آیت الله اعرافی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری«حوزه»، به تشریح الزامات و بایسته های حوزه انقلابی و راهکارهای حاکمیت بخشی به اسلام در اقصی نقاط دنیا پرداخته است که در ادامه می آید.
*باتوجه به بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در مورد حوزه انقلابی؛ شاخصه‌های حوزه انقلابی چیست؟
• انقلابی بودن در ذات و هویت حوزه علمیه نهفته است، زیرا موج برآمده از تمدن غرب غیرالهی به جهان در چنبره سیاست‌های استکباری و غیرالهی در تضاد با ایده‌های دینی و قدسی می‌باشد و اندیشه اسلامی و حوزوی، از اساس با این نگاه ناسازگار بوده و درصدد ساختن انسان بر بنیاد ایمان و ارزش‌های الهی است. این‌جاست که طبیعت اندیشه دینی و آموزه‌های حوزه‌ای با این جریان گریزان از خداوند و معنویت سازگاری ندارد و نفوذ این فکر وارداتی را در ابعاد گوناگون زندگی بشر برنمی‌تابد و این فلسفه و نقطه آغاز انقلابی بودن حوزه و راز طلوع خورشید انقلاب از افق حوزه بلندمرتبه قم است. انقلاب اسلامی به‌مثابه یکی از مهم‌ترین تحولات پایان قرن بیستم و آغاز قرن بیست‌ویکم دارای کالبد و جان بوده، کالبد آن انقلاب و قیام، روح و جان اسلام است.
حوزه علمیه برای حاکمیت بخشیدن به اسلام و برای انفاذ دین در سراسر حیات فردی و اجتماعی بشر باید قیام و اقدام کند و با توجه به موانع فراوان و آسیبهای بیشمار و بلندی مقاصد، راهی جز روشهای انقلابی و بنیادی وجود ندارد.
◦ به نظر شما روحانیت و حوزه‌های‌علمیه در صیانت علمی و عملی از اصول بنیادین انقلاب اسلامی و دستاوردهای نظام اسلامی چه نقشی دارند؟
• نقش حوزه علمیه در این زمینه، ابعاد گوناگون دارد و از جمله آن‌ها این موارد است:
الف. در ساحت علوم و دانش‌ها: در این ساحت انقلابی بودن یعنی شناخت درست واقعیت‌ها و موضوعات و نیازهای نظام و جامعه و جهان معاصر و گسترش مرزهای دانش فقه و کلام و اخلاق و فلسفه و سایر رشته‌ها به‌سوی پاسخ‌گویی به نیازهای نو و تولید نظریه‌های اصیل و مبتنی بر فقه جواهری و روشهای اصیل اجتهادی و عقلی برای تأمین این نیازها و تأکید بر توجه به همه ابعاد نیازهای بشر و جهان و نظام.
ب. در ساحت بینشی و رویکردی: ویژگی دیگر حوزه انقلابی، برخورداری از نگاه تمدنی و راهبردی و آینده‌نگر و آگاهی به تحولات زمان و شناخت معادلات جهانی و بصیرت عمیق نسبت به مسایل سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و نیز دارای نشاط و سرزندگی اجتماعی و فرهنگی و سیاسی است و همین‌طور دارای رویکرد بین‌المللی و جهانی است.
ج. در ساحت برنامه‌ای: حوزه انقلابی در عین اصالت و عمق و صیانت از سنت‌های دیرپا و هویت پرافتخار، نواندیش و برنامه‌ریز و طراح و خلاق است.
د. در ساحت رفتاری و عملی: افزون بر همه آن‌ها حوزه انقلابی یعنی حوزه‌ای دارای مواضع روشن و روحیه اقدام و عمل، حاضر در صحنه است و هم نظام را حمایت می‌کند و در برابر کجی‌ها و انحرافات، نافذ و متعرض است.
◦ با توجه به سیر تحولات اجتماعی و فرهنگی، جایگاه حوزه‌های علمیه در شناخت و تأثیرگذاری بر جریانات اجتماعی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
• ارزیابی بنده در این زمینه متوسط خوب است؛ از یک‌سو ما شاهد رویش‌ها و دستاوردهای خوب هستیم و از سوی دیگر پیچیدگی مسایل جدید و ضعف در برنامه‌ریزی‌های کلان مشهود است.
◦ ارتباط با مردم و توجه به امور اجتماعی چه تأثیری در هدایت جریانات اجتماعی به‌سوی اهداف جامعه اسلامی دارد؟
• قوام روحانیت به تعامل با مردم و در خدمت جامعه بودن است و جامعه و مردم برای روحانیت چنان آب برای آبزیان و ماهیان است. از ویژگی‌های تاریخی حوزه و روحانیت درآمیختگی با توده‌های مردم بوده است و راز اثرگذاری آن هم به‌شمار می‌رود و این یکی از خصایصی است که باید دقت شود تا در عصر حکومت اسلامی آسیب نبیند و به ضعف نگراید.
◦ با توجه به ابعاد جهانی انقلاب اسلامی ایران و رشد بیداری اسلامی، نقش حوزه‌های علمیه در صدور گفتمان‌های انقلابی و اسلام ناب محمدی؟ص؟ را تشریح فرمایید.
• اکنون تولیدات حوزه و نیروهای آن در حصار زبان و ادبیات فارسی و فضای ایران است و برون‌رفت از آن، شرط بین‌المللی شدن و قدرت اثرگذاری بر گفتمان‌های جهانی و مقابله با موج‌‌های معارض اسلام و انقلاب می‌باشد. گرچه گام‌های بلندی برای حل این مشکل برداشته شده است، اما کافی نیست.
