به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، امیر امیرگان محقق و پژوهشگر حوزه و دانشگاه و دبیر نشست «تحلیل و بررسی رویداد اکسپو در دُبی» که در خبرگزاری حوزه برگزار شد، با بیان اینکه اکسپو پس از المپیک و جام جهانی فوتبال، از بزرگترین رویدادهای جهان شناخته می‌شود، اظهار کرد: این رویداد جهانی قرار بود سال ۲۰۲۰ در دبی برگزار شود، اما کرونا آن را تا یک سال به عقب انداخت. آغاز این رویداد اول اکتبر ۲۰۲۱ بود که تا ۳۱ مارس ۲۰۲۲ برابر با نهم فروردین ۱۴۰۱ ادامه خواهد داشت. انتظار می‌رود این نمایشگاه با دعوت از چهره‌ها و هنرمندان شاخص جهانی حدود ۲۵ میلیون بازدیدکننده را با وجود کرونا جذب کند.
ببینید:
وی افزود: شعار امسال اکسپو، «پیوند ذهن‌ها، خلق آینده» است. ایران هم با روایتی از شهرزاد قصه‌گو و با شعار «ایران؛ تمدن کهن و استوار تنوع اقوام و میزبان ملت‌ها» در پاویونی به وسعت ۲۰۱۴ متر که ۹ میلیون دلار برای آن خرج کرده، حاضر شده است. با این حال، بسیاری از بازدیدکنندگان اکسپو، کارشناسان و حتی متولیان بر این عقیده‌اند، پاویون ایران نه تنها فهم درستی از شعار اکسپو نداشته و در گذشته و حال حاضر درجا زده و تصویری از آینده خلق نکرده که در روایت خود تا کنون، ناکام و ناموفق بوده است.
در ادامه محمدباقر خراسانی، مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی و دبیر برگزاری روز جهانی فلسفه (۲۷ آبان) در نمایشگاه بین‌المللی اکسپو دبی به دیدار بهمن ماه ۱۳۹۱ اعضای هیئت رئیس مجمع، با رهبر معظم انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: در این دیدار معظم‌له تأکید داشتند که فلسفه اسلامی به عنوان گفتمان غالب باید در تمام عرصه‌های بین‌المللی ارائه و شناسانده شود. از همان دوران برنامه‌هایی طراحی و تدارک دیده شد تا از هر ظرفیتی برای معرفی فلسفه اسلامی استفاده کنیم و با معاونت بین‌الملل دفتر مقام معظم رهبری حاج آقای قمی برنامه‌هایی در این خصوص پیش‌بینی گردید.
برنامه‌ای جهانی که بی‌دلیل حذف شد
وی افزود: در برنامه‌های سال ۱۴۰۰ طی جلساتی که با معاونت بین‌الملل دفتر مقام معظم رهبری داشتیم، با توجه به روز جهانی فلسفه که در سازمان یونسکو ثبت شده است، برنامه‌ریزی صورت گرفت تا ویژه برنامه‌هایی از ۱۵ تا ۳۰ آبان سال جاری با موضوع فلسفه اسلامی و تکریم، معرفی و جایگاه اندیشمندان بزرگ جهان اسلام برگزار شد و با توجه به برگزاری رویداد جهانی اکسپو که هر ۵ سال یک بار برگزار می‌شود که ۱۰ سال پیش در شانگهای چین و سپس در ۲۰۱۵ شهر میلان ایتالیا میزبان این رویداد بین‌المللی بود. لذا با توجه به حضور قریب به ۲۰۰ کشور دنیا فرصت را مغتنم دانسته و با دست‌اندرکاران نمایشگاه اکسپو دبی وارد مذاکره شدیم و آنان موافقت کردند روز جهانی فلسفه از سوی مجمع عالی حکمت اسلامی در این نمایشگاه و پاویون جمهوری اسلامی برگزار شود.
خراسانی ادامه داد: با برگزاری جلسات متعدد و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته چند نکته مد نظر بود اینکه؛ مخاطب ما غیر فلسفی بود، غیر مسلمان بود و ۱۰۰ درصد به زبان فارسی مسلط نیست لذا برنامه‌ای طراحی کردیم که معرفی و شناختی همه فهم از فلسفه مطرح شود و به زبان عربی و انگلیسی ارائه گردد. با مجری پاویون جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه اکسپو، مؤسسه فرهنگی سرو بنیان جلسات هماهنگی برگزار شد و آمادگی در سطح عالی شکل گرفت و با شعاری برگرفته از شعار اصلی نمایشگاه اکسپو («ارتباط ذهن‌ها، خلق آینده» با سه موضوع فرعی «فرصت، تحرک و پایداری») با عنوان «فردای بهتر با معنویت و عقلانیت بشر» در سه محور؛ (معرفی فلاسفه ایرانی اسلامی)، (معرفی مراکز و مؤسسات فلسفه اسلامی که بیشتر در ایران هستند) و (ارائه محتوای ارزشمند که ما در این بخش پیام آیت الله العظمی عبدالله جوادی‌آملی را داشته‌ایم) همچنین تهیه مستند ۸ دقیقه‌ای با توجه به تمام ضوابط، شرایط و دغدغه‌ها برنامه‌های خود را برای برگزاری یک مراسم درخور شأن فلاسفه اسلامی و جمهوری اسلامی ایران جمع‌آوری کردیم که متأسفانه در دقیقه ۹۰ و شب مراسم این برنامه علاوه بر همه برنامه‌ریزی‌ها و چاپ سین برنامه از سوی پاویون ایران در نمایشگاه اکسپو به دلایل واهی حذف شد.
در ادامه محمد فنایی اشکوری عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در سخنانی با اشاره به فلسفه اسلامی و روز جهانی فلسفه و ظرفیت‌های آن، اظهار داشت: ایران قطب و مرکز فلسفه بوده است و بزرگ فلاسفه اسلامی، ایرانی هستند. از دیرباز تا کنون ایران برای فلسفه حرفی برای گفتن داشته است و جای دارد ظرفیت‌ها را معرفی کرد. اگر امروز شاهد برخی اتفاقات در عرصه‌های علمی جهانی هستیم که نامی از ایران در آن نیست، این کوتاهی کردن به خودمان برمی‌گردد، چرا که نه فلسفه اسلامی را معرفی کرده‌ایم و نه فلاسفه گذشته و امروز خودمان را تکریم و به جهانیان ارائه نکرده‌ایم.
دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) تصریح کرد: امروز ما باید با دنیای فلاسفه تعامل داشته باشیم، فلسفه‌های موجود را بشناسیم و داشته‌های فلسفی خود را ارائه دهیم. متأسفانه تا کنون چنین اتفاقی نیفتاده و اگر هم شده بسیار ناچیز و محدود است.
فنایی اشکوری ادامه داد: در روز جهانی فلسفه برنامه‌های متنوعی در کشور برگزار می‌شود، اما رویداد بین‌المللی اکسپو در دبی فرصت بود برای معرفی جهانی و بین‌المللی فلسفه اسلامی که همگان از توانایی علمی و دانشی جمهوری اسلامی ایران و حوزه‌های علمیه مطلع شوند و با ویژه برنامه‌هایی که تدارک دیده شده بود، مخاطب بین‌المللی می‌توانست یک معرفی، شناخت عام و نگرش از فلسفه در ایران را به زبان عربی و انگلیسی به خوبی درک کند.
سپس شریف لک‌زایی، عضو هیئت علمی و دانشیار گروه فلسفه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به نقش و رسالت اصلی رویداد جهانی اکسپو اشاره کرد و گفت: اینکه روز جهانی فلسفه در رویداد بین‌المللی اکسپو دبی توسط ایران برگزار شود، اقدام ارزشمندی بود اما چیزی که با آن مواجه شدیم، یک جانمایی نامناسب در اکسپو شکل گرفته است. اکسپو که ذاتاً یک رویداد فرهنگی، هنری و… است، متأسفانه جای خود را به مسائل بازرگانی، اقتصادی و در کل تجاری داده است و لذا معنا و مفهوم درستی از این رویداد و شعار امسال از سوی پاویون جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه درک نشده است.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: وقتی وزارت صمت متولی برپایی و دایر شدن پاویون ایران در نمایشگاه اکسپو باشد، طبیعی است که از فرهنگ، علم و دانش درک درستی ندارد و نتیجه‌اش آن می‌شود که دیدیم.
لک‌زایی تصریح کرد: از ۲۰۰ کشور حاضر در این رویداد تقریباً ۸۰ کشور دارای پاویون بودند که ایران با بیش از دو هزار مترمربع یکی از بزرگترین پاویون‌ها را به منظور معرفی فرهنگ، هنر، علم و دانش سرزمین کهن خود را عهده‌دار بود، اما چیزی که ما مشاهده کردیم در قیاس با خیلی از کشورهای حاشیه خلیج فارس که هویت و پیشینه چندانی ندارند خیلی ضعیف عمل کرد. در پاویون ایران، چیزی از پیشینه تاریخی، فرهنگی گذشته، حال و آینده ما وجود نداشت. این غرفه معرف تاریخ کهن کشورمان نبود و نمی‌تواند تاریخ چند هزارساله ایران را به مخاطب معرفی کند.
وی بیان کرد: نگاه تجاری، بازرگانی و اقتصادی در غرفه ایران موج می‌زد و علی رغم تمام زحماتی که کشیده شده بود می‌توان پاویون ایران را یکی از ضعیف‌ترین غرفه‌های این رویداد بین‌الملل برشمرد.
دانشیار گروه فلسفه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تأکید کرد: برپایی روز جهانی فلسفه در پاویون جمهوری اسلامی ایران می‌توانست نقطه متمایز و برتری ایران در بین سایر غرفه‌ها باشد و این اتفاق مهم به نام ایران ثبت می‌شد، علاوه بر ایجابی بودن نگاه مثبتی را از سوی مخاطب دریافت می‌کرد.
لک‌زایی با بیان اینکه در طی چند روز حضور در نمایشگاه اکسپو، موفق به بازدید از پاویون‌ها و غرفه‌های مختلف کشورها به ویژه کشورهای عربی و آفریقایی شد، گفت: در برخی از غرفه که دارای هیچ هویت فرهنگی، تاریخی و پیشینه نیستند شاهد به مصادره گرفتن دیگر مفاخر کشورهای دیگر هستیم که آنان را به اسم کشور خود به خدمت گرفته‌اند و این در حالیست که ایران با تاریخ چند هزارساله و چهره‌هایی جهانی و مطرح هیچ اشاره‌ای به مفاخر علمی و دانشی خود نداشت.
امیرگان، دبیر این نشست، اظهار کرد: اکسپو دبی به از مهرماه به مدت شش ماه در حال برگزاری است و تا پایان نمایشگاه یک زمان ۱۰۰ روزه وجود دارد که می‌طلبد مسئولان و برنامه‌ریزان جمهوری اسلامی نسبت به بهره‌وری بیشتر و ارائه آنچه که به معرفی تاریخ کهن و مفاخر ایران اسلامی می‌انجامد اهتمام ویژه‌ای داشته باشند و رویه فعلی را تغییر دهند.
وی افزود: دبی اولین نقطه از خاورمیانه و اولین منطقه در کشور عربی است که در طول عمر ۱۵۰ ساله اکسپو توانست عنوان میزبانی نمایشگاه جهانی اکسپو در سال ۲۰۲۰ میلادی را از آن خود کند. امارات متحده عربی در ۲۷ نوامبر ۲۰۱۳ میلادی و در صدوپنجاه‌وچهارمین مجمع عمومی دفتر بین‌المللی نمایشگاه‌ها، به‌عنوان کشور میزبان نمایشگاه جهانی ۲۰۲۰ انتخاب شد.
دبیر علمی نشست ادامه داد: این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس برای میزبانی اکسپو چاره‌ای نداشت جز اینکه با شهرهای ازمیر ترکیه، سائوپائولو برزیل و یکاترینبورگ روسیه رقابت کند. نمایندگان ۱۶۴ کشور جهان برای انتخاب میزبان اکسپو سال ۲۰۲۰ در دفتر بین‌المللی نمایشگاه‌ها در پاریس جمع شدند تا رأی‌گیری کنند. دبی در دور نهایی با کسب ۱۱۶ رأی از ۱۶۴ رأی پیروز شد و رقیب خود یکاترینبورگ روسیه را تنها با ۴۷ رأی پشت سر گذاشت.
وی ادامه داد: این شهر به جلوه‌های شهری و سازه‌هایی همچون برج خلیفه شناخته می‌شود که با اعلام پیروزی دبی در این انتخاب، آتش‌بازی و نورافشانی در برج خلیفه، بلندترین ساختمان جهان، آسمان شهر را رنگارنگ کرد؛ در حالی که هزاران نفر در سراسر امارات متحده عربی این پیروزی را جشن گرفتند. حتی برای همه مؤسسات آموزشی در سراسر کشور تعطیلات ملی اعلام شد و این اهمیت این رویداد جهانی را در این کشور شیخ نشین نشان می‌دهد.
موضوع و هدف از برگزاری از اکسپو ۲۰۲۰ دبی
امیرگان گفت: اکسپو ۲۰۲۰ دبی روی نوآوری، فرهنگ و معماری تمرکز دارد و با این هدف برگزار می‌شود که فرصت‌های جدیدی در اختیار شرکت‌ها، سازمان‌ها و میلیون‌ها بازدیدکننده قرار دهد تا در مسیر تحقق آرزوهایشان قدم بردارند و نیازهای خود را برطرف کنند. این نمایشگاه، افراد و جوامع از نقاط مختلف جهان را به یکدیگر متصل می‌کند؛ ضمن اینکه امکان تجربه نوآوری‌های آینده، فرهنگ‌های مختلف، چشیدن طعم غذای کشورهای گوناگون و تماشای نمایش‌های زنده مهیا است. نمایشگاه جهانی ۲۰۲۰ به‌دنبال ایجاد امید است و انتظار می‌رود که مردم گرد هم آیند و بشریت و کره زمین را در مسیر صحیح قرار دهند و به راهکارهایی برای تقویت و ارتقای زندگی و همین طور حفاظت از کره زمین برسند. اکسپو دبی با به اشتراک‌گذاری راهکارها و روش‌های پایداری که در دسترس هستند و امکان اصلاح و تغییر آن‌ها در سطح جهانی وجود دارد، برای محافظت و حفظ محیط زیست برای نسل‌های آینده تلاش می‌کند.
اکسپو ۲۰۲۰ فرصتی برای دیپلماسی فرهنگی ایران
سپس شیخ‌حسینی، رئیس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: رویداد جهانی اکسپو یک رویداد در وهله اول فرهنگی، هنری و معماری و در نگاه دیگر فناورانه، اقتصادی و بازرگانی است که اگر به شعار امسال این رویداد جهانی توجه کنید؛ «ارتباط ذهن‌ها، خلق آینده» در واقع به درهم کشیدن ایده‌ها برای آینده بهتر بشری اشاره دارد و زندگی مسالمت‌آمیز، گفت وگوهای فرهنگی از نمادهای آن است که اگر به جای جای نمایشگاه توجه کنید تماماً به همین اصل و شعار توجه و تأکید دارد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه روح حاکم بر اکسپو ۲۰۲۰ دبی، روح فرهنگی است و بسیاری از کشورهای جهان، حاضر در این رویداد این موضوع را درک کرده‌اند و لذا از هر ظرفیتی برای معرفی مفاخر، پیشینه، حال و آینده خود استفاده کرده‌اند.
وی با اشاره به برخی از پاویون‌های موجود در اکسپو گفت: اگر به پاویون‌های متعدد این رویداد توجه کنید، خواهیم دید غرفه‌ای مانند عربستان سعودی و ارائه‌ای که داشت، تحولات و تغییرات دولت بن سلمان را کاملاً به نمایش گذاشته بود یا قطر امروز در مقایسه با فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی چیزی برای عرضه ندارد، ولی ارائه‌ای که اکسپوی دبی دارد، گویا تغییرات و تحولات این کشور در ابعاد مختلف است.
شیخ‌حسینی توجه به سه‌گانه «گذشته، حال و آینده» را از سوی تمام پاویون‌ها و غرفه‌های کوچک و بزرگ این رویداد بین‌المللی نسبتاً دقیق و همسو توصیف کرد و افزود: این سه‌گانه چندان از سوی برنامه‌ریزان و دست‌اندرکاران پاویون جمهوری اسلامی ایران مورد توجه و درک مفهومی قرار نگرفته است و این به جایگاه ارزشمند فرهنگی و دانشی ایران لطمه می‌زند.
استاد پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اظهار کرد: امروز جمهوری اسلامی در سایه تلاش جوانان متعهد و مستعد خود در حوزه و دانشگاه توانسته به دستاوردهای علمی و معرفتی ارزشمندی دست پیدا کند و از نظر محتوا و تولید علم در رتبه‌های ممتاز جهانی قرار داریم، لذا از حیث تولید محتوا برای عرضه به جامعه جهانی با ضعفی مواجه نیستیم اما نکته‌ای که باید مورد اهتمام جدی قرار بگیرد، استفاده از فرصت‌ها وظرفیت‌های موجود است، اکسپو به عنوان یک رویداد جهانی، فرصت ارزشمندی را در اختیار ایران می‌گذارد تا سه‌گانه «گذشته، امروز و آینده» خود را در عرصه‌های علمی و معرفتی برای ملت‌های جهان به نمایش بگذارد.
به گزارش حوزه نیوز، وی «دیپلماسی فرهنگی» را کارزار اصلی اکسپوی ۲۰۲۰ دانست و تصریح کرد: مسئولان جمهوری اسلامی می‌توانند در این یکصد روز باقی مانده با تغییر سیاست‌ها تصویری واقعی از ایران اسلامی در این رویداد جهانی ارائه کنند و در این رویداد فرهنگی جهانی از دیپلماسی فرهنگی به نحو مطلوبی بهره‌ببرند.
محمدباقر خراسانی، مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت و دبیر برگزاری روز جهانی فلسفه در نمایشگاه بین‌المللی اکسپو ۲۰۲۰ در دبی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: اکسپو که پس از المپیک و جام جهانی فوتبال، از بزرگترین رویدادهای جهان شناخته می‌شود، قرار بود سال ۲۰۲۰ در دبی برگزار شود، اما کرونا آن را تا یک سال به عقب انداخت. آغاز این رویداد اول اکتبر ۲۰۲۱ بود که تا ۳۱ مارس ۲۰۲۲ برابر با نهم فروردین ۱۴۰۱ ادامه خواهد داشت. این رویداد جهانی هر ۵ سال در یکی از نقاط دنیا شکل می‌گیرد و در ۵ سال آینده کشور برزیل عهده‌دار این رویداد جهانی است. حال این سوال مطرح است که جمهوری اسلامی ایران چه برنامه‌ای برای ۵ سال آینده این رویداد بین‌المللی دارد؟ آیا مانند سایر کشورهای جهان پس از برگزاری رویداد ۲۰۲۰ به فکر برنامه‌ریزی حضور در رویداد ۲۰۲۵ است؟
وی تصریح کرد: علی رغم تمام برنامه‌ریزی‌ها، حضور اساتید ممتاز و زبان دان حوزه و دانشگاه در نمایشگاه اکسپو برای برگزاری یک بزرگداشت فلسفه در نمایشگاه از سوی جمهوری اسلامی، متأسفانه برخی کج سلیقگی‌ها، عدم آگاهی و شناخت‌ها باعث این شد که این روز جهانی از سوی ایران در نمایشگاه برگزار نشود و این چیزی جز ناکارآمدی پاویون کشورمان را در نمایشگاه اکسپوی دبی نشان نمی‌دهد.
در ادامه فنایی اشکوری، عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) بر آسیب شناسی وضع موجود تأکید کرد و افزود: باید یک گروه بی‌طرف نسبت به وضع موجود و نوع نگرش به نمایشگاه اکسپو از سوی جمهوری اسلامی اقدام به بررسی کند تا نواقص، ضعف‌ها، کاستی‌ها شناسایی و آسیب‌ها برطرف شود تا در رویدادهای پیش رو، ارائه درستی از فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی صورت گیرد.
لک‌زایی نیز ادامه داد: تا پایان نمایشگاه سه ماه فرصت است و این ظرفیت وجود دارد تا برنامه‌ریزان و مسئولان جمهوری اسلامی نوع نگاه خود را تغییر دهند و از شرایط ویژه این نمایشگاه بهترین استفاده علمی فرهنگی را ببرند. هنوز فرصت داریم تا با تغییر استراتژیک مفاخر و میراث کهن خود را در عرصه جهانی عرضه کنیم و چیزی که امروز ارائه شده است، در حد جمهوری اسلامی ایران با یک پیشینه چند هزار ساله نیست.
همچنین شیخ حسینی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران باید در فرصت باقیمانده شرایط حضور اساتید و فعالان فرهنگی کشور را رویداد جهانی اکسپو تسهیل کند چراکه با یک سفر علمی می‌توانیم از فرهنگ و تمدن قریب به ۲۰۰ کشور جهان را از نزدیک ببینیم و این اتفاق کمی نیست.
استاد دانشگاه تأکید کرد: امروز ملت‌ها و کشور به دنبال کالای گمشده خودشان که همان «انسان معاصر، هویت معنا است» می‌باشند و برای رقابت با یکدیگر هویت‌سازی دروغین انجام می‌دهند، حال، جمهوری اسلامی ایران با عقبه‌ای چند هزار ساله نباید پیشینه، تاریخ، تمدن و مفاخر خود را به جهانیان معرفی کند؟
تهیه و تنظیم از اکبر پوست‌چیان
