به گزارش سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»،عالم ربانی و حکیم الهی آیت الله سید محمد حسینی، معروف به آقا نجفی همدانی از بازماندگان حوزه نجف بودند که در این اواخر و در نهایت گمنامی و سکوت از میان ما رخت بربسته اند، دفتر حیات گوهربارش به سال 1322 در نجف اشرف گشوده شد. پدرش سید علی عرب از مجتهدین و در اخلاق شاگرد مرحوم ملا حسینقلی همدانی و سیداحمد کربلایی بود. نسل ایشان به میرسیدعلی عارف همدان می رسد.

تحصیل

سید محمد در سال 1330 ق به همراه خانواده به همدان آمد. او مقدمات و بخشی از سطح را از والد ماجد فرا گرفت. در سال 1343 آهنگ زادگاهش را کرد که ماجرای آن را خود ایشان چنین نقل می کند: مرحوم آیت الله میرزای نائینی از دوستان پدرم طی نامه ای به مرحوم ابوی مرقوم داشتند که امسال در نجف مریضی مالاریا زیاد است، بهتر است ایشان امسال به نجف نیایند. هنگامی که مرحوم ابوی نامه را دریافت کردند من تمام مقدمات سفر را آماده کرده بودم. مرحوم ابوی فرمودند: بروید به امید خدا.

سید محمد، باقی مانده سطح را از نزد آیت الله سید محمدهادی میلانی و مرحوم عماد رشتی فرا می گیرد و آخرین دوره تدریس خارج اصول آیت الله نائینی را مغتنم شمرد. بنا به دستور خود استاد، ایشان تمامی مباحث اصول را می نوشت و به استاد ارائه می داد. رابطه استاد و شاگردی به این جا انجامید که مرحوم نائینی، آقا نجفی را به دامادی خویش برگزید. همچنین آقا نجفی دوره خارج فقه را از مرحوم غروی اصفهانی که حدود هشت سال به طول انجامید، فرا گرفت.

محضر سیدعلی قاضی

آیت الله آقا نجفی می فرمودند: در سنه 1347 یا 1348 ق من در مدرسه قوام بودم، مرحوم قاضی به مدرسه تشریف آوردند و از متصدی مدرسه خواستند حجره ای را در اختیار ایشان قرار دهد.

شب ها حدود ساعت دوازده که معمولاً طلبه ها به خواب می رفتند تهجد و شب زنده داری ایشان در آن حجره کوچک شروع می شد، چند ماهی از آمدن ایشان می گذشت که من رفتم خدمت ایشان و تقاضا کردم جامع السعادت مرحوم نراقی را برای من بخوانند و ایشان با کمال بزرگواری پذیرفتند من خدمت ایشان می رسیدم و ایشان درس می فرمودند، اما چه درسی! عجب صحنه هایی پیش آمد، بعد از چندی تمامی ذکر و ورد من ، مرحوم قاضی شده بود. در تمام روز به چیزی جز فرمایشات ایشان نمی اندیشیدم. رفته رفته در من تغییراتی به وجود آمد و حالم عجیب شده بود.

آقا نجفی از نگاه دیگران

مقام معظم رهبری به نزدیکان خود می فرمودند : بروید مطالب ایشان (آقا نجفی همدانی) را ضبط کنید. ایشان مطالب زیادی از مرحوم نائینی در حافظه دارند.

علامه ذوالفنون حسن زاده آملی پس از وفات مرحوم آقا نجفی به فرزندان ایشان فرمودند: شما پدرتان را نشناختید، پدر شما از حوزوی های فعلی نبودند. ما هم این اواخر فهمیدیم. حیف شد.

آثار علمی

آن مرحوم که به گفته خودش توجه به تالیف را از مرحوم نائینی و کمپانی به ارث برده بود، آثار مفید و خواندنی ای را از خود به جا گذارد.

پرتوی درخشان از اصول کافی که شرح کتاب توحید است، معاد جسمانی و روحانی و کتاب مسیحا مژده مهدی موعود از آثار چاپ شده، این عالم ربانی است. محتوای کتاب اخیر مورد توجه مرحوم علامه محمدتقی جعفری قرار گرفته و مولف در انتهای کتاب، نگارش آنرا موهبت الهی بر می شمارد.

در میان آثار چاپ شده ایشان می توان به رساله هایی در باب فلسفه و کلام و شرح احادیث اخلاقی و نیز تقریرات درسی اصول فقه آیات عظام نائینی و کمپانی اشاره کرد.

تفسیر انوار درخشان

از شاهکارهای قلمی مرحوم آقا نجفی تفسیر ایشان است که با نام انوار درخشان بارها به منصه چاپ رسیده است. معظم له این تفسیر را پس از خوابی که در آن، مورد عنایت حضرت ختمی مرتب (ص) قرار گرفته بود، نگاشته شده است.

این تفسیر را کتابفروشی لطفی در سال 1380 ق به قطع وزیری در تهران و در هیجده جلد چاپ کرده و در سال 1404 ق در چاپخانه علمیه قم تجدید چاپ گردید.

مباحث جلد پنجم این کتاب حول موضوع ولایت نوشته شده و منقول است که مولف در برخی از مباحث تفسیر، با علامه طباطبایی به مذاکره می پرداخت.

ارادت به امام و انقلاب

به امام خمینی و انقلاب علاقه فراوانی داشت. او حفظ نظام را از اهم واجبات شرعی می دانست. شیفته جوانان بسیجی بود و چهره و روحایت معنوی برخی از آنها را مشابه مرحوم آقاسید علی قاضی می دانست. به اهل بیت علیهم السلام عشق می ورزید و در اواخر عمر مشق نام علی می کرد. یکی از فرزندان ایشان به نام سید حسن از مبارزین موثر و فعال انقلاب اسلامی بود که در همین راه به رحمت خدا رفت. شهید رجایی می گفت: سید حسن در مخالفت باشاه بی نظیر است و مرحوم آیت الله طالقانی نیز سید حسن را سرآمد زندانیان می دانست.

گریز از شهرت

آقا نجفی حافظه شگرفی داشت و حضرت آیت الله خامنه ای نیز بر این مطلب تصریح داشتند. زندگی اش ساده و رفتارش با تواضع همراه بود. حرکات و سکناتش آدمی را به یاد خدا می انداخت. از شهرت گریزان بود و به شدت با برپایی کنگره برای بزرگداشت خود مخالفت کرد.

وفات

عاقبت آن فقیه عارف در سحرگاه یکشنبه هشتم مهرماه 1375 ش در سن نود و شش سالگی از عالم فنا در عالم بقا کوچیدند و عالمی را عزادار خود کردند. آیت الله حاج شیخ حسنعلی مروراید بر پیکر آن مرحوم نماز گذارد و طبق وصیت ایشان در جوار مرقد شیخ بهایی دفن گردید.

فرازی از پیام تسلیت مقام معظم رهبری

این مرد شریف و بزرگوار که علم و تقوا و معرفت و عمل صالح را در طول عمر کهن خود جمع کرده بود حقاً یکی از علمای ابرار و اعلام علم و دین در زمان ما محسوب می‌شد که خود از سرسپردگان انقلاب و ارادتمندان به خیل عظیم جوانان بسیجی ما بود. رحلت آن بزرگوار برای جامعه‌‌‌‌‌‌ی ما ضایعه‌‌ای سنگین است .

گلشن ابرار ج 10 ص 485