به گزارش سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، حضرت آیت الله صافی گلپایگانی در نوشتاری به مناسبت فرارسیدن ماه مبارک رمضان فضیلت های آن آورده اند: به طور قطع اگر بشر بخواهد با تمام وسایل مادی و بودجه های هنگفت و کلان چنین مدرسه ای بگشاید قادر نخواهد بود.

سلام بر ماه خدا

سلام  بر ماه خدا، سلام بر ميهمانان خدا، سلام بر روزه ‌داران.

سلام بر آنان كه با نيروي ايمان، جنبش ‎ها و تمايلات نفساني را مهار كرده و مي‎ توانند خود را از آلودگي‎ هاي شهوت و غضب، و از پليدي و زشتي كنار كشيده و پاك و بي ‎غلّ ‌و غش زندگي كنند.

سلام بر كساني ‌كه حرمت ماه رمضان را نگاه داشته و از بركات و فضيلت ‎هاي اين ماه برخوردارند.

روزه‎دار عزيز! تو ميهمان خدايي! تو مشمول آمرزش و رحمت او هستي! نفس‌ كشيدن تو ثواب تسبيح و خواب تو ثواب عبادت را دارد؛ پس قدر خود را بدان!.

بدان كه بزرگترين مكتب تربيتي و روحاني اسلام براي همه طبقات اعم از غني و فقير، شاه و گدا و عالم و جاهل، افتتاح شده و شعبه ‎هاي آن در كاخ ‎هاي شهري و خانه ‎هاي روستايي، در همة شهرها و نقاط مسلمان ‌نشين باز گرديده و در عالم اسلام، وجد و نشاط و بيداري ضمير و توجّه به معنويّات، همه چيز را تحت ‌الشّعاع قرار داده است.

به ‌راستي‌كه چه فرصت خوب و چه اوقات عزيزي است؛ اگر ما قدر آن را بدانيم. تا چه اندازه اين ماه به ما نيرو مي ‎دهد؟ ما را اميدوار و سرزنده و تازه مي‎كند و احساسات انساني را بيدار مي‎سازد؟.

درود بر آن رهبراني كه در وصف روزه فرمودند: «اَلصَّوْمُ جُنَّةٌ»؛ [1] روزه سپر (زره) است.

به ‌راستي روزه، سپر از گناه، از پليدي و زشتي و از آفات خشم و شهوت است.

ماه رمضان و ادعيه

ادعيّه ‎اي كه در اين ماه خواندن آنها توصيه شده، رشد فكري، علمي، اخلاقي و اجتماعي مسلمانان را قوّت مي ‎بخشد و آنان را به مصالح اجتماع و كوشش در قضاي حوايج مردم، علاقه ‎مند مي ‎سازد؛ و آتش حرص و آز را فرو مي ‎نشاند. [2]

دعاي «افتتاح»، معارف اسلام و عقايد حقيقي و حمد و سپاس خدا و كيفيّت صلوات و عرض ادب به محضر پيغمبر اكرم و ائمه طاهرين ‌(علیهم‌السلام) را مي ‎آموزد.[3]

سحرگاهان خواندن دعاهاي سحر مخصوصاً دعاي «ابوحمزه ثمالي» انسان را در عوالمي ملكوتي و روحاني سير مي ‎دهد و او را به افق أعلي صعود مي ‎دهد.

آنچه در اين دعا درج است از موادّ لازم براي ترقّي روح و از تمام موادّي كه استفاده از آن براي تغذيه جسم و تربيت بدن احتياج مي ‎باشد، گران ‎بهاتر است. اين دعا براي تربيت روح و اصلاح امور اجتماعي و هدايت فكري، اعتقادي و تنظيم امور معيشت، مانند كتاب جامعي است كه حاوي تمام دستورات بهداشتي جسم باشد؛ هر چند اين مثال هم در معرّفي اين دعا ناقص است.

تمام جملات اين دعا، ارزنده و با اهميّت است و هر بندي از آن ما را به يك يا چند وظيفه از وظايف انساني، اجتماعي و اخلاقي متوجّه مي ‎سازد و از همه بالاتر، روحانيّت و حقيقتي است كه خواننده در اين دعا احساس مي ‎نمايد.[4]

ارشاد و تربيت در ماه رمضان

علما و گويندگان و خطبا بر منبرهاي وعظ و ارشاد، توفيق هدايت و دعوت به دين و بيان احكام و تهذيب اخلاق را در اين ماه بيشتر دارند.

درحقيقت بايد گفت: ماه رمضان يك مؤسّسه تربيتي و ارشادي و مدرسه‎اي است كه همه‌ ساله تشكيل مي‎ شود و تعاليم آن عمومي و همگاني است. مدرسه ‎اي كه هم وظيفه آموزش و پرورش و هم وظيفه شهرباني خوب و مأموران امين انتظامات و هم وظيفه بهداري و هم عمران و آبادي و هم وظيفه سازمان ‎هاي خيريّه و تعاون و نيكوكاري و هم راهنمايي ‎هاي ديني و اجتماعي را انجام مي ‎دهد.

به ‌طور قطع اگر بشر بخواهد با تمام وسايل مادي و بودجه ‎هاي هنگفت و كلان چنين مدرسه ‎اي بگشايد كه روحانيّت و حقيقت آن را رهبري نمايد، قادر نخواهد بود.

امّا به نيروي نفوذ كلمه يگانه رهبر بزرگ جهان بشريّت حضرت محمّد بن عبدالله، پيامبر اسلام‌‌صلی الله علیه وآله ‎همه ساله اين مدرسه و اين دانشگاهي كه بيش از ششصد ميليون دانشجو دارد و شعبه ‎هاي آن مساجد و خانه ‎ها و اطاق ‎ها و منازل مسلمين است، افتتاح و معلّمين روحاني از فراز منابر و درون مساجد به درس و راهنمايي و هدايت مردم انجام وظيفه مي‎ كنند.

اگر مسلمين به ‌طور صحيح از اين فرصت عالي براي تهذيب اخلاق و تحكيم مباني ايمان و صداقت و صحّت عمل، بهره ‎برداري نمايند، به ‌طور قطع به موفقيّت ‎هاي درخشاني نايل مي‎گردند.

در اين برنامه هيچ عيب و نقصي نيست و كامل ‎تر از اين برنامة تربيتي پيدا نمي ‎شود؛ ولي متأسّفانه ما در استفاده از آن كوتاهي مي ‎كنيم.

روزه ‌دار عزيز! ما مي ‎دانيم كه در روزه ‎داري فقط به طاعت پروردگار نظر داري؛ امّا بدان كه روزه عبادتي است كه مصالح و فوايد آن بسيار است و فايده آن منحصر به تهذيب نفس و تمرين خودداري و ايستادگي و مقاومت در برابر تمايلات اهريمني نفس سركش و صفاي باطن و نورانيّت ضمير نيست.

منبع: کتاب «عالی‌ ترین مکتب تربیت و اخلاق یا ماه مبارک رمضان» نوشته آیت الله العظمی صافی گلپایگانی

پاورقی:

[1]. برقی، المحاسن، ج۱، ص۲۸۷ ـ ۲۸۹؛ کلینی، الكافي، ج۲، ص۱۹، ۲۴؛ ج ۴، ص۶۲  ـ ۶۳؛ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۷۴ ـ ۷۵.

[2]. در اين جمله كه در دعاها مكرّر مي‎خوانيم: «وَرَضِّنِی مِنَ الْعَيْشِ بِمَا قَسَمْتَ لِي»؛ «خدايا مرا از زندگي به آنچه روزيم کردي راضي بدار»، تأمّل فرماييد. طوسی، مصباح المتهجد، ص۵۹۸؛ ابن ‌طاووس، اقبال ‌الاعمال، ج۱، ص۱۷۵.

[3]. طوسی، مصباح ‌المتهجد، ص۵۷۷ ـ۵۸۲؛ همو، تهذیب ‌الاحکام، ج۳، ص۱۰۸ ـ۱۱۱؛ ابن‌طاووس، اقبال ‌الاعمال، ج۱، ص۱۳۸ ـ۱۴۳؛ محدث قمی، مفاتیح ‌الجنان (دعای افتتاح).

[4]. طوسی، مصباح ‌المتهجد، ص۵۸۲ ـ۵۹۸؛ محدث قمی، مفاتیح ‌الجنان (دعای ابوحمزه ثمالی).