به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» از مشهد، حجت الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای عالی توسعه فرهنگ قرآنی، در نشست دانش افزایی اساتید اخلاق، نهج البلاغه و صحیفه سجادیه حوزه علمیه خراسان در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد، به تعریف تدریس نظام‌مند در فضای حوزه پرداخت و گفت: تدریس به معنای مجموعه فعالیت های هدفمند و نظامدار استاد در کلاس درس به منظور بهبود یادگیری علم اندوزان است.

وی با بیان این که تدریس فعل نیست، بلکه مجموعه ای از رفتارهاست، بیان کرد: یکی از رسالت های اصلی اساتید طرح درس در راستای پاسخگویی به سؤالات است و بدانید که تاثیر و کارآمدی ارائه مطلب، بیش از تسلط بر خود متن مورد تدریس است.

دبیر شورای عالی توسعه فرهنگ قرآنی با بیان این که بسیاری از اساتید، ملا و باسوادند اما توانایی شان در انتقال آن مبحث مشکل دارد، به معنای عمیق تدریس پرداخت و با بیان این که تدریس به معنای مقدمه چینی برای فهم مطالب دانش اندوزان است، عنوان کرد: شما باید مقدماتی را فراهم کنید تا علم اندوزان خودشان آن مطلب و مساله را بفهمند و به دنبال درک عمیق تر آن مساله بروند.

حجت الاسلام والمسلمین محمدی در ادامه ضمن تبیین مبانی و اصول تدریس، به ابعاد تدریس پرداخت و خاطر نشان کرد: هر تدریس چند بعدی است و گاهی با سکوت، رفتار و یا هزاران روش دیگر می توان به دانش پژوهان مطالبی را آموزش و انتقال داد.

وی با بیان این که در فرایند تدریس چند نوع فعالیت محسوس قبل، حین و بعد از تدریس وجود دارند که باید بدان عمل کنید، ابراز کرد: یکی از رسالت های اصلی شما قبل از تدریس تشخیص نیازمندی هاست و باید متعلمان ضرورت آن مبحث و نقصانی که به دنبال جهالت نسبت به عدم یادگیری آن در آنان پدیدار می شود را بدانند تا به دنبال درک آن، نسبت به موضوع اصلی انگیزه وافر و عمیقی پیدا کنند و آرمان در طلبگی خود داشته باشند.

دبیر شورای عالی توسعه فرهنگ قرآنی با بیان این که طوری باید محتوا را به طلاب القا کنید که جنبه های تربیتی درس در جان طلاب نفوذ کرده و عمیقا نهادینه شود، تصریح کرد: طلاب به شدت از روحیات تربیتی اساتید تاثیر می پذیرند و الزاما بحث اخلاق را در جان طلاب نهادینه کنید.

وی با بیان این که مسیر طلبگی با رشته های برجسته دانشگاهی رقابت می کند و محتوای طلبگی فوق العاده است باید طلبه ای که وارد می شود بکوشد، عنوان کرد: شما باید به طلاب انگیزه و روحیه بخشی داشته و برای آنان ملموس سازی کنید تا آنان اهداف، آرمان ها و مبانی طلبگی را بشناسند.

حجت الاسلام والمسلمین محمدی با بیان این که همیشه چند دقیقه قبل درس با ادبیات و لحن متفاوت در زمینه ضرورت آن درس برای طلاب صحبت کنید و بگذارید طلاب عمق بحث شما را درک کنند، خاطر نشان کرد: چند دقیقه ملموس سازی نیاز به درس و فوائد و مضرات آن مبحث را در عالی ترین سطح ممکن برای دانش پژوهان تبیین کنید تا طلاب انگیزه بگیرند و مشتاقانه و با انگیزه به میدان بیایند.

دبیر شورای عالی توسعه فرهنگ قرآنی با بیان این که شما اساتید باید جمله و شعار بحث را شناخته و در هر درسی نقشه مفهومی آن را برای درک درست تر ترسیم کنید، ابراز کرد: در صحیفه سجادیه و نهج البلاغه بدانید چه چیزهایی بنا دارید منتقل کنید و وقتی تحلیل عمیق داشته باشید می توانید چند مفهوم کلیدی را کشف کرده و با طرح چند سؤال کل مباحث درس را برای طلاب در کلاس منتقل کنید.  

وی با بیان این که نظام حوزه مبتنی بر آموزش، تربیت و پژوهش است که عرصه آموزشی آن نیز، تربیت بنیان و پژوهش گراست، گفت: این نظام آموزشی اساس خود را در حوزه آموزش و تربیت قرار می دهد تا فردی معتقد، متدین و تربیت یافته ساخته شود، اما این آموزش پژوهش محور بوده و آموزشی ارائه می شود که پژوهش توامی در دل آن نهفته باشد و بایستی کاری کرد که طلاب در دل آموزش، پژوهش را نیز ببینند.

حجت الاسلام والمسلمین محمدی ضمن تاکید بر درک بلاغت برای طلاب در دوران طلبگی، عنوان کرد: طلاب باید در طول دوران تحصیل طلبگی خود بلاغت را خوب خوانده باشند و بدانند که کارآمدی بلاغت در سه کتاب قرآن، نهج البلاغه و صحیفه سجادیه، در کتاب های درسی به تصویر کشیده می شود و همین بلاغت نشان بلوغ و اوج گرفتن فهم ادبی است و حقیقتا بلاغت را کسی می تواند ارائه دهد که نحو را به خوبی آموزش دیده باشد.

دبیر شورای عالی توسعه فرهنگ قرآنی با بیان این که باید در فضای کلاسی تمرکز را ایجاد و اذهان مشوش طلاب را در ابعاد کلاس تجمیع کنید، افزود: مجموعه شرایط برای یادگیری طلبه از جمله تمرکز بخشی، انگیزه حین تدریس و فراهم نمودن امکان طرح سوال باید در فضای کلاس مهیا باشد.

وی با اشاره به ضرورت رعایت سه مولفه در فرایند تدریس اساتید اخلاق عنوان کرد: ارائه الگوی درس به نحوی که منطقی بودن درس اثبات شود، نشان دادن مزایای مطالب درس و ضرر جهل نسبت به آن برای ایجاد انگیزه در طلاب و نقد و بررسی نظریات مشابه به نحوی که برتری مطالب درس به درستی ادراک شود سه مولفه اساسی در فرایند تدریس اخلاق بوده و در هر عملیات تدریسی، تبلیغی، تحقیقی و علمی این سه نقطه روشن باید اثبات شود.

حجت الاسلام والمسلمین محمدی در ادامه شخصیت خود استاد، نوع ادبیات، رفتار و فضای مدرسه ای، تابلوهای تبلیغاتی فضای مدرسه و کلاس و بسیاری از عوامل دیگر را از جمله موارد برنامه پنهان درسی دانست که گاها در فضای روحی و ذهنی طلبه و انگیزه های او و در مجموع در فرایند تعلیم و تعلم نقش آفرینی دارند که یک استاد باید عمیقا بدان توجه داشته و نگذارند ذهن یک طلبه به جای تجمیع بر اصل مطلب، درگیر آن موضوع شود.

دبیر شورای عالی توسعه فرهنگ قرآنی با بیان این که یک استاد رسالت دارد تا نظام مفهومی درس را تصویرگری و این راهنمای درس را برای طلاب بر روی تخته کلاس ترسیم کنند، خاطرنشان کرد: بدانید که اینگونه طلاب ده ها بار مسائل درسی را می بینند و در ذهنشان به خوبی ترسیم می شود.

وی با بیان این که یکایک شما اساتید پیش از آنکه مدرس باشید، باید مربی اخلاق بوده و به دنبال تربیت اخلاقی طلاب باشید، افزود: امروز باید بدانید حامل عنوانی هستید که از شما تربیت و تاثیرگذاری معنوی بر طلاب را بیش از درس می طلبد که این تربیت باید در بستر نهج البلاغه، صحیفه سجادیه و قرآن باشد و بحمدالله حوزه علمیه خراسان نیز درس اخلاق خود را بر بستر کتب اصلی قرآن، صحیفه سجادیه و نهج البلاغه به عنوان متن اخلاقی برجسته قرار داده که فوق العاده هوشمند است، اما باید این مسیر را نظاممند کرد و برای بهینه سازی رفتار تدریسی از سایر کتب نیز استفاده کنید.

حجت الاسلام والمسلمین محمدی با بیان این که قرآن برای کسانی که در آن تدبر نمی کنند بدترین مواخذه را انجام می دهد، بیان کرد: همان طور که مسیر درس اخلاق علمای ما نیز تفکرگراست، بنابراین یکی از کارهای خیر شما، ایجاد عادت تدبر در مسائل قرآنی بر روح طلاب است و دانش پژوهان را وادار به تفکر کنید؛ در هر گزاره علمی اندیشه کنجکاوانه نه راویانه داشته باشید و بر مسائل دینی نیز تامل عمیقی کنید که این بسیار اثرگذار است.

انتهای پیام 313/49