به گزارش خبرگزاری «حوزه»، آیتالله علیرضا اعرافی بعد ازظهر امروز در مراسم اختتامیه چهارمین همایش سلامت معنوی که در سالن همایش های دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد، اظهار داشت: شخصیت انسان در معرض مجموعه ای از آسیب های اخلاقی و رفتاری نظیر آمال و آرزوهای بی پایان، ترسهای مبهم، غضب و خشم، حسادت و کبر است که از درون انسان برمیخیزد؛ معالجه این عوامل با ذکر و دعا از مسائلی است که غربی ها نیز نسبت به این مسئله مطالعاتی داشته اند.
وی با اشاره به اینکه رذائل اخلاقی با نسخه معنویت قابل درمان است و این امر، گامی در جهت سلامت درمانی می باشد، تصریح کرد: اگر بخواهیم اسلامی بیاندیشیم باید مجموعه رذائل را در یک منظومه درنظر بگیریم و با یک نقشه راه، عناصر مخرب سلامت معنوی را بدست آوریم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: نظام وارگی این نظرات می تواند ما را به یک کلان نظریه برساند که قطعا کارگشا و تحول گر خواهد بود.
آیت الله اعرافی گفت: باید در گرایشهای فلسفی، کلامی و فقهی، تحقیقات سنتی خود را عمق دهیم و در این میان باید گرایشاتی را ایجاد و به عرصههای اجتهادی ورود کنیم؛ البته در این عرصه باید همراه دانشگاه و تحقیقات علوم بود و در یک تعامل عالمانه و تحقیق مشترک به این نقاط رسید و این قلهها را فتح کرد.
وی تصریح کرد: بسیاری از این اسناد و تصمیماتی که در این گونه اجتماعات مطرح میشود با توجه به اینکه تحقیقات بنیادی آنها دارای کاستی است به نتیجه درستی نمیرسد؛ فرهنگستانها در کشور می توانند این نقشه راه را ترسیم کنند و بسترهای خاصی را برای تصمیم گیری های جدید ایجاد کنند.
مدیر حوزه های علمیه با ذکر این مطلب که بشر هیچگاه نمی تواند گرایشات قدسی را از درون خود پاک کند، گفت: معنویت یک واژه کلیدی و فلسفه معنویت، امروزه در حال تبدیل شدن به یک رشته است و اسلام در حوزه معنویت دارای یک نظریه کلان می باشد.
آیت الله اعرافی افزود: تلاشهای علمی برای پیشبرد سلامت معنوی با همان شیوه علمی تعریف شده باید زمینه ساز برقراری ارتباط با فلسفه و نظریه معنویت از دیدگاه اسلام شود.
وی تصریح کرد: طبیعی است که وقتی می خواهیم نظریه معنویت اسلامی را ارائه دهیم باید به چند گرایش مراجعه کنیم تا بتوانیم به نظریه کلان معنویت برسیم.
عضو جامعه مدرسین حوزه در توضیح این چند گرایش، اظهارداشت: این عرصه مواجه با چهار گرایش "کلامی فلسفی"، "فقهی حقوقی" و "اخلاقی ارزشی" و "تاریخی تمدنی" است و برای دستیابی به نظریه اسلام در باب سلامت باید این چهار زاویه نگرش را در آن گسترش بدهیم.
مدیر حوزه‌های علمیه بیان کرد: هر فعالیتی هماهنگ با اندیشه اسلامی باید با این منظومه ذهنی همراه باشد و این مساله نیز وظیفه حوزه است که البته این روند باید با یک منهج دقیق اجتهادی انجام شود و نمیتوان با یک روایت یک نظریه مطرح کنیم.
آیت الله اعرافی با اشاره به این که برخی از مبانی، اصول، ضوابط و شاخصههای نظریه کلان معنویت شامل موارد مختلف است، اظهار داشت: معنویت از نگاه اسلام و اهل بیت(ع) متعین، متشخص، تعریف شده و واضح است.
وی با ذکر این مطلب که در این اندیشه و نظریه کلان، معنویت امری عقلانی، فلسفی و مبتنی بر مبانی اعتقادی و استدلالی است، تصریح کرد: البته در این مسئله، به دنبال معنویت عاطفی نیستیم بلکه منظور ما معنویت عقلانی است.
امام جمعه قم، معنویت ماورای درون آدمی را سومین ویژگی معنویت دینی اسلامی دانست و گفت: حس متعالی که در لایههای درون آدمی وجود دارد در ماورای انسان نیز وجود دارد.
مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به اینکه معنویت را به دو شکل میتوان تفسیر کرد، اظهار کرد: در تعریف نخست، معنویت را در عرض ساحتهای دیگر معنی میکنیم که این مساله در جای خود صحیح است؛ همچنین در تعریف دوم اشاره شده نظریه ترکیبی و فراتر از آن داریم که معنویت علاوه بر آنکه یک ساحت است، یک مقوله فراساحتی نیز می باشد.
آیت الله اعرافی در ادامه تصریح کرد: نظریه جامع و کامل اسلامی که در عرصه های مختلف پرتو میافکند، بر نظام وارهگی مبتنی است و اسلام نیز در قالب این نظام، نظریه خود را منسجم کرده است.
وی با بیان اینکه توازن معنویت با سایر ساحتها، نظریه ای منسجم، متعال و متوازن را شکل میدهد، اظهارکرد: اندیشه اسلامی و نظریه معنویت اسلام در بخش سلامت معنوی، کاملا متوازن با سایر بخشها و نیازها تنظیم شده است؛ این معنویت در زاویه ای قرار میگیرد که بر تمام سلامتهای دیگر پرتو میافکند و در عین حال متوازن است.
مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به اینکه معنویت در اندیشه اسلامی دارای تجلیّات درونی و بیرونی است، گفت: بر اساس این جامعیت؛ معنویت در باورها، شخصیت اخلاقی، کنش ها و منظومه عبادی جلوهگری ویژه دارد.
آیت الله اعرافی با بیان اینکه بخشی از فقه ما را عبادات تشکیل میدهد، ابرازداشت: رشته تخصصی فقه عبادات در جامعهالمصطفی(ص) تشکیل شده و در این عرصه، رویکرد تطبیقی با ادیان دیگر نیز لحاظ شده که تجلیات دین مبین اسلام را به روشنی بیان می کند.
وی با ذکر این مطلب که معنویت یک جوشش طبیعی و ذاتی دارد، اما جهت گیریهای آن کاملا اختیاری است، اظهارکرد: شکل دهی به آن حس معنوی امری اختیاری و دارای درجات است، اگرچه این نظریه پایه باید منقه شود؛ فرهنگستان علوم پزشکی وظیفه دارد که نگاه کلان اسلامی را استخراج کند و مبنای جهت دهنده آن تحقیقات اصلی باشد.
مدیر حوزه های علمیه در پایان از معنویت گرایی عاطفی محض به عنوان یکی از آسیب هایی معنویت گرایی در نگاه غربی یاد کرد و گفت: مهمترین مشکل این نگاه، آن است که این معنویت گرایی کاملا به سمت خرافه، گرایشات پلورالیستی، سکولاریستی، افراطی و تحجرگرایی سوق پیدا می کند.
