به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین علی شیرازی در یادداشتی با عنوان«امر به معروف و نهی ازمنکر، دو فریضه ی مهم و بزرگ» آورده است: به تمام واجبات و مستحبات، معروف و به تمام محرمات و مکروهات، منکر می گویند.
واداشتن افراد به انجام کارهای واجب و مستحب، امر به معروف و بازداشتن آن ها از کارهای حرام و مکروه، نهی از منکر است.
امر به معروف و نهی از منکر از مسائل فقهی و اخلاقی، و از فرائض بسیار مهم و بزرگ، و از ضروریات اسلام اند و افرادی که این دو واجب را ترک می کنند و یا در برابر آن بی تفاوتند، گناهکار خواهند بود و کیفری سخت و سنگین در انتظار آن هاست.
خداوند در آیه ۷۱ سوره توبه می فرماید: مردان و زنان با ایمان، یار و یاور و اولیای همدیگرند. به معروف فرمان می دهند و از منکرات و بدی ها نهی می کنند.
در آیه ۱۰۴ سوره آل عمران نیز می فرماید: بین شما همیشه باید جماعتی باشند که دیگران را به خوبی و نیکی سفارش نمایند و امر به معروف و نهی از منکر کنند. آنان همان رستگاران و مردم خوشبخت اند.
در آیه ۴۱ سوره حج هم می فرماید: همان کسانی که اگر آنان را در زمین به قدرت برسانیم، جامعه سالم دینی تشکیل می دهند... و دیگران را امر به معروف و نهی از منکر می کنند.
امام حسین علیه السلام نیز در وصیت نامه خود، هدف از قیام عاشورا را، اصلاح امت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و امر به معروف و نهی از منکر می دانند.
همه این بیانات، ارزش و جایگاه امر به معروف و نهی از منکر را تبیین می کند.
حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند: کسی که امر به معروف و نهی از منکر کند، جانشین خداوند در زمین و جانشین رسول خدا است.
مراتب امر و نهی؛
البته امر به معروف و نهی از منکر دارای مراتبی است که باید رعایت شود. اگر آمرین به معروف و ناهیان از منکر، از مرتبه اول نتیجه نگیرند، واجب است از مرتبه دوم استفاده کنند. هر مرتبه اگر نتیجه نداد، مراتب بعدی دنبال می شود؛ تا به قیام بر ضد حکومت فاسد و ستمگر و اصلاح ساختار سیاسی جامعه و تشکیل حکومت اسلامی می رسد.
برای آشنایی بیشتر شما خوانندگان عزیز، به سراغ تشریح مراتب امر به معروف و نهی از منکر می رویم، تا سیر حرکت خود را بر اساس آن تنظیم نماییم:
۱. انکار قلبی؛
ناپسند دانستن، و رد کردن.
۲. انزجار قلبی؛
نفرت و تنفر داشتن.
۳. اظهار ناراحتی؛
با چهره عبوس، با رویگردانی از متخلف، با ترک معاشرت.
۴. ابراز ناراحتی؛
ناراحتی خود را با زبان ابراز کردن.
۵. تذکر زبانی؛
با ارشاد و موعظه.
۵/۱. با زبان نرم:
الف: تعلیم جاهل؛
آشنا کردن فرد با وظیفه شرعی.
ب: ارشاد ضال؛
عواقب تلخ گناه و ترک واجب را به ضال - کسی که ازروی علم گناه می کند یا واجبی را ترک می نماید - یادآوری کردن.
۵/۲. با لحن تند:
الف: در خلوت؛
- خصوصی و محرمانه؛
- زیرگوشی و با نجوا.
در این نوع از امر به معروف و نهی از منکر، نجوا کاری خداپسندانه و دارای پاداش گران است.
ب: آشکارا.
امر به معروف و نهی از منکر با لحن تند و آشکارا، مخصوص گناه بزرگ اجتماعی است.
۶. برخورد عملی و فیزیکی؛
به کار بردن جبر و زور:
- حبس کردن؛
- کتک زدن؛
- مجروح و زخمی کردن؛
- کشتن.
الف: با نیت خالص؛
ب: با هدف پیشگیری؛
ج: با مجوز رسمی حکومت اسلامی؛
اگر امر به معروف و نهی از منکر فیزیکی، موجب اخلال در نظم اجتماعی شود، نیاز به مجوز دارد.
د: با اقتدار؛
ه: با شدت و آمریت.
۷. جهاد.
الف: قیام علیه فساد؛
ب: مبارزه با ظلم.
این مبارزه از نظر شرعی لازم و واجب است.
۷/۱. جهاد ابتدایی؛
- به دستور امام؛
- برای کنار زدن موانع هدایت.
۷/۲. جهاد دفاعی؛
در جایی که به مسلمانان حمله شود.
۷/۳. جهاد با اهل بغی.
۱. جنگ بین دو گروه مسلمان، که باید به نفع مظلوم وارد جنگ شد؛
۲. جنگ با شورشیان بر ضد حکومت اسلامی.
وظیفه ی آمر و ناهی؛
پس از بیان مراتب امر به معروف و نهی از منکر، به سراغ وظایف آمر به معروف و ناهی از منکر می رویم:
۱. خود را بالاتر از دیگران نبیند؛
۲. دیگران را پست تر و پایین تر از خود نداند؛
۳. افراد را تحقیر نکند؛
اگر تحقیر کند:
الف: ایمان آن ها به فسق تبدیل می شود؛
ب: آنان از نظر معنوی سقوط می کنند؛
ج: مانع فعالیت های اجتماعی آن ها می شود.
۴. افراد را در بین مردم، خجالت زده نکند؛
۵. افراد را به عناد و لجبازی نکشاند؛
۶. آبروی افراد را از بین نبرد؛
۷. امر و نهی، همراه با بغض و کینه نباشد؛
۸. با نوع امر و نهی خود، افراد را به گناه تشویق نکند؛
۹. از روی دلسوزی امر و نهی کند؛
۱۰. با هدف درمان و اصلاح باشد؛
۱۱. مواظب باشد که خودش آلوده به گناه نشود؛
۱۲. از امر و نهی، استفاده اخلاقی و معنوی ببرد.
اثرات امر و نهی؛
اگر در جامعه ای بر اساس تکلیف شرعی، و با حفظ مراتب و رعایت وظیفه، امر به معروف و نهی از منکر انجام شود، اثرات زیبایی را مشاهده می کنیم:
۱. انجام واجبات؛
۲. رونق عدالت اجتماعی؛
۳. عمران و آبادی کشور؛
۴. استواری و اقتدار نظام اسلامی؛
۵. سعادت و سلامت دنیا و آخرت انسان ها؛
۶. رسیدن مردم به عزت و عظمت؛
۷. مصون ماندن جامعه از بلا و عذاب؛
۸. حلال شدن کسب و کار، و درآمدها؛
۹. اجرای حدود الهی و احکام اسلامی؛
۱۰. تامین امنیت راه ها و مرزها؛
۱۱. فراوانی خیر و برکت؛
۱۲. طرد نااهلان از پست های کلیدی کشور؛
۱۳. جلوگیری از انحراف دستگاه های حکومتی؛
۱۴. تضعیف جبهه شرک و کفر و نفاق؛
۱۵. انتقام گرفتن از دشمنان.
اثرات ترک امر و نهی.
در همان جامعه، اگر امر به معروف و نهی از منکر، ترک شود، آثار زیانباری را مشاهده می نماییم:
۱. بر مردم بلا و عذاب نازل می شود؛
۲. دین از بین می رود؛
۳. نماز و روزه فراموش می گردد؛
۴. بی تفاوتی بر زندگی مردم حاکم می شود؛
۵. مردم از سعادت دنیوی و حیات طیبه محروم می گردند؛
۶. مردم مبتلا به عذاب ابدی می شوند؛
۷. دعای مردم مستجاب نمی شود؛
۸. مردم شریک جرم گناهکاران و فاسدان قرار می گیرند؛
۹. دشمنی با دین الهی و با خدا آشکار می شود؛
۱۰. جامعه از رحمت الهی دور می گردد؛
۱۱. نعمت ها و برکات الهی زائل و نابود می شود؛
۱۲. ارزش های الهی دگرگون می شوند؛
۱۳. انسان های شرور و بیگانگان بر نیکان چیره می گردند؛
۱۴. گناه و فساد و گمراهی، شایع می شود.
