به گزارش خبرگزاری حوزه از تهران، در آستانه چهلمین سالگرد تاسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، سلسله رویدادهای طراحی «الگوی حکمرانی تمدنی در حوزه زنان و خانواده» با موضوع «الگوی مشارکت حلقه‌های میانی در فرایند حکمرانی تمدنی زن و خانواده» به همت ستاد راهبری و نظارت خانواده و زنان این شورا و با مشارکت معاونت بانوان بنیاد فرهنگی اجتماعی خاتم‌الاوصیا (عج) در محل مجتمع شهدای هفتم تیر (سرچشمه) برگزار شد.
در ابتدای این نشست «طاهره سادات سیدی»، معاون زنان بنیاد فرهنگی اجتماعی خاتم‌الاوصیا(عج)، با اشاره به فرازهایی از سخنان امام خمینی (ره) در روز ۱۲ فروردین که این روز را به عنوان روز امامت امت و روز فتح و ظفر ملت توصیف کرده بود، اظهار کرد: امام راحل از همان ابتدا اهتمام به این نقش و جایگاه مردمی داشت و مردم را جلودار و حامی می‌دانست هرچند که به مرور دولت‌ها در این عرصه به شکل سلیقه‌ای برخورد کردند در حالی که قرار بود دولت‌ها زمینه‌ساز باشند با این وجود اکنون در نقطه‌ای هستیم که مقام معظم رهبری در بیانات‌شان در خرداد سال ۱۳۹۷ نسبت به حلقه‌های میانی مطرح کردند، بنابراین اکنون بستر فراهم شده است.
در ادامه «فهیمه فرهمندپور» در بخش نخست سخنان خود در مورد ماهیت برگزاری این نشست، گفت: امسال چهلمین سالگرد تاسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی است؛ شورایی که با فرمان، دستور، ابتکار و خواست امام راحل تشکیل شده و البته در این سال‌ها تغییراتی به لحاظ شکل و ساختار و ماموریت‌ها پیدا کرده است، ماموریت این شورا حکمرانی حوزه علم و فرهنگ و همچنین حوزه‌های مرتبط با این دو عرصه است و بعد از مجمع تشخیص مصلحت نظام که تحت اشراف رهبری ماموریت ابلاغ سیاست‌های کلان نظام را بر عهده دارد فعالیت می‌کند؛ از سوی دیگر شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای سیاست‌گذار در حوزه علم و فرهنگ و اجتماع است و لذا نهاد مهمی محسوب می‌شود؛ در این راستا امسال که چهلمین سال تاسیس این شورا است قرار شد تا دبیرخانه برنامه‌هایی را بزرگداشت این مناسبت پیشنهاد کنند، به همین منظور ما به عنوان ستاد خانواده و زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی چند مولفه را مد نظر قرار دادیم.
رئیس شورای فرهنگی اجتماعی خانواده و زنان ادامه داد: در این بحث وقتی اشاره به حکمرانی می‌کنم چیزی فراتر از قوه مجریه مد نظر است و مقصودم حکمرانی به معنای لایه یکپارچه‌سازِ همه اجزا در جامعه است؛ با توجه به این مساله اگر موضوع و دغدغه ما حکمرانی حوزه زن و خانواده است باید بتوانیم الگوی کلان ناظر به حوزه زنان و خانواده را ارائه کنیم؛ لذا به بهانه چهل سالگی شورا «الگوی مشارکت حلقه‌های میانی در فرایند حکمرانی تمدنی زن و خانواده» را مورد توجه قرار داده و ذیل این عنوان قریب بر ۵۰ مساله اساسی را طراحی کردیم.
وی گفت: در واقع اگر قرار باشد الگویی جامع برای حوزه زن و خانواده طرحی کنیم باید بتوانیم به این مسائل و پرسش‌های اساسی پاسخ دهیم؛ ما قطعات این حکمرانی را تبدیل به مساله و پرسش کردیم و با دستگاه‌ها، نهادها و سازمان‌های مرتبط به اشتراک گذاشتیم چراکه یک مساله و مشکل را قوه قضائیه، یک مساله را قوه مجریه، یک مساله را دانشگاه، یک موضوع را حوزه علمیه و ... باید حل کنند، با توجه به این رویکرد بود که در چهلمین سالگرد تاسیس شورا این فرایند را آغاز کردیم هرچند که در این ایام به نتیجه نهایی نمی‌رسد اما تاکنون ۱۱ نشست را برگزار کرده‌ایم و پایان این نشست‌ها زمانی است که دستگاه ها با ما همراهی کنند؛ تلاش این است که خروجی این گفت‌وگو ها و تکاپوهای علمی را جمع بندی کنیم تا بتوانیم از دل آن یک الگوی جامع برای حکمرانی حوزه زنان و خانواده استخراج کنیم.
فرهمندپور تصریح کرد: مساله امروز الگوی مشارکت حلقه‌های میانی در فرآیند حکمرانی زن و خانواده است؛ البته حکمرانی به مفهومی که اشاره کردم وظیفه‌اش کلان‌تر از دولت و قوه مجریه است و عهده‌دار یکپارچه‌سازی همه فرایندهای ارتباطی و رویدادهایی است که در بخش‌های مختلف در جامعه اتفاق می‌افتد اعم روابط انسانی، مطالبات انسانی و تامین نیازها و...؛ بنابراین حکمرانی این موارد را یکپارچه می‌کند و البته برای تحقق این مهم نیازمند مبنای نظری هستیم تا بدانیم چگونه از این حلقه‌های میانی بهره‌مند شویم؛ نکته قابل توجه اینکه اولین گام برای توسعه اسلام در مدینه بر اساس همین حلقه‌های میانی بود و اگر امروز در مورد تشیع و جغرافیای تشیع اعم از جغرافیای سرزمینی و اندیشه‌ای آن صحبت کنیم؛ هرکدام از این عناوین وام‌دار نهاد وکالت‌اند که همان نهادهای واسط هستند؛ با تعبیر ۳۱۳ نفر یار امام زمان (عج) نیز به همین گونه است یعنی حلقه‌های میانی که مسئولیت و فرماندهی را بر عهده دارند.
وی با اشاره به اینکه حکمرانی زنان فقط خانه و محله نیست، گفت: اگر دوگانه خانه و اجتماع را ایجاد کنیم رویکرد کاملا غلطی است، اگر قرار بود حوزه حکمرانی زنان صرفا خانه باشد خطبه فدکیه شکل نمی‌گرفت.
بر پایه این گزارش: فرهمندپور در ادامه پیام حجت‌الاسلام «عبدالحسین خسروپناه» دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به این نشست را قرائت کرد؛ متن این پیام به شرح ذیل است:
در ایام چهلمین سالگرد تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی، که الگوی حکمرانی تمدنی و نماد پاسداری از ارزش‌های انقلاب اسلامی و خانواده به عنوان نهاد اساسی جامعه اسلامی است، از همت بلند و تلاش‌های ستاد راهبری و نظارت خانواده و زنان در برگزاری سلسله نشست‌های «طراحی الگوی حکمرانی تمدنی در حوزه زنان و خانواده» صمیمانه تقدیر می‌نمایم.
این حرکت ارزشمند در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری و عملیاتی ساختن اهداف سند تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی، گامی مبارک در تبیین و ترویج نقش تمدنی زنان و خانواده در نظام جمهوری اسلامی ایران است. در چهار دهه گذشته، شورای عالی انقلاب فرهنگی با برنامه‌ریزی دقیق و سیاست‌گذاری‌های کلان، نقشی محوری در شکل‌دهی به ارزش‌های اسلامی و انسانی ایفا کرده و همواره در تقویت بنیان‌های خانوادگی و اجتماعی تلاش کرده است.
خانواده به عنوان نهاد اساسی در نظام اسلامی، محور تربیت و اخلاق جامعه است و باید حمایت‌های ویژه‌ای از آن صورت گیرد. توجه به نقش‌های اجتماعی و خانوادگی زنان نیز ضروری است تا بتوانند به‌طور مؤثر در تمامی عرصه‌ها مشارکت داشته باشند.
شورای عالی انقلاب فرهنگی باید به تقویت بنیان خانواده و تحقق عدالت جنسیتی توجه ویژه‌ای داشته باشد. توانمندسازی زنان و ایجاد بسترهای حمایتی برای زنان آسیب‌پذیر، از محورهای اصلی فعالیت‌ها باید باشد. بهره‌گیری از الگوهای حکمرانی مبتنی بر مشارکت و ظرفیت حلقه‌های میانی، راهبردی کلان برای ارتقای جایگاه بانوان و تقویت بنیان خانواده در جامعه است.
در این راستا، لازم است شورای عالی انقلاب فرهنگی به گسترش شبکه‌های تعاملی میان نهادهای دولتی و مردمی بپردازد و با برگزاری کارگاه‌ها و نشست‌های تخصصی، زمینه‌های شناخت و توانمندسازی بانوان ایران اسلامی را فراهم آورد. از همه نهادهای دولتی و مردمی نیز دعوت می‌شود تا با همکاری همگانی، جبهه واحدی برای تحقق این اهداف تشکیل دهند.
همچنین، از بنیاد فرهنگی و اجتماعی خاتم الاوصیاء (عج) به ویژه معاونت بانوان این بنیاد به خاطر برگزاری و میزبانی این نشست و مجموعه اقدامات ارزشمند ایشان در راستای تقویت نهاد خانواده تقدیر و تشکر می‌نمایم.
در پایان، از تمامی تلاشگران و مجاهدان فرهنگی در ستاد خانواده و زنان که با بصیرتی انقلابی، زمینه‌ساز برگزاری این رویداد فاخر شدند، تقدیر نموده و توفیقات الهی آنان را در خدمت به آرمان‌های متعالی انقلاب اسلامی از درگاه ایزد منان مسئلت دارم.
در ادامه «ناهید سلیمی» با اشاره به اینکه از اهداف این رویدادها طراحی آن اهداف مطلوب، نظامات عملیاتی و سازوکارهای تحقق آن است، تصریح کرد: بنیاد خاتم الاوصیا خود به تنهایی به صورت الگوی مشارکت حلقه‌های میانی نمایان‌گر است که جای تحسین دارد.
دبیر علمی این نشست ادامه داد: با توجه به اصل اساسی مشارکت مردمی و حکمرانی تمدن ساز و گفتمان تمدن سازی ما همواره ملزم به اجرای این رویکرد هستیم، از سوی دیگر در بیانات مقام معظم رهبری همواره اصل مشارکت را به مثابه کنش رویه‌ای ایشان شاهد بودیم، در این عرصه می توان به بیانیه گام دوم انقلاب اشاره کرد که بر هر دو وجه صحه گذاشتند، اولا که نامه با محور مردم بود و دوم اینکه اشاره نامه به مردم و جوانان بود.
در ادامه «علیرضا شاکری» با بیان اینکه مولفه مردم که در این بحث مدنظر ماست با آنچه که در تمدن غربی مطرح می شود، تفاوت اساسی دارد، اظهار کرد: نباید در تله چهل ساله دولت مدرن بیفتیم به ویژه در مورد علوم انسانی به این معنا که صرفا ترجمه کننده آثار باشیم، وقتی رهبری در مورد مردم سالاری صحبت کردند منظور مردم‌سالاری متخذ از متن قرآن بود.
مسئول اندیشکده حکمرانی قرآنی افزود: قبل از هرچیز باید در مورد حلقه‌های میانی و مساله حکمرانی به خوبی گفت وگو کنیم، به یاد دارم حجت الاسلام خسروپناه در یکی از مباحث خود عنوان کردند که قبل از همه تجربه‌تگاری‌ها اگر به قرآن نگاه کنیم، در واقع قرآن خودش در ابعاد حوادث واقعی تجربه‌نگاری شده است.
وی در مورد اهمیت حضور مردم و نقش مردم گفت: حکمرانی تمدنی ما در دوران ظهور رخ می‌دهد، به تعبیر مقام معظم رهبری حکومت مهدوی صد درصد مردمی خواهد بود.
همچنین در بخش دیگری از این نشست «هدی تاجیک» با اشاره به اینکه ما همواره بین دولت به عنوان نماینده مردم و مسئول اداره کشور و نیروهای مردمی انقلابی به مثابه نیرویی که می‌خواهد آینده را بنویسد تفاوت قائل شدیم، اظهار کرد: این در حالی است که نیروهای مردمی انقلابی همیشه انگیزه برای تحقق امری برای آینده دارند.
مدیر مرکز بررسی مسائل فرهنگی «هاتف» گفت: به نظرم از مباحث آسیب‌شناسی حلقه‌های میانی، اتفاقا حضور یا عدم حضور آنها در حکمرانی نیست، مشخص نیست حضور آنها باید چگونه باشد؛ وقتی از کنش‌گری مردم در حلقه‌های میانی صحبت میکنیم چه دلیلی دارد؟ تا بحث مقاومت می‌شود در مورد نیروهای مردمی صحبت میکنیم اما در مورد بحث های دیگر مثل حجاب از این نیروهای داوطلب استفاده نمی‌کنیم و این رویکرد جای بحث دارد و تا در ساختار برای حضور این افراد برنامه‌ای نداشته باشیم به نتیجه نمی‌رسیم.
وی با بیان اینکه کنش های مردمی ما برای مردم است اما با مردم نیست، افزود: گویی این کنش ها آورده اجتماعی ندارد، از سوی دیگر مساله نوع آموزش به کنشگران هم اهمیت دارد اما چون اصلا آموزش نداشته ایم در نتیجه در حد الفاظ فقط صحبت می کنیم.
در ادامه «عاطفه سعیدی‌نژاد» با اشاره به ارکان حلقه های میانی اظهار کرد: مساله محوری و تعامل عُمری با مساله، حکمرانی خدمت‌محور، پایبندی به سطح پلت‌فرمی، توجه به دو نقش توامان ایجاد و اصلاحات متناسب در بخش‌های مختلف حاکمیت و هم افزایی و تسهیل فعالیت های مردمی، اداره و تصمیم گیری مردم سالارانه و شایسته سالارانه از جمله این ارکان است اما واقعیت آن است که در نگاه مسئولان بسیاری از اوقات کار مردمی یعنی کار رایگان.
مدیر کل سابق بانوان سازمان تبلیغات اسلامی افزود: حلقه های میانی یعنی مدل حاج قاسم پای کار آمدن و عمری پای مساله ایستادن، حلقه های مردمی آتش به اختیار از همین جنس بودند، اما فهم اینکه مساله در مقیاس ملی چگونه مطرح می شود اهمیت دارد، ما باید اجازه رشد این حلقه های میانی را در سطح ملی بدهیم، ضمن اینکه نباید عواید اقتصادی این حلقه‌ها در قالب سهام‌داری بانیان‌اش باشد بلکه باید صرف تولید هدفش شود.
وی تصریح کرد: از واقعیات حلقه های میانی آن است که هرکسی که فعال تر باشد موفق‌ترو موثرتر است، حکمرانی خدمت محور مدل پیشنهادی ما است اما امروز تعداد بازیگران مردمی محدود است، الگوی حلقه های میانی از بین آحاد مردم باید توسعه پیدا کند و در این گستره زنان می توانند نقش مهمی را ایفا کنند، ضمن اینکه برای شکل دادن به حلقه های میانی صرفا نباید به شبکه سازی اکتفا کنیم بلکه حمایت، آموزش وشبکه انسانی نیز از اهمیت برخوردار است؛ اساسا شکل دادن حلقه میانی بر پایه مردم نیاز به حمایت دارد چراکه اگر حمایت نکنیم صرفا انگیزه ایجاد می شود و کار رها می‌شود.
در ادامه «مصطفی زمانیان» رئیس مرکز بررسی استراتژیک ریاست جمهوری در دولت سیزدهم نیز طی سخنانی اظهار کرد: حلقه های میانی امکان ارتباط بهتر مردم با حاکمیت و حل مساله را فراهم می کند، جنس این حلقه ها مردم نیست یعنی می توانند حلقه های میانی باشند اما مردمی هم نباشند، حلقه های میانی اگرچه بین حاکمیت و مردم و نهادهای مردمی شکل می گیرند اما قهرمان آنها نیستند.
وی گفت: وقتی صحبت از نهاد میانجیگر می کنیم نباید بار را روی دوش حلقه میانی بیندایم، حلقه میانی شدن تکنولوژی متفاوتی دارد، متفاوت از آن چیزی که از کنش گر میدانی انتظار داریم، ما باید آناتومی توسعه و پیشرفت را بشناسیم.
