشد جسمانی، و رشد کافی عقلی برای تصمیم گیری در امر ازدواج داشته باشند، مانعی ندارد.

۱۱. ازدواج در حال احرام

سؤال ۳۲۱. ازدواج در حال احرام چه حکمی دارد؟

جواب: هرگاه کسی در حال احرام که یکی از اعمال «حج» یا «عمره» است با زنی ازدواج نماید عقد او باطل است و چنانچه می دانسته زن گرفتن در این حال حرام است دیگر نمی تواند آن زن را عقد کند خواه نزدیکی کرده باشد یا نه.

۱۲. ازدواج بعد از سه طلاق

سؤال ۳۲۲. اگر زوجین سه بار طلاق بگیرند، به یکدیگر حرام می شوند؟

جواب: زنی را که سه مرتبه طلاق داده اند بر شوهرش حرام می شود، ولی اگر ب شرایطی که در بخش بیستوششم (احکام محلّل) آمده با مرد دیگری (محلّل) ازدواج کند و سپس طلاق بگیرد می تواند با شوهر اوّل دوباره ازدواج کند.

۱۳. ازدواج با سادات

سؤال ۳۲۳. با توجّه به این که در ازدواج کفو بودن شرط است و بعضی معتقدند مرد غیر سیّد کفو و مناسب زن سیّد نیست، ازدواج آنها چه حکمی دارد؟ اگر احتمال درگیری باشد حکم چیست؟

جواب: ازدواج آنان جایز می باشد و در زمان ائمّه معصومین(علیهم السلام)فراوان بوده است ولی اگر خطر درگیری باشد از آن صرف نظر کنید.

سؤال ۳۲۴. حضرتعالی در استفتائات جدید جلد اوّل، سؤال ۷۰۶ فرموده اید که عقد هاشمیه با غیر هاشمی در صدر اسلام و در زمان ائمّه طاهرین(علیهم السلام) فراوان بوده است. لطفاً چند مورد آن را با ذکر مدرک مورد قبول مرقوم فرمایید.

جواب: یک نمونه روشن آن ازدواج زینب دختر عمّه پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)با زید بن حارثه می باشد، که در قرآن مجید صریحاً آمده است. نمونه دیگر، ازدواج ضباعه نوه عبدالمطلب با مقداد است که در روایات آمده است. مخصوصاً در ذیل روایت تصریح شده که پیامبر فرمود: «من این کار را کردم تا مسأله ازدواج در میان مردم توسعه یابد، و قید و بندها بر چیده شود.» بسیاری از مراجع عصر ما مانند آیت الله خویی و آیت الله گلپایگانی که از سادات بنی الزهرا هستند، نیز دختران خود را به غیر سادات داده اند.

سؤال ۳۲۵. سادات در کشور پاکستان از احترام فوق العاده برخوردارند؛ حتّی سادات ناصالح؛ چون بزرگان سادات بوده اند که غیر سادات را با اسلام آشنا نمودند. لهذا غیر سادات به خود اجازه نمی دهند دختران سادات را به عقد خود در آورند، و سادات هم بر این باورند که این عمل اهانت به خانواده پیامبر صلوات الله علیهم می باشد، و این مطلب در نزد آنها به قدری مهم است که اگر کسی از آن تخلّف کند، بعضی جوانان، حتّی بزرگان، احساساتی شده و در چنین مواردی شوهر آن دختر را به قتل می رسانند! همانطور که چند ماه قبل، این اقدام در لاهور انجام شد! و این حادثه در روزنامه های پاکستان با تیتر بزرگ چاپ شد، و عموم مردم این عمل را ستایش کردند. و شکی نیست که اگر سیده با غیر سید ازدواج کند، مفاسدی بر آن مترتّب شده، و سبب بدنام نمودن مذهب شیعه و علمای مذهب هم می شود. چون برادران اهل سنّت پاکستان در این مسأله متّفق القولند، که عقد سیده با غیر سید جایز نیست. لطفاً بفرمایید:

الف) اگر در ازدواج سیده با غیر سید، مفسده ای باشد، و موجب اختلافات خانوادگی و بدنامی مذهب و مکتب اهل بیت(علیهم السلام) شود، آیا در چنین موردی این اقدام جایز است؟

ب) در صورتی که برای دختر سید، در فامیل خودش، یا دیگر خانواده های سادات کفوی موجود باشد، آیا آن دختر می تواند با غیر سید ازدواج کند، با این که جدّش راضی نیست، و پدرش فوت کرده است؟

جواب: ازدواج دختران سادات محترم با غیر سادات ذاتاً اشکالی ندارد. و در زمان پیغمبر و ائمّه معصومین(علیهم السلام) زیاد اتّفاق افتاده که دختران سادات با غیر سادات ازدواج کرده، و معصومین هم از آن نهی نکرده اند. ولی اگر واقعاً مفسده اجتماعی بر آن مترتّب شود، باید از آن پرهیز نمود، و تدریجاً مردم را با این حکم اسلامی آشنا کرد. و قتل نفس مسلمان از گناهان بسیار بزرگ است، و قصاص دارد.

۱۴. ازدواج با دختر عمو

سؤال ۳۲۶. چند سالی است که در محافل و رسانه ها، از سوی اهل فنّ و علم اعلام می گردد که از ازدواجهای فامیلی، بخصوص ازدواج پسر عمو با دختر عمو و امثال آن، خودداری شود، با توجه به این مطلب لطفاً بفرمایید:

الف) ازدواج حضرت علی(علیه السلام)، با دختر پسر عموی خویش، حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) که به سفارش و با موافقت پیامبر (صلی الله علیه وآله) واقع شده، چگونه توجیه می گردد؟ آیا صرف نظر از تمامی مسائل، این خود یک امر تبلیغی برای این گونه ازدواجها نیست؟

ب) دین اسلام که کاملترین دینهاست و درباره تمامی آداب و رفتار و اعمال انسان ها حکم لازم را منظور و تبیین کرده، آیا در خصوص موضوع مورد سؤال، حکمی دارد؟

جواب: در بعضی از روایات اسلامی از ازدواج فامیل های نزدیک نهی شده و در حدیثی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می خوانیم که فرمود: «این کار را نکنید که مایه ناتوانی فرزند می شود» ولی هر قاعده کلّی استثنایی دارد و گاه دیده ایم که حاصل ازدواج فامیلی فرزندان بسیار باهوش و سالم بوده است و ازدواج آن دو بزرگوار نیز از این استثناهاست.

سؤال ۳۲۷. در بین عشایر عرب خوزستان رسمی به نام «نهوه» وجود دارد (اجبار دختر عمو به ازدواج با پسر عمو یا دیگر نزدیکان، و منع از ازدواج با دیگران) چنین رسمی از نظر شرعی چه حکمی دارد؟

جواب: چنین رسمی برخلاف شرع است، و باید از آن پرهیز کرد، مگر این که زوج و زوجه هر دو بدون اجبار رضایت دهند.

۱۵. دیگر مسائل مربوط به حرمت و جواز ازدواج

سؤال ۳۲۸. زنا در عدّه عقد موقّت چه حکمی دارد؟ آیا موجب حرمت ابدی می شود؟ فتوای امام (قدس سره) در این مورد چیست؟

جواب: زنا در عدّه متعه مسلّماً حرام است، ولی موجب حرمت ابدی آن زن نمی شود بنابراین اجرای صیغه عقد پس از گذشت عدّه اشکال ندارد و فتوای امام (قدس سره) در تحریرالوسیله و توضیح المسائل نیز همین است.

سؤال ۳۲۹. اگر زنی زنا کند به شوهرش حرام می شود؟

جواب: زن شوهردار اگر زنا دهد بر شوهر خود حرام نمی شود، ولی چنانچه توبه نکند و بر عمل خود باقی باشد بهتر است شوهر او را طلاق دهد، امّا مهرش را باید بدهد و اگر مشهور به زنا شود احتیاط واجب طلاق دادن اوست.

سؤال ۳۳۰. اگر کسی با زن شوهرداری (نعوذ باللّه) زنا کند، آیا باید به شوهر زن بگوید؟

جواب: هرگاه کسی با زن شوهرداری (نعوذ باللّه) زنا کند برای توبه کردن لازم نیست به آن مرد بگوید، بلکه باید در پیشگاه خدا توبه حقیقی کند.

سؤال ۳۳۱. اگر مرد یا زن طواف نساء (یکی از اعمال حجّ) را به جا نیاورد، آیا همسرش بر او حرام می شود؟

جواب: اگر مرد طواف نساء را که یکی از اعمال حجّ است به جا نیاورد، زن که به واسطه احرام بستن بر او حرام شده بود حلال نمی شود، این حکم درباره زن نیز ثابت است، ولی اگر بعداً طواف نساء را به جا آورند به یکدیگر حلال می شوند.

سؤال ۳۳۲. در بین عرب های خوزستان مرسوم است که خانواده قاتل در عوض خون بها، به خانواده مقتول دختر می دهند. چنین رسمی از نظر شرعی چه حکمی دارد؟

جواب: در صورتی که ارباب دم بجای گرفتن دیه به این کار رضایت بدهند، و دختر و ولیّ دختر راضی به این امر باشند اشکالی ندارد.

سؤال ۳۳۳. مردی با زنی ازدواج موقت می کند پس از دخول زن اظهار می کند که در عده ازدواج موقت شخص دیگری بوده است که پس از آن ارتباط آنان قطع می گردد. حال پسر آن مرد می تواند این زن را صیغه کند؟

جواب: بهتر است اجتناب کند.

سؤال ۳۳۴. با توجّه به این که در مبحث لعان، پس از انجام تشریفات ملاعنه، رابطه نسبی بین پدر و ارحام پدری با فرزند قطع می شود، آیا ازدواج فرزند با عمّه سابق خود که با لعان رابطه نسبی اش با این فرزند قطع شده صحیح است؟

جواب: ظاهراً اشکالی ندارد؛ هرچند احتیاط ترک آن است.

سؤال ۳۳۵. اخیراً از چند تن از علما پرسیده اند که آیا ازدواج پدر، با مادر زن فرزند خویش شرعاً جایز است؟ ایشان گویا فرموده اند: جایز نیست، نظر حضرت عالی چیست؟

جواب: جایز است و کسی قائل به حرمت نیست.

سؤال ۳۳۶. چنانچه شخصی با خنثای مشکل عمل شنیع از قُبل یا دُبر انجام دهد، یا خنثای مشکل با شخصی این کار را بکند، وضعیت حرمت نزدیکان آنها بر دیگری چگونه خواهد بود؟

جواب: در مواردی که حرمت مشکوک شود؛ بنابر حلّیت می گذارند.

سؤال ۳۳۷. هرگاه کسی دختری را برای پسر خود عقد کند، خودش می تواند با مادر آن دختر ازدواج نماید؟

جواب: ازدواج با مادر آن دختر مانعی ندارد.

سؤال ۳۳۸. اگر کسی اوّل با مادر آن دختر ازدواج کرده می تواند آن دختر را برای پسر خود بگیرد.

جواب: اوّل خودش با مادر آن دختر ازدواج کرده می تواند آن دختر را برای پسر خود بگیرد.