به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین رستم نژاد به سوالات ارسال شده از سوی اساتید و طلاب به حوزه نیوز، پیرامون طرح جدید دروس سطوح عالی حوزه‌های علمیه پاسخ داد.

بر اساس این گزارش: پس از اعلام برنامه جدید آموزش سطوح عالی حوزه‌های علمیه طبیعی بود که از سوی اساتید و طلاب سوالاتی در مورد آن مطرح گردد. معاونت آموزش حوزه‌های علمیه با همکاری خبرگزاری حوزه بنا دارند در اسرع وقت به تمامی سوالات اصلی در ضمن گزارش‌های کوتاه و پیوسته پاسخ دهند تا تبیین کاملی نسبت به این طرح جدید حاصل شود.

بخش اول پاسخ به سوالات طرح جدید آموزش سطوح عالی به این شرح است:

 خبرگزاری حوزه: ضمن خسته نباشید و تشکر از زحمات شما ، به عنوان اولین سوال: چرا حوزه به سمت تغییر در محدوده‌های امتحانی و آموزش سطوح عالی حرکت نمود؟

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد: طرح اصلاح محدوده‌های امتحانی و نظام آموزشی چند سالی است که در دستور کار قرار داشت. قبل از بروز بیماری کرونا مصوبه‌ای شورای عالی داشتند مبنی بر اینکه تعداد دروسی که طلبه‌ها در یک روز درسی ناچارند بگذرانند زیاد است و باید کم شود.

آمارها، تجربیات، گزارش‌های میدانی از طلاب، و اساتید، تقریباً همه حاکی از این بود که اکثر طلبه‌ها نمی‌توانند روزی چهار درس داشته باشند و در عین حال بر سنت‌های اصیل آموزشی حوزه‌های علمیه هم به طور دقیق پای بند باشند.

بزرگان و زعمای حوزه ، بارها تذکر داده اند که نظام سنتی حوزه‌های علمیه، که جزو بهترین نظام‌های آموزشی دنیاست، نباید فدای نوع برنامه ریزی ها شود . درس ها نباید آنقدر انبوه شود که سنتهایی مانند پیش مطالعه، مباحثه، اشکال در درس ، تقریر نویسی و امثال اینها را که در راستای تقویت علمی طلاب است، به دست فراموشی بسپارد.

اشکال تراکم درس و کلاس نسبت به طلاب مراکز تخصصی و رشته های غیر فقهی شدیدتر است. به نحوی که آنها علاوه بر دروس متداول فقه و اصول حوزه، باید دروس رشته تخصصی خویش مثلاً رشته مهدویت، رشته کلام و... را هم بگذرانند که جمعا روزی حدود ۶ الی ۷ درس می شود. طبیعی است در این صورت آن فایده‌ و هدفی که از راه اندازی مراکز تخصصی انتظار است، محقق نخواهد شد.

در این شرایط مطابق کارشناسی هایی که انجام گرفت، شورای عالی مصوب کرد که برنامه درسی طلاب متناسب سازی شود و طلاب رشته های فقهی سه درس از چهار درس روزانه خود به فقه و اصول و دیگر طلاب، دو درس از دروس روزانه خود را به فقه و اصول اختصاص دهند.

خبرگزاری حوزه: اما چرا محدوده‌های امتحانی به صورت اختیاری شدن چند صفحه از هر بخش تغییر کرد؟

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد: در این رابطه از اساتید و کارشناسان بسیاری نظرخواهی شد. با عنایت به اینکه امکان افزایش سنوات تحصیل نبود و از طرفی در وضع موجود عملا قسمت های پایانی محدوده های درسی ، غالبا خوانده نمی شد و به ناچار از آن قسمت سوالی هم طرح نمی شد، بنا شد محدوده های الزامی جهت امتحان تعیین شود. با این باور، از هر بخش قسمت‌هایی که ضرورت و اهمیت بیشتری داشت برای امتحان الزامی شد . روشن است که رسیدن به نقطه اتفاق در این گونه مسائل دشوار است ولی مدیریت حوزه ها با افتخار و علاقه پیگیر پیشنهادهای اصلاحی و تکمیلی اساتید است چنانچه در طرح شورای عالی با آزمایشی خواندن طرح به این نکته تصریح شده است.

خبرگزاری حوزه: خیلی از اساتید سوال می‌پرسند که آیا این طرح الزامی است؟

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد: سوال مناسبی است! این طرح در دلش طرح سابق را نیز دارد،زیرا برابر این طرح مثلا یک محدوده‌ای به عنوان اصول فقه ۱ در رسائل مشخص شده است. حال اگر استاد و طلاب توان و زمان کافی برای خواندن تمامی صفحات این درس را داشته باشند و در کنار آن بتوانند بر سنت‌های اصیل مباحثه و مطالعه و تقریرهم تحفظ داشته باشند، خوب چه بهتر که همه محدوده‌ را کامل بخواند و در پایان جهت امتحان اقدام شود، جالب توجه آنکه در مصوبه شورای عالی هم برای تشویق کسانی که همه متن را بخوانند توجه شده است ، برای زمان امتحان هم می توان برابر مقتضیات تصمیم ویژه ای اتخاذ کرد تا طلاب دچار هیچ گونه نگرانی از بابت زمان امتحان نباشند. البته محدوده ای که از آن امتحان گرفته می شود همان محدوده های الزامی تدریس می باشد. این اصل این طرح است. بلکه تمام‌خوانی همراه با عمیق خوانی مد نظر مدیریت و شورای عالی حوزه است و با عنایت به همین برای این نوع تمام خوانی نیز مشوق هایی در نظر گرفته خواهد شد.

پس در طرح جدید، اساتید می توانند بر روال سابق خود به تدریس پرداخته و البته علاوه بر آن منابع و مباحث جدیدی نیز به برنامه آموزشی سطح عالی افزوده شده است.

خبرگزاری حوزه: در مورد محتواهای جدید هم اگر نکته‌ای است بفرمایید تا برویم سراغ سایر سوالات اساتید و مدیران مدارس که به دست ما رسیده است در مورد مسائل اجرایی و مدارک تحصیلی و مانند آن.

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد: بارها بزرگان و اساتید حوزه عنوان کرده و می‌کنند که بعد از مرحوم شیخ اعظم (ره) و مرحوم آخوند (ره) آراء و نظرات دقیقی در فقه و اصول اعم از مسائل سنتی و مستحدثه مطرح شده که طلاب در دروس خارج به طور جدی با آنها مواجهند ولی در جائی این بحث ها طرح نمی شود.

البته مدیریت حوزه‌های علمیه تلاش کرد، این دروس را در اصول و فقه به صورت آزمایشی و اختیاری و آزاد برقرار نماید که مورد استقبال اساتید و طلاب واقع شد . در این طرح برخی از این دروس به جای مقدار دروس مطالعاتی شده به صورت علی البدل قرار گرفت. طلاب محترم حسب علاقه و برنامه‌ریزی آینده علمی خود یکی از این دروس را می توانند انتخاب نمایند. این کتاب ها در فقه در پایان دروس سطوح عالی گذاشته شد که به نوعی تمهیدی برای ورود به دروس خارج محسوب می‌گردد .

این مباحث هم مطابق مصوبه شورای عالی، باز هم جای کار دارد و اگر کتابی قوی و متقن در این سطح معرفی شد و کارشناسی و مورد تأیید شورای عالی قرار گرفت، به این برنامه اضافه می شود و این کار در رشته های غیرفقهی مورد تأکید بیشتر است تا فقه متناسب و مرتبط با رشته ها برای طلاب گذاشته شود.