فرزانه حکیم زاده در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، عنوان کرد: هر یک از ائمه (ع) با توجه وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی موجود، موضع گیری متفاوتی داشتند و متناسب با آن شرایط رفتار می‌کردند.

وی ادامه داد: زمانی که رسول خدا (ص) جانشینان خود (۱۲ امام معصوم) را معرفی کردند کسانی که غاصب بودند و می‌خواستند به ناحق بر اریکه قدرت تکیه بزنند را نیز معرفی کردند که از جمله آن‌ها بنی امیه بود.

وی بیان کرد: رسول خدا (ص) به مومنان و شیعیان توصیه کردند که در هر صورتی با باند اموی مخالفت کنند و در هیچ شرایطی در مبارزه کوتاهی نکنند. ایشان هشدار دادند که کاری نکنید باند اموی و ابوسفیان بر شما مسلط شوند و شما را به شرایطی که قبل از اسلام داشتید برگردانند؛ اما رخداد سقیفه زمینه‌ساز همین مساله شد.

این پژوهشگر اظهار کرد: سفارش رسول الله (ص) سبب شده بود هم حضرت علی (ع) و هم امام حسن (ع) که هم‌زمان با معاویه بودند مبارزه و ضدیت با معاویه را در نظر داشته باشند تا از افزایش قدرت معاویه و حزبش جلوگیری کنند.

وی اضافه کرد: امام علی (ع) بعد از اینکه به خلافت رسیدند تصمیم به عزل معاویه گرفتند و بیان کردند در حکومتی که دارم اجازه نمی‌دهم چنین شخصی حتی برای یک روز هم فرمانروای بخشی از سرزمین‌های اسلامی باشد.

حکیم زاده ادامه داد: زمانی که امام علی (ع) در موضع قدرت بودند به مبارزه پرداختند و در جنگ صفین در آستانه پیروزی بودند؛ اما به خاطر شرایطی که خوارج ایجاد کردند امام علی (ع) مجبور به پذیرش حکمیت و ابقای معاویه شدند؛ اما باز هم این استراتژی ترک نشد.

استاد جامعه الزهرا (س) اظهار کرد: معاویه پس از جنگ صفین شروع به کارشکنی و ایجاد ناامنی در قلمرو حکومت امام علی (ع) کرد و با این کار می‌خواست زمینه سقوط امام علی (ع) را فراهم کند.

حکیم زاده اضافه کرد: زمانی که امام حسن مجتبی (ع) روی کار آمدند راه پدرشان را ادامه دادند و مبارزه با معاویه را مهم‌ترین کار خود قرار دادند. امام حسن (ع) ابتدا معاویه را دعوت به پذیرش بیعت با خویش کردند اما معاویه نپذیرفت و به مبارزه با اهل بیت (ع) ادامه داد. سرانجام به خاطر خیانت و کارشکنی‌هایی که برخی از سپاهیان امام حسن (ع) داشتند امام (ع) مجبور به پذیرش صلح شدند.

وی عنوان کرد: بعد از اینکه امام حسن (ع) صلح تحمیلی را پذیرفتند به مدینه مهاجرت کردند، شیوه مبارزه خود را تغییر دادند؛ زیرا مبنای صلح خاتمه جنگ با معاویه بود. به همین خاطر امام حسن (ع) از هر گونه رویارویی نظامی با معاویه خودداری کردند.

این پژوهشگر با بیان اینکه کادر سازی و کار فرهنگی شیوه جدید مبارزه‌ی امام حسن (ع) بود، تصریح کرد: امام حسن (ع) شروع به تبیین معارف دینی در مدینه کردند همچنین به طور ویژه به کادر سازی و ساخت نیرو و حامی پرداختند؛ این افراد کسانی بودند که از چنان شناخت و معرفتی نسبت به جایگاه اهل بیت (ع) برخوردار بودند که در سخت‌ترین شرایط نیز امام را همراهی می‌کردند.

استاد جامعه الزهرا (س) تاکید کرد: اهمیت این امر از آن جهت بود که آنچه باعث پذیرش صلح از جانب امام حسن (ع) شد این بود که بخش قابل توجهی از کسانی که در لشکر امام حسن علیه السلام بودند تشیع اعتقادی نداشتند و فقط شیعه سیاسی بودند.

وی یادآور شد: کسانی که در دوران صلح توسط امام حسن (ع) تربیت شدند هر یک وزنه سنگینی بودند که باعث شدند زمانی که امام حسین (ع) در سخت‌ترین شرایط امامت را به عهده گرفتند به مقابله با معاویه و یزید بپردازند و در آغاز حکومت یزید حماسه عاشورا رقم بزنند؛ کسانی که در کربلا در سخت‌ترین شرایط تا پای جان از امام حسین علیه السلام حمایت کردند.

۶۲/۳۱۳