به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، نشست علمی گسترش فرهنگ قرآن؛ راهکارها و چالش‌ها با ارائه دکتر محمد مرادی عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث در دانشگاه قم برگزار شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث گفت: نهادهای رسمی فراوانی در کشور شکل گرفته و به منظور توسعه فرهنگ قرآن و به لحاظ آموزش عمومی و تخصصی فعالیت دارد، طبق آمار به دست آمده در رابطه با مطالعات قرآنی عموم کشورها در جهان پژوهشکده، دانشگاه و نهادهای مردمی در حوزه قرآن دارند.

وی ادامه داد: در کشور ما نیز تا سال ۱۳۹۸ بیش از ۳۰ عنوان مجله علمی پژوهشی قرآنی فعالیت داشتند که این نشانه فعالیت گسترده قرآنی است.

دکتر مرادی ضمن اشاره به آیه ۳۰ سوره فرقان اضافه کرد: برای بیان و تشریح چرایی پرداختن به این موضوع باید به این آیه مبارکه دقت کرد، که خدای متعال در این آیه می‌فرماید پیامبر(ص) در قیامت گله می‌کند که مردم قرآن را کنار گذاشتند.

عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث یادآور شد: از زمانی که قرآن نازل شده نسل به نسل توجه به قرآن فوق العاده بوده و شاهدش این است که میراث عظیمی در موضوعات مختلف از تفاسیر، ترجمه، مفاهیم و.. شکل گرفته است. در همین چند دهه قریب به پنجاه دوره تفسیر تفسیر نوشته شده است.

وی به تواتر نسلی قرآن اشاره و عنوان کرد: فقهای ما برای تواتر نسلی قرآن فتوا دادند و در هر دوره بر تعدادی از مسلمانان واجب کفایی دانستند که قرآن را حفظ کنند تا انتقال الفاظ، خوانش و قرائت به نسل‌های بعدی صورت پذیرد. با این وجود همچنان پیامبر(ص) در روز قیامت شکوه می‌کند که قرآن در میان مردم متروک بوده است.

دیدگاه مفسران درباره مهجوریت قرآن

دکتر مرادی در ادامه به تفاسیر متعدد درباره مهجوریت قرآن اشاره و تصریح کرد: وقتی به تفاسیر مراجعه می‌کنیم متوجه منظور قرآن از مهجوریت می‌شویم، معانی مختلفی برای مهجوریت در تفاسیر آمده است، بعضی از مفسرین از جمله کسانی می‌دانند که اصلا ایمان نمی آورند، برخی گفتند عده‌ای که منافقانه ایمان می‌آورند که در واقع ایمان ندارند.

وی ادامه داد: بعضی گفتند به علت عدم تدبر در قرآن است، برخی هم معتقدند منظور میراث شکل گرفته در میراث اسلامی در عرصه های گوناگون مثل فقه، کلام و اخلاق و...است که در قرآن جایگاهی ندارند.

دکتر مرادی در بخش دیگر بیان کرد: با توجه به دیدگاه مفسران باید به این سوال پاسخ داد که چرا باید همچنان به توسعه فرهنگ قرآن بیندیشیم در حالیکه میز فرهنگ قرآن داریم و اخبار قرآن رصد می‌شود که اگر منظور از فرهنگ قرآن مشخص شود پاسخ سوال روشن می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث در ادامه افزود: وقتی از فرهنگ قرآن حرف می‌زنیم منظورمان آموزه‌های قرآن و تعالیمی است که در طول زمان نزول و یا نهادینه سازی آن و تفسیر و تحولات مادی و معنایی قرآن پدید آمده و آیین های شکل گرفته پیرامون آن براساس سنت‌ها و اساسا هر آنچه درباره قرآن در درون این کتاب وجود دارد در مجموع می‌شود فرهنگ قرآن.

وی به لزوم آشنایی مردم با آموزه‌های قرآن تاکید کرد و گفت: توسعه فرهنگ قرآن یعنی آنچه در درون آن و پیرامون این کتاب است و بازبینی مجموعه باورها، کنش ها، هنجارها و سنت ها و بسط آن در میان مردم باعث ایجاد حوزه معرفتی است که حوزه مهمی است.

دکتر مرادی در ادامه به چند راهکار برای توسعه فرهنگ قرآن اشاره و عنوان کرد: یکی از راهکارهای مناسب آموزش همگانی با سطح بندی اقشار اجتماعی و توده‌های مردم است، با شناسایی مخاطبان و مشخص کردن جامعه هدف باید برنامه متناسب طراحی شود و محور دوم که مهم‌تر است سلوک عملی و سبک سازی در حوزه قرآن است.

وی به سنت‌هایی که در گذشته حاکم بود اشاره و مطرح کرد: در حوزه‌ها غیر از آموزش، پرورش و تربیت هم صورت می‌گرفت. پرورش دادن موجودی توان پرورش یافتن دارد کاری فراتر از پرورش است که نیازمند هنر و فن بوده و معمولا با تمرکز و تمرین همراه است.

عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث اضافه کرد: کسی که طالب پرورش است باید تغییر رفتار دهد این تغییر رفتار با تمرین و تمرکز و نظارت همراه است، زمان قدیم در حوزه‌های علوم دینی هر چند طلبه تخت نظارت استادی بودند و استاد مدام با طلای همراه بود و به این ترتیب طلبه تربیت می‌یافت و به عالم دین تبدیل می‌شد وگرنه صرف آموختن و تعلیم نمی‌تواند انسان را به پیشوای دینی و معلم دینی تبدیل کند.

دکتر مرادی اضافه کرد: عمومی سازی و رفتن به سمت و سوی بخش‌های آیینی فرهنگ قرآنی نیاز به مرامنامه است تا نشان دهیم قرآن برای اینکه یک انسانی را بسازد چه پیشنهادی دارد. اگر آن مرامنامه نباشد سیر و سلوک ناممکن می‌شود، مرامنامه باید براساس آموزه‌های قرآنی به دست آید و برای این کار باید از تفاسیر اهل بیت علیهم السلام بهره بریم.

وی در بیان راهکار دیگر مطرح کرد: ما باید در رفتارهای جنبه فردی هماهنگی‌های لازم را ایجاد کنیم، یعنی باید بتوانیم همزمان که به فکر ساختن انسان به مثابه فرد هستیم برای جامعه هم تدارک ببینیم.
دکتر مرادی حوزه پژوهش‌های قرآنی را دیگر راهکار برشمرد و گفت: حوزه معرفت و دانش دیگر راه گسترش فرهنگ قرآنی است فقهی که شکل می‌گیرد باید مبتنی بر قرآن باشد و فقه دقیقا در قرآن دیده شود، فقه را نمی‌توان بدون قرآن دانست.

عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث اضافه کرد: استباط مباحث اخلاقی از آیات قرآن و حفظ جایگاه و حرمت قرآن و پرهیز از افراط و تفریط هایی که در این حوزه اتفاق می‌افتد دیگر راهکار است.