به گزارش خبرگزاری «حوزه»، هیئت تحريريه بنياد نهج البلاغه در قالب کتاب «پندهاى كوتاه از نهج البلاغه» به جمع آوری بخشى از كلمات و جملات این کتاب ارزشمند و ارائه شرح مختصری از آن پرداخته که تقدیم می شود.
* شوخى و عقل
ما مزح امرؤ مزحه الا مج من عقله مجه
* ترجمه
هيچكس شوخى نكرد، مگر آن كه با پرداختن به شوخى، پاره اى از عقل خود را به دور انداخت.
* شرح
يكى از نشانه هاى سنگين و با وقار بودن آن است كه انسان از شوخى كردن بپرهيزد و متین و جدى باشد.
كسانى كه در هر محفل و مجلسى لب به شوخى باز مى كنند و سخنان مضحك به زبان مى آورند و ديگران را مى خندانند، پيداست كه وقار و متانت ندارند و افرادى جلف و سبك مغز هستند.
امام عليه السلام، در جاى ديگرى هنگامى براى فرزندان گرامى خود امام حسن مجتبى (ع) وصيت نامه مى نويسد، او را به شدت از شوخى كردن بر حذر مىكند. امام (ع) به فرزند خود مى فرمايد: «نه تنها خودت، هيچگاه در حضور مردم شوخى مكن و حرفهاى خنده آور مزن، بلكه حرف هاى خنده آور ديگران را هم نقل مكن. چون اين كار باعث سبكى و جلفى مىشود و ارزش انسان را از بين مي برد».
شيخ سعدى نيز به پيروى از امام (ع)، در يكى از شعرهاى خود گفته است:
ز شوخى بپرهيز اى باخرد // که شوخى تو را آبرو مىبرد!
ما نيز اگر در اطراف خود دقت كنيم، خواهيم ديد كه مردم، كسانى را كه زياد شوخى مى كنند و حرفهاى خنده آور مىزنند، چندان جدى نمى گيرند و براى آنها ارزش و احترام قائل نمى شوند.
به خاطر همين است كه امام (ع) فرموده است: وقتى كسى شوخى مى كند مثل آن است كه قسمتى از عقل خود را بيرون ريخته و به دور انداخته است.
معنى اين سخن آن است كه با هر شوخى مقدارى از عقل انسان در نظر مردم از بين مى رود و اگر كسى زياد شوخى كند، مثل آن است كه قسمت هاى زيادترى از عقل خود را دور ريخته است و در نظر مردم به صورت كسى در آمده كه ديگر در سرش عقل باقى نمانده است.
