انسیه شاه حسینی، کارگردان سینما در گفتوگو با خبرگزاری «حوزه» درباره جایگاه زن در سینمای ایران و تناسب این حضور با شاخصههای اسلامی گفت: برای اینکه به جایگاه زن در سینمای ایران بپردازیم ابتدا باید بررسی کنیم ملاکمان برای این سنجش چیست.
وی گفت: اگر ملاک برای این ارزیابی مقایسه، سینمای قبل از انقلاب باشد، باید گفت؛ ما بالاترین نمره را میتوانیم به حضور زنان در سینمای پس از انقلاب بدهیم، زیرا زنانمان در سینمای قبل از انقلاب به عنوان یک هنرمند حضور نداشتند، بلکه تنها ابزاری برای فروش فیلم ها بودند.
*ارزشهای انقلاب کم رنگ شده است
وی افزود: زنان بسیار بزرگی قبل از انقلاب با حضور خود در مبارزات علیه رژیم، سبب پیروزی انقلاب شدند، اما متاسفانه در هنر به ویژه سینما چنین زنانی وجود نداشتند، بعد از پیروزی انقلاب زنانی که با تکیه بر آرمانهای حضرت امام (ره) در جریانات سیاسی و اجتماعی حضور داشتند به فرهنگ نیز ورود کردند، همین حضور سبب شد در سینما پر رنگ ظاهر شوند با این تفاوت که ارزشهای دینی و اسلامی شاخص حضور آنان بود.
* ایدهآلهای سینما تغییر کرده است
این کارگردان ادامه داد: متاسفانه با گذشت سالها ارزشهایی که در دهه شصت بسیار پررنگ بودند، کم رنگ شده و امروز دیگر نمیتوان گفت؛ زنان ما در سینما با الگوهای اسلامی مطابقت دارند، حتی نمیتوانیم بگویم نزدیک به این الگو هستیم. این معضل به این دلیل به وجود آمده که ایدهآلهایمان در سینما چیزهای دیگر شده است. در ابتدای انقلاب اگر فیلمسازی میشد با هدف ترویج موضوعات اسلامی بود تا آرمانهای انقلاب اشاعه پیدا کند، اما امروز در فیلمسازی ما این اهداف دنبال نمیشود، بلکه در پی این هستیم گیشه را تصاحب کنیم یا اینکه بابت خوشایند جشنوارههای خارجی فیلمی تولید کنیم.
*برای ورود به سینما قانونی نداریم
این کارگردان ادامه داد: موضوع دیگری که در این بحث باید به آن توجه شود، نحوه ورود به سینماست که کمتر شکل و روال قانونی دارد، در صورتی که برای ورود به سینما باید روندی طی شود تا یک بازیگر یا کارگردان بتواند پلههای ترقی را طی کند، اما امروز تنها زیبایی، یا برخی روابط فامیلی، عامل اصلی برای ورود به هنر هفتم است. برای همین نمیتوانیم از چنین هنری توقع داشته باشیم متناسب با آرمانهای انقلابی حرکت کند.
*راه برون رفت از معضل بی قانونی
وی راه برون رفت از این مشکل را چنین توصیف کرد: برای اینکه بتوانیم الگوی مناسبی از زن مسلمان در سینما ارائه دهیم باید در ابتدا یک برنامهریزی منسجم و دقیق ترسیم کنیم، تا نحوه ورود به سینما شکل قانونی خود را داشته باشد. مراکزی چون حوزه هنری و سازمان تبلیغات اسلامی میتوانند با تربیت نیروهای متعهد شرایطی را فراهم آورند تا سینما از دغدغه مندان موضوعات دینی خالی نشود. این اتفاق قابل دستیابی است، همانگونه که در ابتدای انقلاب شاهد آن بودیم.
*منظور از الگوی اسلامی فقط حجاب نیست
کارگردان فیلم «شب به خیر فرمانده» متذکر شد: وقتی از توجه به الگوهای اسلامی در سینما سخن میگوییم، منظور این نیست که تنها حجاب ظاهری ملاک باشد، بلکه این حجاب باید به پشت دوربین نیز تعمیم پیدا کند، یعنی روابط طبق آموزههایی باشد که در دین مبین اسلام ملاک است، البته در این میان نقش نیروهای نظارتی نیز در جای خود بسیار مهم است، چون در نهایت ممکن است عدهای باشند که نخواهند تن به این اصول تن دهند. برای همین بخشهای نظارتی میتوانند آنها را شناسایی کرده و ارشاد کنند.
*نقش حوزه علمیه در دینی کردن سینما
شاهحسینی در پاسخ به این سوال مراکز مذهبی به ویژه حوزههای علمیه چه نقشی در رسیدن به خواسته مورد نظر (الگوسازی از زن مسلمان در سینما) دارند؟ گفت: به نکته خوبی اشاره کردید. مراکزی چون حوزه علمیه قادرند با نقش تبلیغی خود، بهترین محورها را برای هنر مشخص کنند. این مسئله با حضور آنان قابل دستیابی است. زیرا زنان طلبه با سوادی در حوزه علمیه داریم که قادرند با رفتار و گفتههای خود به زیبایی آمر معروف باشند. با توجه به این توضیح لازم است در قالب همایشها یا ارتباطات حضوری پیامشان به گوش سینماگران زن برسد.
*حوزه باید تولید کننده فیلم باشد
وی ادامه داد: حوزههای علمیه قادرند در این زمینه تولید کننده باشند، یعنی با فیلمسازی یا سفارش کارهای سینمایی، آثاری را به وجود آورند که در آنها الگوهای درستی از زن مسلمان ترسیم شود، نکته آنکه و از زنانی که سعی دارند متعهد به الگوهای اسلامی در سینما باشند حمایت کنند.
* سینما اگر اسلامی شود رونق می گیرید
این فیلمساز در پایان گفت: اینکه ما میخواهیم به سینمایی دست یابیم که در آن زنان متکی بر ارزشهای دینی حرکت میکنند، تنها یک خواسته دینی و عرفی است، بلکه ایمان دارم اگر بتوانیم به الگوهای اسلامی در سینما نزدیک شویم در حقیقت توانستهایم به رونق حرفهای هنر هفتم نیز کمک کنیم.