به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین محمد رضا زیبایی نژاد، رئیس پژوهشکده زن و خانواده،در هم‌اندیشی شخصیت های علمی و حاکمیتی درباره چالش های اخلاقی پیش روی خانواده که در قم برگزار شد، گفت: مضامینی برای ما دارای اهمیت است و نمی توانیم نسبت به آنها غفلت کنیم و باید به مثابه یک کلان پروژه مورد توجه باشد. در این زمینه مضمون های مهمی که متناسب با تحولات عینی بود را مورد توجه قراردادیم. یکی از آنها تمایز گفتمانی با گفتمان دینی که باید در این حوزه فعالیت تبیین کنیم، تحولات عینی در حوزه امر جنسی، مضمون حجاب و عفاف و همچنین مضمون برگرفته از یک واقعیت اجتماعی و مطالبه ای از رهبر معظم انقلاب در گام دوم بود. ایشان مطالبه مهمی در خصوص این مساله دارند که چگونه می توان جوانان را در مقابل سیل به ارزش های اخلاقی محافظت کرد.
وی افزود: پژوهشکده زن و خانواده باید با یک برش به این مطالبه توجه می کرد که در راستای مأموریت های ما قرارگیرد. از این روی موضوع به بحث خانواده مقاومت مبدل شد. پیش فرض خانواده مقاوم آن است که در صورتی که ساختارهای اجتماعی و... در راستای ارزش های همسو با خانواده باشد در اینجا راهبری تربیت برای خانواده در مسیر هموار قرار دارد.
حجت الاسلام والمسلمین زیبایی نژاد بیان کرد: اگر فرض را تغییر دهیم و فرض کنیم که ساختارهای فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی به مصرف گرایی دعوت می کند، پاسخ متفاوت می‌شود. مثلا پدربزرگان ما در گذشته به قناعت و حفظ داشته هایشان مفتخر بودند و بچه های امروز می گویند که وسایل جدیدتر چه زمانی به بازار می آیند؟ امروز مصرف گرایی باعث افتخار است نه قناعت. برای راهبری فرزند باید این واقعیت را بپذیریم که آنچه به فرزند می آموزیم ممکن است برعکس آن چیزی باشد که فرزندان ما از جامعه می گیرند. امروز خانواده های ما در فرایندهای جهانی در حال تهدید است.
رئیس پژوهشکده زن و خانواده بیان کرد: در چنین محیطی به تربیت می پردازیم. حال باید ببینیم که الگوی راهبری ما باید همان الگوی سابق باشد یا طرح نویی در راهبری تربیتی دربیاندازیم. آموزش پرورشی که به دنبال تربیت فرزندان مردم است باید با پیش فرض تهدید کار کند به شکل دیگری کار خواهد کرد. قاعده بازی ما نباید با پنجاه سال پیش هماهنگ و همگام باشد. باید کاری کنیم که همه فرایندهای فرهنگی در خدمت یک جریان مقاومت باشد.
وی گفت: مفهوم ما مقاومت انفعالی نیست. یعنی قرار نیست که جزو اصحاب کهف بشویم. آن مقاومتی که در اینجا از آن صحبت می کنیم نزدیک به آیه شریفه قرآن کریم است که می فرماید همیشه باید رو به پیش حرکت کنیم؛ زیرا مسیر ما مسیر بالنده است. باید همیشه به دنبال برآوردن موانع و تبدیل تهدیدات به فرصت هستیم. نباید بگذاریم که دیگران ریل ما را عوض کنند.
رئیس پژوهشکده زن و خانواده اظهارکرد: در این ادبیات به نظر می رسد که کشور ما در ادبیات مقاومت به این معنا، فقیر است و ادبیات نظری و کاربردی به اندازه بسنده تولید نشده است و باید جامعه علمی کشور را به این موضوع توجه دهیم که در موقعیت تهدید هستیم. باید این موضوع پیش فرض کار علمی ما قرار گیرد.
وی گفت: همچنین باید بتوانیم ادبیات موجود را معرفی کنیم. باید فعالان این حوزه را در سراسر کشور بیابیم و اگر همسو است در داخل کشور معرفی کنیم. سوم اینکه باید گامی برای تولید و تعمیق ادبیات موجود برداریم. در این رابطه به ایده یک همایش بین المللی خانواده مقاوم، چالش های اخلاقی در جهان متحول رسیدیم.
حجت الاسلام والمسلمین زیبایی نژاد اظهارکرد: برای نهادینه کردن اخلاق در نسل بعدی با چالش روبرو هستیم. این همایش دارای چارچوب بین المللی است. اگر بتوانیم امتیاز بین المللی بگیریم می توانیم امتیازات بین المللی بیشتری از فعالان این عرصه داشته باشیم. حدس یقینی ما این بود که جامعه مسیحی در جهان غرب با چالش بیشتری از فردگرایی روبرو است و ادبیات بیشتری تولید کرده است. این حوزه بیش از بدنه اجتماعی، دارای هیمنه است. در بدنه این حوزه ادبیات تولید شده داریم و باید از این ادبیات استفاده کنیم.
وی گفت: این همایش بین المللی به تصویب رسید و همچنین با ادبیات نویی که داشت مجموعه مقالاتی داشت و ارایه می شود. تا کنون با هرجایی که تماس گرفتیم می گویند که مساله شما، مساله ما است. امروزه شخصیت های سیاسی از جمله عراق نیز براین ضرورت تاکید کردند. معضلات بین المللی باید با مساعدت های بین المللی حل شود.
حجت الاسلام والمسلمین زیبایی نژاد بیان کرد: در این بین مسیر همایش از مسیر های مختلفی چون مقالات دنبال می شود. محور دوم، نهضت ترجمه است. به این معنی که افرادی باشند که در حوزه تخصصی خود جستجوی تخصصی انجام دهند. باید بتوانیم آثار خوبی که در خدمت اخلاق و خانواده و تربیت است را بیابیم و ترجمه و به جامعه ارائه کنیم.
وی گفت: مسیر دیگر ترجمه آن است که با نشست های علمی به هدف خود برسیم. در پیش فرض اولیه به سی نشست علمی رسیدیم. الگوی ما در این حوزه آن بوده است که شخصی که کارشناس آن عرصه علمی است به تفاهم برسیم و شخصیت های علمی که می توانئد در این عرصه حرفی برای گفتن داشته باشند را بیابیم و با آنها نشست برگزار کنیم.
وی افزود: برخی نشست ها باید در حوزه تعلیم و تربیت حوزویان باشد. نسل های جدید با نسل گذشته ورودی های حوزه متفاوت دارد. طلبه های جدید ما در موقعیت تهدید بزرگ شده اند. با این پیش فرض باید یک بار دیگر نظام تربیتی خود را خوانش کنیم و به یک سری راهبردهای خاص برسیم. دفتر تبلیغات و سازمان تبلیغات و نهادهای تخصصی باید مراقب باشند که کنشگران حوزوی ما با نسلی متفاوت روبرو هستند. باید بدانیم که چه تغییر رویکردی باید داشته باشیم.
استاد حوزه بیان کرد: همچنین باید در حوزه تبلیغ و فضای مجازی با دانشگاهیان ارتباط داشته باشیم. پس از اینکه شخصیت های علمی را یافتیم باید نشست های علمی را برگزار کنیم و محصولات این نشست های علمی را نیز به ثبت می رسانیم. در حوزه جامعه شناسی و مدیریت شهری و فضای مجازی و سینماو... باید نشست های تخصصی برگزار کنیم. برخی نشست ها در حوزه اندیشه دینی طراحی می شود.
وی گفت: از حوزه سیره نیز ۲۵۰ سال سابقه سیره مقاومت ائمه اطهار داریم که باید ببینیم که چگونه توانستند تربیت را بالنده کنند و این مکتب را بسازنند. اهل بیت بیان می دارند که تا زمانی که دیگران کام فرزندانتان را بردارید بگذارید کام آنها از این معارف برداشته شود.
وی افزود: یک مسئله مهم این است که از زمانی که ادبیات تولید شده زیادی نداریم باید به تجربه نگاری توجه کنیم. خانواده های موفقی که توانسته اند در موقعیت های پرچالش آنها را نجات دهند. نمونه کار موفق آن است که فرزندش در آستانه انحراف جنسی نجات یافته است. مشاور خانواده باید به ما بگوید که از چه مسیرهایی موفق شده است و از چه مسیرهایی به در بسته خورده است. مثلا اقلیت شیعیان کانادا چگونه از این حریم خانوادگی دفاع کرده اند؟
مدیر پژوهشکده زن و خانواده بیان کرد: مثلا در دوره ای که رضاخان جلوی روضه خوانی ها و ملبس بودن طلاب را گرفت. در آن دوران راهی رفته ای که باید برای امروز ما یک تجربه بزرگ برای مواجهه با بحران ها است.
وی گفت: کمیته بین الملل همایش فعال شده است. قرار بود که همایش ما آذرماه برگزار شود ولی در این حین به نتیجه رسیدیم که در روزهای دوم وسوم اسفندماه این همایش در قم و تهران برگزار شود.
حجت الاسلام دهقان:
خانواده مقاومت و معرفت شناسی خودگرا
در ادامه حجت الاسلام دهقان از اساتید پژوهشکده زن و خانواده در سخنانی با موضوع «خانواده مقاوم و معرفت شناسی خودگرا» بیان کرد: اگر بخواهیم ارزش های اخلاقی و فضیلت های باورها را از نسلی به نسل دیگر منتقل کنیم باید به این ارزش ها نیز توجه کنیم که از چه روشی منتقل می شود. از حوزه رفتار و اخلاق و باورها تمرکز خاصی روی حوزه باور داریم.
وی افزود: نسل امروز بر اساس تجربیات، به دانش افزایی خود می پردازد و بیش از آنکه به تجربه دیگران توجه کند بیشتر علاقه دارد که در حوزه تجربه گرایی فعالیت کند. پیش فرض آن است که ما به چیزی باور نداریم مگر اینکه دلایل و شواهد آن را جمع آوری کرده باشیم. در این عرصه می توانیم قرائت های حداکثری و حداقلی داشته باشیم.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده بیان کرد: در معرفت شناسی به این مساله خودگرایی معرفی می گوییم. به نظر می رسد که قالب علوم معاصر چه علوم انسانی و چه طبیعی علوم معرفتی هستند یعنی باور دیگری دارای ارزش معرفتی نیست یعنی اگر کسی باوری دارد برای ما ارزش معرفتی نیست. نه تنها در علوم طبیعی این حوزه در علوم انسانی و فقه نیز شکل گرفته است و فیلسوفان به دریافت های خود توجه می کند و برای فقیه نیز حجتی که بر خودش اقامه شده است معتبر است.
وی گفت: در نظام آموزشی ما نیز این گونه است که در نظام رسمی و حوزه ها بر اساس همین سیستم فکری تربیت می شوند که باور دیگری ارزش معرفتی ندارد. نقطه مقابل خودگرایی معرفتی، عموم گرایی معرفتی است یعنی باور شخص دیگری برای ما ارزش معرفتی دارد. یعنی اگر بر اساس شاهد و مثال و دلیل تاکید می شود در عموم گرایی معرفتی بر اعتماد تاکید می شود.
وی اظهارکرد: نخبگان همیشه فرصت دارند که در معرض پاسخ و اشکالات قرار دهند تا نظام باورشان را معتبر بدارند، ولی برای جامعه که توان و فرصت کافی ندارد نمی شود از عموم جامعه انتظار داشت که برای تک تک باورها شواهد جمع کند و یا خودش باور کند و به استدلالات باور کند. در همین رابطه در حوزه عموم مردم دچار چالش می شویم.
وی گفت: وقتی روی بحث اعتماد تلاش کنیم اعتماد این ویژگی را دارد که می تواند برای عموم مردم قابل استفاده باشد زیرا اعتماد بهتر راه راحت تری برای کسب معرفت ها باشد. در حوزه کسب معارف دینی بتوانیم دریابیم که ائمه معصومین و رجوع به ثغات را معتبر دانسته اند برای استفاده عموم مردم.
استاد حوزه و دانشگاه اظهارکرد: در اعتماد، فردی هستیم که به فردهای دیگر اعتماد می کنیم و رابطه ای شکل می دهیم. در فضای اعتماد، تجربه ها و حکمت ها راحت تر منتقل می‌شود. بحثی که در فضای سنتی وجود داشت که انتقال تجربه و حکمت بود، در فضای اعتماد بهتر صورت می گیرد.
وی گفت: در حوزه ارتباطات خانوادگی از دو حیث می توانیم به قضیه بنگریم. نخست مرجعیت والدین بر فرزندان است. دوم روابط درون خانواده ها است که روابط صیانت از این روابط را حفظ می کند. در بحث اعتماد و نه در خودگرایی معرفتی این دو ظرفیت می تواند به ما کمک کند و خانواده را در مقابل تحولات اخلاقی دوره مدرن مقاوم کند.
رئیس فراکسیون زنان مجلس:
اهمال های ده ساله در حوزه حجاب جبران شود
خانم دکتر فاطمه قاسم‌پور، نماینده مجلس و عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده به تحلیل وضعیت اجتماعی با تاکید بر موضوع حجاب پرداخت و بیان کرد: چند گزاره جدی در حوزه حجاب و عفاف در بیانات مقام معظم رهبری وجود دارد که می تواند مسیر را در زمینه سامان بخشیدن به این حوزه تسهیل کند.
رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی افزود: امام راحل از همان روزهای اول شکل گیری انقلاب بحث حجاب را علی رغم تمام مقاومت ها دنبال کردند و این امر در نظام ما همان جایگاه را دارد. در بیانات اخیر مقام معظم رهبری نیز به روشنی می بینیم که ایشان رابطه ضعیف الحجاب ها و تدین را نیز به روشنی بیان کردند.
وی گفت: این بحث عبادی سیاسی در حوزه حجاب که از سوی مقام معظم رهبری مطرح شد نیز می تواند خط مشی حرکت فرهنگی ما را مشخص کند. آنچه حجاب را نشانه گرفته است همان رویکرد الگویی است که انقلاب اسلامی از زن مسلمان می خواهد و دشمن سعی میکند این الگو را مخدوش شود. این امر نیز باید برای جامعه تبیین شود. در کنار دغدغه مندی که با رویکردهای سلبی کشف حجاب مطرح می شود این مساله مهم است که بحث های ایجابی و تربیتی باید مورد توجه قرار گیرد. حاکمیت نسبت به مساله حجاب دغدغه دارد.
پژوهشگر حوزه جامعه شناسی و خانواده یادآورشد: رویکردهای ایجابی و تبیین و تربیت باید جزو اولویت های جدی ما باشد. در این زمینه باید نقشه راه داشته باشیم. در این چند ماه مشخص شد که نقشه راه جدی در این زمینه نداریم. در کنار این بیانات، آنچه واقعیت حکمرانی ما است در حوزه حجاب، الگوی اقدامی که مقام معظم رهبری روی آن تاکید داشتند از سوی نظام حکمرانی به یک ایده مشخص نرسیده است در این زمینه یک اهمال حداقل ده ساله داشته ایم.
رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی گفت: دولت قبل این بحث را دنبال نمی کرد و دولت جدید بحث فرهنگ را اولویت قرارداده است ولی در حوزه نظام بودجه ریزی و فضایی که در یک انقباض جدی بودجه ای قرارداریم ولی به دلیل بودجه ای مباحث مرتبط به حجاب در اولویت قرار نمی گیرد. مثلا در حوزه آموزش و پرورش هم برنامه نداریم هم نمی توانیم بودجه های کلان اختصاص دهیم.
قاسم‌پور یادآورشد: وزارت کشور مسئول سازمان دهی این حوزه در کشور است که از سال گذشته و پیش از اغتشاشات پاییز وظایف مشخص شده بود که دستگاه ها نسبت به وظایف خود عملکرد سازمان دهی شده ارایه دهند. مشخصا در این عرصه نمی توان گفت که اصلا چیزی وجود نداشت بلکه سامان دهی خوبی وجود نداشت.
وی گفت: با صحبت هایی که مقام معظم رهبری داشتند مشخص است که باید برنامه عمل را در این بحث طراحی کنیم و با یک سرعت خوبی این بحث را دنبال کنیم. برنامه نیز باید اجماعی باشد و کنشگران انقلابی باید در این عرصه اجماع کنند.
قاسم‌پور افزود: مجلس نیز از شان نظارتی خود بحث ها را دنبال می کند و اگر هر کدام از دستگاه ها خلاهای قانونی حوزه سلبی و ایجابی را حس می کنند بازخورد می دهند و مجلس آن را دنبال می کند. در حوزه قوه قضاییه نیز تلاش می شود که در عرصه خلاها لوایحی دنبال شود.
وی گفت: مهمترین بحث این است که فعالیت های ایجابی را با برنامه های ایجابی دنبال کنیم و الگوهای مردمی را دنبال کنیم. امروزه باید به دنبال بحث اجماعی برویم وحاکمیت نیز باید به سوی جریان های مردمی عفاف و حجاب برود. امیدواریم که نقش نخبگان و کارشناسان نیز بتوانند نقش خود را به خوبی ایفا کنند.
استاد حوزه خواهران:
غفلت از امر سیاسی مساله حساسیت های ما را منحرف می کند
فریبا علاسوند عضو شورای سیاستگذاری حوزه های علمیه خواهران نیز در بخش دیگری از این نشست بیان کرد: هسته مرکزی این ایده این است که این امر متحول را امر هوش مصنوعی دنیا را متحول کرده است.شاید اخر امسال میلادی ده هاسال از نظر تحولات هوش مصنوعی با امروز فاصله گرفتیم.
وی گفت: از یک طرف ارزش های دینی و ارزشی ثابت در جهان داریم و از یک طرف با این تحولات روبرو هستیم. این همایش به دنبال آن است که چگونه این امر ثابت را در حوزه خانواده با امر متحول جلو ببریم.
استاد حوزه علمیه خواهران افزود: غیر از اینکه یک ضلع تحول و یک ضلع ارزش های ثابت جهانی است. فهم اینکه جریان مقابل چگونه است مهم است. غفلت از امر سیاسی مساله حساسیت های ما را منحرف می کند. در قوانین اخیر کانادا ۲۵هزار دلار جریمه برای کسانی که مشروعیت هم جنس گرایی را مخدوش کرده است در نظر گرفته اند که بسیار بی سابقه است. این مدل از جریمه گذاری برای یک مخالفت با این جریان بی سابقه بوده است.
وی گفت: فهم پیچیدگی های جریان رقیب بخش مهمی از این کار است. یک ضلع دیگر این مثلث، راهکارهای القایی حوزه مقاومت است شاید اگر به سمت بین الملل رفتیم به دنبال آن هستیم که مدافعان خانواده و کسانی که شاید دینی هم نیاندیشند در قالب زندگی مدرن زندگی می کنند ولی دقیقا یک رفتارهای القایی دارند که در حوزه مقاومتی وارد می شوند و به چارچوب های خانوادگی خود پایبند است.
انتهای پیام
