به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری حوزه، ترکیه به عنوان یکی از کشورهای بزرگ با جمعیت حدود ۸۷ میلیون نفر جایگاه خاصی در خاورمیانه دارد. همواره در سال‌های اخیر شاهد رفتارها و مواضع دوگانه دولت این کشور نسبت به همسایگان و محور غربی، عربی و صهیونیستی هستیم. برخی از اقدامات دولت رسمی ترکیه در سال‌های اخیر موجب رنجش خاطر همسایگان از جمله سوریه شده است. پشتیبانی دولت اردوغان از برخی از گروه‌های تروریستی و دخالت آشکار نظامی از یک سو و دخالت‌های فرهنگی در قالب ساخت سریال‌ها به زبان فارسی مخالف فرهنگ ایران اسلامی از جمله مواردی است که موجب نارضایتی همسایگان این کشور شده است.
در همین راستا سرویس بین الملل خبرگزاری حوزه برای آشنایی بیشتر با فضای سیاسی و اجتماعی ترکیه با «علی حیدری » کارشناس مسائل ترکیه و کارشناس ارشد مطالعات خاورمیانه گفت‌وگو کرده است.
بخش نخست مصاحبه به شرح ذیل است:
حوزه: لطفا در خصوص وضعیت فعلی اقتصاد ترکیه مانند وضعیت نرخ تورم توضیح دهید و اگر در ماه‌های اخیر قبل و بعد از انتخابات ریاست جمهوری، این کشور دست خوش تورم اقتصادی شده دلایل آن را ذکر بفرمایید.
خردادماه سال جاری انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه برگزار شد و پس از روی کار آمدن مجدد اردوغان، وی در کابینه‌اش تغییرات کلی ایجاد کرد و به جز یک وزیر همه ۱۷ نفر اعضای کابینه را تغییر داد که از جمله آن معاون رئیس جمهور بود.
افزایش تورم اقتصادی در ترکیه تا مرز ۶۵ درصد
اردوغان به جای وزرای قبلی که سیاسی بودند، افراد تکنوکرات که به دنبال توسعه اقتصادی هستند را روی کار آورد، چرا که آنها در حوزه سیاسی بر خلاف اسلافشان مثل آقای سلیمان سویلو وزیر کشور سابق دنبال دو قطبی سازی و تشدید تنش‌ها نیستند، بلکه به دنبال ترمیم و بهبود وضعیت سیاسی و اقتصادی هستند. در همین چارچوب «مهمت شیمشک» وزیر اقتصادی که به تازگی روی کار آمده به همراه خانم «حفیظه غایه» رئیس بانک مرکزی تلاش داشتند با افزایش نرخ بهره که از هشت و نیم بود و در حال حاضر ۲۵ درصد هست، تورم را مهار کنند و سرمایه گذاران را ترغیب کنند که در بازار ترکیه سرمایه گذاری کنند. اما تا به حال موفقیت چندانی نداشتند و وضعیت تورم بنا بر اعلام رسمی بین ۵۸ تا ۶۰ درصد گزارش شده که آمار غیر رسمی خیلی بالاتر از این مقدار است.
در ابتدای روی کار آمدن دولت اردوغان وی اعلام کرد تلاش می‌کند که تورم را مهار کند، اما وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی ترکیه طی روزهای گذشته اعلام کردند که به سادگی نمی‌توان وضعیت فعلی تورم را به حالت سابق و یا حالت با ثباتی درآورد و حداقل برای کاهش تورم یک سال و نیم به طول می‌انجامد. همچنین تورم را در پایان امسال ۵۸ درصد عنوان کردند که بعدا این رقم به ۶۵ درصد هم افزایش پیدا کرد.
حوزه: ۶ ماه پیش زلزله ویرانگر ۷.۸ ریشتری درشهر «قهرمان‌مراش» و ۱۰ استان دیگر در جنوب ترکیه را لرزاند در حال حاضر میزان بازسازی و رسیدگی به وضعیت زلزله زدگان ترکیه چگونه است؟ بسیاری از مردم این مناطق از نحوه کند خدمات رسانی در حوزه تامین برق آب و اسکان ناراضی هستند. به عنوان کارشناس مسائل ترکیه چه نظر و اطلاعات صحیح و میدانی از رویداد و شرایط مناطق زلزله زده دارید؟
درباره وضعیت زلزله در ۱۰ استان، چندی پیش به مناسبت ۶ ماهگی این اتفاق دولت ترکیه اجازه داد رسانه‌های این کشور به این مناطق اعزام شوند و گزارشی از وضعیت شهرها تهیه کنند.
سردرگمی زلزله زدگان ترکیه بعد از ۶ماه
گزارش‌ها حاکی است بعد از گذشت شش ماه تنها خاک برداری انجام شده و مسطح کردن هنوز جریان دارد و آوارگان هنوز در کمپ‌ها به سر می‌برند و مردم به تدریج به کانکس‌ها منتقل می‌شوند. هنوز از تغییر وضعیت مردم زلزله زده خبری نیامده و تعدادی خانه نیز تحویل صاحبانشان داده شده است. اردوغان پیش از این گفته بود تا یک سال آینده همه خانه‌ها را بازسازی می‌کند، اما با توجه به گذشت ۶ ماه تعداد خانه‌های تحویل داده شده کمتر از ۱۰۰ هزار مورد بوده و پیش بینی می‌شود وی نتواند به تعهدات خودش پایبند باشد، چرا که وضعیت اقتصادی ترکیه خوب نیست و این خسارت مهیب بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار به اقتصاد ترکیه ضربه وارد کرده و علیرغم تلاش‌های دولت تصور نمی‌کنم اردوغان بتواند به این قول وفا کند و همه خانه‌ها را در این مدت کوتاه تحویل دهد.
حداکثر اینکه بتواند در این یکسال تمام خرابی‌ها را پاکسازی کند و آورگان را از چادر به کانکس‌ها منتقل کند و بخشی از مردم را صاحب خانه کند، اما اینکه برای همه مردم طی یک سال خانه فراهم کند بسیار بعید است. اگر چه او در وعده انتخاباتی‌اش مهلت یک ساله برای بازسازی تمام خانه‌ها داد، اما باتوجه به خسارت ۶۰۰ هزار بنا این وعده تحقق نیافتنی است.
حوزه: نحوه برخورد دولت اردوغان با منتقدان داخلی و خارجی به سیاست های داخلی ترکیه چگونه است؟
در ترکیه برخورد با روزنامه‌نگاران وضعیت خوبی ندارد. اردوغان که در حال حاضر قدرت را به دست دارد، تلاش می‌کند جامعه رسانه‌ای ترکیه را یک دست کند، آن هم با خرید شبکه‌های بزرگ خبری و رسانه‌های بزرگ این کشور تلاش کرد فضای رسانه‌ای ترکیه یک دست شود و تا حدود زیادی هم موفق شد. در حال حاضر منتقدان دولت ترکیه و اردوغان یا در تبعید در کشورهای مختلف از جمله آلمان به سر می‌برند و یا از رسانه‌های رسمی فاصله گرفتند و در فضای مجازی مثل یوتیوب و در کانال‌ها به صورت شخصی فعالیت می‌کنند. در ترکیه رسانه‌های مستقل و مخالف دولت تحت فشار قرار دارند و معمولا یا از کشور خارج می‌شوند و یا به صورت شخصی ادامه فعالیت دارند.
حوزه: پس از کودتای سال ۲۰۱۶ در ترکیه بازداشت‌های سریالی از سوی دولت اردوغان صورت گرفت و بسیاری از کارمندان دولتی، روزنامه‌نگاران و منتقدان اردوغان بازداشت و یا به حبس محکوم شدند. این کودتا با چه هدفی صورت گرفت و ارزیابی شما از نحوه برخورد اردوغان با مخالفان چیست؟
دو موضوع در این کودتا مطرح است. اول آنکه اردوغان اقدام به یک بازی سیاسی رسانه‌ای بزرگ کرد تا مخالفان خود را به این بهانه از سرراه بر دارد و همه این‌ها یک صحنه سازی بود. دوم کودتایی شکل گرفت، اما اردوغان و مسئول سابق سازمان «میت» سازمان اطلاعات ملی از این کودتا اطلاع داشتند، اما دست به اقدامی نزدند تا کودتا شکل بگیرد و در همان ابتدای شکل گیری آن را سرکوب کردند. اما از شکل‌گیری کودتا بهره برداری سیاسی کردند. به این طریق که مخالف بزرگ اردوغان، فتح الله گولن و جریانش بسیار گسترده و عمیق در ترکیه مورد پاکسازی قرار گرفته و از صحنه خارج کردند.
طی ۷ سال گذشته این روند پاکسازی همچنان ادامه دارد و نه تنها جریان گولن بلکه شاید بتوانیم بگوییم همه مخالفان سیاسی اردوغان و دولت ترکیه تحت عنوان عضویت در شبکه گولن در حال حاضر به صورت سیستماتیک در حال پاکسازی هستند و این روند ادامه دارد.
با توجه به شیوه مدیریتی اردوغان که یک شیوه یک نفره هست، همیشه مخالفانی وجود دارند و تعداد آنها در آینده افزایش خواهد یافت. این سیستم باعث ایجاد نارضایتی و بدتر شدن وضعیت سیاسی و اقتصادی در ترکیه شده و خواهد شد، به همین خاطر مخالفان همواره بوده و خواهند بود و تعداد آنها رو به افزایش است.
کودتای ترکیه بازی سیاسی رسانه‌ای بزرگ اردوغان برای پاکسازی مخالفان بود
اردوغان باب پاکسازی سیاسی مخالفان خود را تحت عنوان جریان گولن باز گذاشته تا بتواند از این ابزار مهم حدکثر استفاده را ببرد. نکته مهم و جالب این است که جریان گولن در سطوح بالای سیاسی و دولت ترکیه حزب عدالت و توسعه هم نفوذ و هم حضور داشت، اما ما در جریان دستگیری‌ها و سرکوب این شبکه هیچ نشانی از اعضای رده بالای حزب یا دولت را نمی‌بینیم، بلکه معمولا این پاکسازی‌ها در رده‌های نیروهای پلیس، قوه قضائیه و امنیتی صورت گرفته و به سطوح بالای سیاسی سرایت نکرده و این امر نشان می‌دهد اردوغان از این ابزار برای پاکسازی مخالفان خودش استفاده می‌کند.
حوزه: این روزها سریال‌های ترکیه‌ای زیادی از شبکه‌های ماهواره‌ای روی آنتن می رود و این سریال‌ها و کاراکترهایشان زیر پوستی در حال رخنه کردن در خانواده‌های ایرانی و غیر ایرانی در سراسر جهان هستند؛ به نظر شما چرا دولت ترکیه برای ساخت چنین سریال‌هایی برنامه ریزی می‌کند؟
به طور کلی رویکرد فرهنگی ترکیه از دوره اردوغان این است که دیپلماسی فرهنگی خودش را در دنیا توسعه دهد و دیپلماسی فرهنگی فعالی داشته باشد و فرهنگ ترکیه را آن طور که می‌خواهد و نه آن شکل که واقعیت دارد در دنیا توسعه دهد.
برای همین سریال‌هایی تاریخی و اجتماعی در ترکیه ساخته می‌شود که نه با تاریخ و نه با جامعه مطابقت ندارد. این سریال‌ها در دنیا با استقبال خوبی روبرو شده و سال گذشته حدود ۶۰۰ میلیون دلار عایدی برای اقتصاد ترکیه به همراه داشته که این تجارت فرهنگی موجب علاقه مردم به ترکیه شده است.
ترکیه در بخش صادرات محصولات فرهنگی در صنعت فیلم‌سازی خودش ۳۵۰ میلیون دلار سرمایه گذاری سالانه دارد و آن طور که مقامات رسمی ترک مثل وزیر گردشگری اعلام کردند بعد از صنعت هالیوود، صنعت فیلم‌سازی ترکیه صادرات دوم در دنیا را به خود اختصاص داده است.
گفت‌وگو از وجیهه سادات حسینی
ادامه دارد...
