به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، خانم بنت الهدی افشاری نژاد در نشست مشترک با حضور مدیران و معاونان آموزش دبیرستان‌های دوره دوم دخترانه استان قم و مدیران سنجش و پذیرش جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها که در تالار بیداری اسلامی برگزار شد، به موضوع «نقش مربی در آینده تحصیلی و شغلی دانش آموزان» اشاره کرد و اظهار داشت: حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السّلام می‌فرمایند: «إِنَّمَا قَلْبُ اَلْحَدَثِ کَالْأَرْضِ اَلْخَالِیَةِ مَهْمَا أُلْقِیَ فِیهَا مِنْ کُلِّ شَیْءٍ قَبِلَتْه؛ دل نوجوان مانند زمین خالی است، هر آنچه در آن انداخته شود، می پذیرد».

وی به سخنان رهبر معظم انقلاب مدظله‌العالی اشاره کرد که فرمودند: «تشکیل هویت نسل جدید به دست مربیان است؛ یعنی حتی نقشی پر رنگ تر از نقش خانواده و پدر و مادر»، همچنین معظم له در سخنانی تصریح کردند: «خود شما هم فرزندان مدرسه ای دارید و میبینید که گاهی اوقات فرمایش یه مسئول و مربی مدرسه وحی منزل می‌شود و به خانه که می‌آید کاری را انجام می‌دهد یا نمی دهد، یا ساعتی خاص می‌خوابد، ورزش می‌کند، چون فلان معلم و ... گفته است. پدر و مادر که بارها این حرفها را می‌گویند، تأثیر ندارد؛ اما حرف اولیاء مدرسه تأثیر دارد و کار او تولید ماده خام انسانی به شخصیتی کارآمد، با فکر، و مفید برای جامعه و کشور و تاریخ است».

عوامل مؤثر بر انتخاب رشته تحصیلی

مدیر کل امور تربیتی جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها در ادامه به ارائه گزارشی از آمار تغییر رشته در دبیرستان ها، مقطع کارشناسی، کنکور کارشناسی به کارشناسی ارشد و آمار افرادی که در رشته تحصیلی خود شاغل نیستند، پرداخت و اظهار دشت: این آمارها نشان می‌دهد که دانش آموزان نتوانستند شناخت دقیقی از علایق و توانمندی‌های خود داشته باشند.

افشاری نژاد به عوامل مؤثر بر انتخاب رشته تحصیلی اشاره کرد و گفت: رغبت، شخصیت، توانایی ذهنی و استعداد، قدرت واقع بینی فرد، بازار کار و میزان درآمد، عوامل محیطی، وظیفه عقلی و شرعی، جو جامعه، منویات والدین، تناسب با جنسیت و راحت طلبی از جمله عوامل مؤر بر انتخاب رشته تحصیلی هستند.

آسیب‌های انتخاب رشته و شغل در نوجوانان

مدیر کل امور تربیتی جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها در ادامه با اشاره به آسیب‌های انتخاب رشته و شغل در نوجوانان، گفت: این آسیب‌ها مربوط به خود فرد، مسائل مربوط به اوضاع خانوادگی و مربوط به اوضاع اجتماعی می‌شود.

وی افزود: در حوزه فردی، عدم خودآگاهی و شناخت توانمندی‌ها، علائق و نیازهای خود، عدم هماهنگی بین توانایی‌ها و رغبت‌های فرد با شرایط لازم برای احراز رشته و شغل، عدم مهارت جرئت ورزی، فقدان قدرت تصمیم گیری صحیح، کمبود اطلاعات درباره رشته‌های تحصیلی و دنیای مشاغل، استرس، اضطراب و ترس از انتخاب رشته، ناسازگاری‌های عاطفی و افسردگی، کمال گرایی افراطی، رقابت جویی با همسالان، اعتماد به نفس کاذب بالا، ناامیدی، عدم روحیه مسئولیت پذیری و راحت طلبی، احساس ناکارآمدی، طرز تلقی فرد درباره برخی رشته‌ها و مشاغل، تنوع در گرایش‌ها و استعدادها و عدم توانایی در انتخاب یک گزینه، افکار شک و تردید بین چند رشته و شغل، وابستگی، عدم توجه به اولویت ها، عدم شکل گیری هویت را می‌توان برشمرد.

افشاری نژاد با اشاره به مسائل مربوط به اوضاع خانوادگی، تصریح کرد: مغایرت تمایلات خانواده یا افراد تأثیرگذار با رغبت‌های واقعی شخص، مقایسه با همسالان، آرمان گرایی افراطی والدین، سلطه گری و استبداد رأی والدین، مشکلات اقتصادی خانواده، ضعف فرهنگی خانواده، خطاهای شناختی والدین و غیره می‌تواند در انتخاب رشته و یا شغل فرد تأثیرگذار باشد.

وی همچنین به تأثیر اوضاع اجتماعی بر انتخاب رشته و شغل افراد اشاره کرد و بیان داشت: عدم امکانات کافی برای احراز برخی موقعیت‌های تحصیلی و شغلی برای برخی از افراد، تحمیل انتظارات جامعه به افراد باهوش در رشته‌های خاص، مدگرایی، تغییر ارزش‌های اجتماعی و غیره را می‌توان در این عرصه نام برد.

اولویت مربیان، هویت سازی است / امروز با تأخیر هویت در جوانان مواجه هستیم

مدیر کل امور تربیتی جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها با بیان اینکه پیشگیری مقدم بر درمان است، بر هویت سازی به عنوان اولویت مربیان تأکید کرد و اظهار داشت: وراثت و محیط از جمله عوامل مؤثر بر رشد، شخصیت و هویت نوجوان محسوب می‌شود.

افشاری نژاد یادآور شد: متولیان هویت ساز در نوجوانان شامل والدین، اولیاء مدرسه، وضعیت سیاسی جامعه، همسالان، رسانه، وضعیت اقتصادی و فرهنگی، شخصیت خود فرد و غیره هستند.

وی با بیان اینکه امروز با تأخیر هویت در جوانان مواجه هستیم، تصریح کرد: ما برای دانش آموزان و فرزندان خود باید هویت بسازیم.

مدرسه و مربیان یکی از مهمترین متولیان هویت ساز محسوب می‌شوند

مدیر کل امور تربیتی جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها با اشاره به اینکه مدرسه و مربیان یکی از مهمترین متولیان هویت ساز محسوب می‌شوند، گفت: نقش مربی در شکل گیری هویت در حیطه‌های اخلاقی- معنوی، شناختی- معرفتی، رفتاری و انگیزشی- عاطفی مورد توجه است.

افشاری نژاد تصریح کرد: برای حل مسائل مطرح شده، به سه حوزه خود فرد، خانواده و اجتماع باید توجه داشت و مربیان می‌توانند در تقویت رشد روانشناختی دانش آموزان در ارتباط با خود، بهبود در روابط دانش آموزان با والدین، مداخله در سبک فرزندپروری والدین، هویت‌سازی در نوجوانان، بسترسازی در استعداد یابی، افزایش دانش و آگاهی درباره رشته‌ها و غیره تأثیرگذار باشند.

وی در پایان، برای کاهش آسیب‌ها و مشکلات انتخاب رشته و شغل در نوجوانان به ارائه راه حل‌های پیشنهادی پرداخت و اظهار داشت: آموزش مهارت خودآگاهی و هویت سازی در دوره متوسطه دوم، آموزش مهارت جرئت‌ورزی و تصمیم‌گیری، افزایش اعتماد به نفس و ایجاد احساس کارآمدی، ارائه اطلاعات کافی از رشته‌ها و مشاغل، لزوم جلسات مشاوره تحصیلی در مدارس، لزوم استعدادسنجی، استعدادیابی و رغبت‌سنجی دانش آموزان قبل از انتخاب رشته، گفتگو با والدین در هنگام تحمیل نظر به دانش آموزان، ایجاد بینش درباره پیامدها و آسیب‌های انتخاب رشته نامناسب به دانش آموزان در جلسات کارگاهی و غیره می‌تواند در کاهش آسیب‌های ناشی از انتخاب رشته و شغل مؤثر باشد.