به گزارش خبرگزاری حوزه،دکتر عطاء الله رفیعی آتانی در نشستی با عنوان برنامه هفتم توسعه بیان داشت: متاسفأنه در برنامه های توسعه، فرهنگ را پیش پای اقتصاد قربانی کردیم و تا به امروز گرفتار آن هستیم.
وی ادامه داد: وقتی درباره رابطه فرهنگ و برنامه های توسعه اظهار نظر می کنیم، نمی توانیم و نباید از رویکرد، روح و بنیان فرهنگی برنامه های توسعه غفلت کنیم.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: ما نمی گوییم نباید اقتصاد مسئله اصلی کشور باشد، مشکلات اقتصادی را با تمام وجود درک می کنیم و بر این باوریم در یک جنگ تمام عیار اقتصادی قرار داریم، اما این جنگ اقتصادی، راه¬حل آن فرهنگی است.
وی ادامه داد: اصل مشکل کشور ما در حوزه فرهنگ است، ولی بروز و ظهور آن را در حوزه اقتصاد می بینیم، اگر ما قرار است برای مسائل اقتصادی راه حل پیدا کنیم که باید پیدا کنیم، بدانیم که راه حل ها اقتصادی نیست، بلکه باید به سمت فرهنگ برویم.
بسته شدن نطفه برنامه های توسعه در شرایط جنگ
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به اینکه کشور ما بعد جنگ تحمیلی با یک شرایط خاصی روبرو شده، گفت: این شرایط خاص از طریق دولت دقت تماماً اقتصادی تفسیر شد.، آن دولت، خیلی هم مقصر نبود چون بیش از نیمی از بودجه کشور، کسری بود و هزینه های ناشی از جنگ، خود را به صورت هرمی نشان می داد و مطالبات چند ساله مردم در حوزه اقتصاد روی هم انبار شده بود.
وی خاطرنشان کرد: بعد از آرامشی که در کشور پیدا شده بود، تلقی این بود که باید همه ظرفیت ها برای سامان دهی اقتصاد به کار گرفته شود، اشکال کار هم این بود که تنها راه حل و الگوی پیش رو، الگوی اقتصاد آزاد قلمداد شد، بنابراین برنامه اول و دوم توسعه با رویکرد اقتصادی و برای تحقق اقتصاد آزاد در اداره کشور به عنوان چارچوب سیاستگذاری انتخاب شد.
الگوی اقتصاد آزاد در برنامه های توسعه
رفیعی آتانی بیان داشت: این در حالی است که مردم ایران آمادگی زندگی در چارچوب یک الگوی اقتصاد آزاد نبودند، مردمی که برای تعلقات اجتماعی جان داده بودند نمی‌توانستند منفعت‌طلبانه زندگی خود را رقم بزنند.
وی ادامه داد: الگوی اقتصاد آزاد مفروضاتی دارد و مهمترین فرض آن این است که انسان به عنوان یک فرد تلقی شده و تعلقات اجتماعی ندارد، بنابراین بازار می تواند محلی برای حقوق و رشد آن باشد، این الگو یک هدف بیشتر ندارد و آن هم منفعت طلبی مادی و فوق العاده حسابگر است.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: متولیان برنامه های توسعه برای اینکه بتوانند کارهای خود را جلو ببرند آگاهانه یا ناآگاهانه دست به یک تحولات فرهنگی زدند، این تحولات فرهنگی دنبال این بود که مردم و تعلقات اجتماعی آنها را کاهش و لذت زندگی مادی را به آنها بچشانند و تا می توانند آنها را در حوزه های اقتصادی حسابگر بار بیاورند.
وی ادامه داد: این تجربه تا حدودی موفق شد و تهاجم فرهنگی محصول طبیعی این الگو بود.
آتانی با اشاره به اینکه تهاجم فرهنگی بستر فرهنگی مورد نیاز برای تحقق الگوی اقتصاد آزاد بود، گفت: انسان هایی باید به وجود می آمدند که دارای ویژگی های انسان غربی می شدند تا بستر مناسبی برای تحقق الگوی اقتصاد آزاد باشند.
وی گفت: تحولات اقتصادی بدون تحولات مناسب فرهنگی امکان پذیر نبوده و نیست، بنابراین مدیریتی آن دولت ها برای فرایند توسعه انجام دادند، از طریق تحولی بود که توانست آگاهانه یا ناآگاهانه در عرصه فرهنگ ایجاد کند.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: ما در جنگ نظامی هشت ساله دفاع مقدس، با یک تحول فرهنگی پیروز شدیم. انسان‌هایی که در متن فرهنگ و مبانی انقلاب اسلامی تربیت شدند وقتی نظامی شدند جنگ را به پیروزی رساندند.
نقش علم نافع در برنامه های توسعه
رفیعی آتانی خاطرنشان کرد: از نگاه دینی و بنیان‌های فلسفی اسلامی، انسان برابر با آگاهی است، یعنی وجود انسان برابر با علم است و زندگی اجتماعی را باید با میزان برخورداری از آگاهی مشترک اجتماعی اثبات کنیم، بنابراین هویت انسان چه در بعد فرهنگی و چه در بعد اجتماعی، زندگی مبتنی بر علم است.
وی گفت: اگر توسعه و پیشرفت را برابر با توسعه ظرفیت های وجودی فرد جامعه در تعامل مستمر با طبیعت یک تعریف ابتدایی و اجمالی قلمداد کنیم، مدار آن پیشرفت علمی خواهد بود، بنابراین ما باید علم را برای همه ابعاد پیشرفت کشور کانون قرار دهیم.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: همه دستاوردهای دیگر بشری قابل ارجاع به علم است، رشد اقتصادی کشورها محصول رشد علم است، حدود ۸۰ درصد رشد اقتصادی کشورها محصول علم است، یعنی بحث های رشد اقتصادی منحصر به مدل هایی از رشد است که می توانند با علم آن را توضیح دهند.
دکتر رفیعی آتانی خاطرنشان کرد: اگر این را باور کنیم برای حل مسائل اقتصادی، تغییر جایگاه می دهیم یعنی دیگر از درون اقتصاد برای اقتصاد راه¬حل پیدا نمی کنیم بلکه آن را باید در نهادهای تولید علم مانند آموزش و پرورش، آموزش عالی وحوزه های علمیه جستجو کرد.
وی بیان داشت: نهادهای علم باید اصل قرار بگیرند، اگر کسی قرار است برای اقتصاد کشور فکر کند باید برای تولید علم کشور فکر کند.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: البته علم در کشور ما اساساً مفید نیست یعنی مشکل ما این است که ما علم مفید نداریم و برای این باید چاره اندیشی کنیم، با این وضعیت آموزش و پرورش و دانشگاه ها ما تحولاتی نداریم و مبدأ تحولات برای اقتصاد کشور، تحولاتی است که باید در نهاد علم اتفاق بیافتد.
وی بیان داشت: مسائل اقتصاد ایران راه حل دومی ندارد و همه راه حل ها در کشور ما تجربه شده است، راه-حلی نیست که در طول این ۳۰ الی ۴۰ ساله ما آن را تجربه نکرده باشیم، بنابراین این تکلیف روشنی دارد.
ترسیم عدالت با نگاه توزیع مبتنی بر علم
رفیعی آتانی با اشاره به مسئله عدالت با نگاه توزیع مبنی بر علم گفت: هرچه شما روی دانش سرمایه گذاری کنید شرایط را عادلانه تر می کند.
وی به عنوان نمونه گفت: فقرا و ثروتمندان از حیث ظرفیت های انسانی باهم برابر هستند ولی از نظر ظرفیت-های مالی و اقتصادی یکی نیستند، وقتی ما در وجود همه آنها از بعد علم سرمایه¬گذاری کنیم که در شرایط برابری قرار بگیرند، در واقع کمک می کنید که طبقات نابرخوردار جامعه، وضعیت بهتری پیدا کنند یعنی درواقع راه و هدف پیشرفت یکی خواهد بود.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس ادامه داد: از اول پیروزی انقلاب اسلامی رویکرد همین بود که ما به سمت یک عدالت آموزشی برویم تا سایر آرمان های عدالت را در ابعاد دیگر زندگی بدست بیاوریم.
وی بیان داشت: ما حتی برای افزایش اقتدار ملی، استقلال کشور و بالابردن وزن نسبی کشور در نظام بین الملل به مناسبات علم و فرهنگ نیاز داریم و این تنها راه حل است، البته این نگاه به معنای عدم توجه به ابعاد دیگر زندگی نیست، نظام های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی باید تکلیف خود را این بداند.
رفیعی ادامه داد: اگر ظواهر اخلاقی و آنچه ما برحسب ظاهر فکر می کنیم محصول علم و آگاهی نباشد، فضیلت اخلاقی محسوب نمی¬شود. به نظر می¬آید همه چیز را می توان با علم با آن مبنای فلسفی و منطقی که ارائه شده، توضیح داد.
قلب برنامه های توسعه، باید فرهنگ باشد
وی گفت: پیشنهاد روشن من این است اینکه قلب برنامه‌های توسعه، اقتصاد است، راه حل درستی برای مسائل اقتصادی نیست این را اقتصاددان ها می گویند و این را دانش اقتصاد می گوید که این راه حل درستی نیست، بالاخره اگر اینها را قبول نداریم آنهایی که این تئوری ها را قبول دارند به آن تکیه کنند که آیا می شود که یک کسی راه حلی برای پیشرفت اقتصادی کشور بگوید بدون علم؟
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس ادامه داد: کسانی که با نگاه توسعه ای، برنامه ای برای اقتصاد و یک مدل پیشرفت در ذهن دارند، اعلام کنند که با اتکای به کدام تئوری می توانند غیر از این بگویند که ما آن را بپذیریم.
وی گفت: اگر بخواهیم کشور پیشرفت پیدا کند، راه آن پیشرفت فرهنگی با محوریت علم است و این باعث توسعه ظرفیت وجودی انسان نیز می‌شود.
