به گزارش خبرنگار حوزه، نشست خبری نخستین دوره تربیت مربی ابزارهای هوش مصنوعی، یکشنبه ۱۱ دی ۱۴۰۳ با حضور دکتر محمدرضا قاسمی دبیر ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه های علمیه در سالن جلسات پژوهشگاه فضای مجازی در قم برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
جزئیات اولین دوره تربیت مربی ابزارهای هوش مصنوعی اعلام شد
ورود به عرصه هوش مصنوعی؛ ضرورتی غیر قابل انکار
دبیر ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه های علمیه در این نشست خبری با تاکید بر اینکه اهمیت فناوری هوش مصنوعی بر کسی پوشیده نیست، گفت: دنیا در این عرصه تحرکات بسیار فراوانی دارد و حوزه علمیه نیز با توجه به ماموریت خود از سالها قبل وارد عرصه پرداختن به هوش مصنوعی شد و به تدبیر آیت‌الله اعرافی ستاد راهبری شکل گرفت و در پنج ضلع فعالیتی علمی، فنی، گفتمانی، راهبردی و بین‌الملل اقداماتی را سامان داد.
وی خاطرنشان کرد: تلاش ستاد راهبری هوش مصنوعی حوزه علمیه بر این بوده که به صورت ستادی عمل کند و تا آنجا که مقدور است امور را به متخصصین و کنش‌گران دیگر بسپارد و در آن کارهایی که ضروری باشد مداخله کند.
لزوم تربیت منابع انسانی متخصص در حوزه هوش مصنوعی
قاسمی با بیان اینکه ابزارها و سرویس‌های هوش مصنوعی روزانه نوبه‌نو می‌شوند و ابزار جدیدی تولید می‌شود و شاید نیاز باشد که مجموعه‌ای فقط قابلیت‌های آن را معرفی کند، گفت: ما باید یک شبکه منابع انسانی داشته باشیم که بتوانند این فضا را در قم و حوزه‌های علمیه و مجموعه‌های پیراحوزوی بسط بدهند.
وی ادامه داد: ابزارهای هوش مصنوعی تولیدات ما نیستند و در زیست‌بوم فکری انقلاب اسلامی تولید نشده‌اند. از سوی دیگر حجم داده‌های بسیار پایینی از آن متعلق به ماست و عمده داده‌ها با یک سوگیری خاص از سوی دشمن در این ابزارها قرار دارد. همچنین حوزه‌های الگوریتمی ابزارهای هوش مصنوعی نیز مطابق با منطق فهم ما نیست. با این وجود با توجه به ضرورتی که در حوزه تولید محتوا و آشنایی با آن وجود دارد نیاز به برپایی این دوره‌های تربیت مربی ابزار هوش مصنوعی احساس می‌شود.
قاسمی با اشاره به اینکه ما با پدیده جدیدی به نام سواد هوش مصنوعی مواجهیم که باید آن را جدی بگیریم، گفت: ما در سواد فضای مجازی خیلی موفق نبودیم، اما چرا وضع کشور در فضای مجازی هنوز مورد گلایه مقام معظم رهبری است؟ اول اینکه ما خیلی دیر با مسئله فضای مجازی مواجهه پیدا کردیم. دوم، ابعاد و لایه‌های آن را به درستی نشناختیم و سوم، آن مقدار هم که شناختیم متاسفانه با قواره مسئله نتوانستیم طراحی درستی داشته باشیم.
نگاه جهادی و روبه‌جلوی شهید رئیسی به فناوری هوش مصنوعی
دبیر ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه های علمیه خاطرنشان کرد: در دوران مدیریت شهید رئیسی در کشور اقدامات خوبی در حوزه فناوری هوش مصنوعی صورت گرفت که برخی از آنها طبق روال معمول زیاد طول می‌کشید اما ایشان با نگاه جهادی و روبه‌جلو در راستای اهداف علم و فناوری مورد انتظار رهبر معظم انقلاب اسلامی کارهای بسیار خوبی را سامان داد.
عبرت از تجربه تلخ فضای مجازی و پیشگیری از تکرار اشتباهات گذشته
وی افزود: تمام تلاش ما در حوزه‌های علمیه و مجموعه کنش‌گران و دلسوزانی که در حال فعالیت هستند این است که فناوری هوش مصنوعی به درستی صورت‌بندی شود تا آن تجربه تلخی که در بستر فضای مجازی سپری کردیم را در حوزه هوش مصنوعی مشاهده نکنیم. اینکه ما اکنون مدرس و مربی برای تدریس این ابزارها داشته باشیم ابتدای راه است. باید حتما به دنبال توسعه سرویس‌ها و ابزارهای بومی خودمان برویم که کارهای خوبی هم در این عرصه آغاز شده است.
موفقیت در عرصه کاربست‌های هوش مصنوعی منوط به فراهم‌سازی زیرساخت است
قاسمی با تاکید بر اینکه ایران در مطالعات و تحقیقات هوش مصنوعی جزو ۲۰ کشور اول دنیا است، اما در حوزه کاربست‌های فناوری هوش مصنوعی ضعیف است، افزود: موفقیت در حوزه کاربست‌ها در فناوری هوش مصنوعی منوط به فراهم کردن زیرساخت‌ها است. منظور از زیرساخت نیز صرفا جی‌پی‌یو و سخت‌افزار نیست، حفظ سرمایه انسانی در کشور، توسعه سواد هوش مصنوعی و ایجاد مقررات و تنظیم‌گری‌های بهینه و به‌هنگام بخشی از این زیرساخت‌ها است.
وی عنوان کرد: تلاش حوزه علمیه این است که به عنوان یک کنش‌گر فعال در مسیر پیشرفت کشور در مسئله هوش مصنوعی حضور داشته باشد. حوزه علمیه در ابتدای تشکیل ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند با سند اخلاق هوش مصنوعی یونسکو مواجه شد که این سند با کنش صحیح حوزه به سرعت ترجمه و نقد گردید.
قاسمی با بیان اینکه سند اخلاق هوش مصنوعی یونسکو با مبانی اخلاقی ما تعارضات جدی دارد، گفت: ما در صورتی می‌توانیم این تعارضات را بفهمیم که یک دانش فنی حداقلی در حوزه هوش مصنوعی داشته باشیم. کسی می‌تواند سند اخلاق هوش مصنوعی یونسکو را نقد کند که اولا مبانی اخلاقی ما را بداند و ثانیا دستی در حوزه‌های فنی هوش مصنوعی هم داشته باشد که این امر با کارگروه‌های مشترک فراهم می‌شود.
دبیر ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه علمیه افزود: نقد سند اخلاق هوش مصنوعی یونسکو، سند ملی هوش مصنوعی، زنجیره و زیست‌بوم کنش‌گران حوزه هوش مصنوعی و ساحت‌بندی مسایل مرتبط با این عرصه از جمله کارهایی بود که بخشی از امور ستادی آن در ستاد راهبری فناوری‌های نوین حوزه علمیه انجام پذیرفت.
دو رویکرد در مواجهه با فناوری هوش مصنوعی
وی با اشاره به مواجهه با دو رویکرد در قبال فناوری هوش مصنوعی در کشور و به تبع آن در زیست‌بوم اندیشه‌ای قم گفت: رویکرد اول ابزارگرایانه است که به دنبال تربیت مدرس ابزارهای هوش مصنوعی است، این رویکرد لازم است اما کافی نیست. تلقی کل هوش مصنوعی به مثابه ابزار نگاه حداقلی به مسئله است. رویکرد دوم هم رویکرد تهدیدگرایانه است که می‌گوید ما در این فناوری عقب هستیم و این فناوری در اختیار دشمن است و ما امتیازی نداریم پس منفعل خواهیم بود. این رویکرد هم لازم است اما کافی نیست.
رویکرد صحیح، نگاه متوازن
قاسمی با تاکید بر اینکه نگاه رهبر انقلاب اسلامی به هوش مصنوعی که از سال ۹۷ تا اکنون ادامه دارد نگاه متوازن به مسئله است، گفت: ما باید ضمن اینکه بتوانیم فرصت‌ها را اصتیاد بکنیم همواره باید به تهدیدات هم توجه کنیم. این نگاه متوازن کار سخت و یک جهاد علمی است و همت جهادی می‌طلبد. و الّا اگر صرفا در لایه سرویس و ابزار کار انجام بدهیم، همه جا آموزش می‌دهند و بیشتر از این آموزش می‌دهند.
وی افزود: تلاش دوره تربیت مربی ابزارهای هوش مصنوعی این است که آنها را به خاستگاه اندیشه‌ای خودمان در نقطه حداقلی نزدیک بکنیم. بله این ابزارها مال ما نیست اما تلاش می‌کنیم با یک الگوی استفاده صحیح بتوانیم مقداری که مقدور است از این فناوری‌ها برای بهینه‌سازی تولید محتوا استفاده کنیم. بیش از این نیز نخواهد شد.
اقدام اساسی و زیربنایی در عرصه هوش مصنوعی کدام است؟
قاسمی در تشریح کار و فعالیت اساسی در حوزه هوش مصنوعی نیز گفت: ما باید بتوانیم مبانی خودمان را به زبان ماشین ترجمه کنیم و با الگوی حکمرانی پلتفرمی با الگوریتم‌ها مواجه شویم و داده‌های دیجیتال علوم اسلامی انسانی خودمان را در اختیار ابزار هوش مصنوعی قرار بدهیم. این کارها اساسی است، اما از سوی دیگر هم نمی‌توان در نقطه انفعال بایستیم و اقدامی نکنیم.
اقدام به‌هنگام پژوهشگاه فضای مجازی
وی افزود: نکته این است که ما چه بخواهیم چه نخواهیم در چارچوب این ابزارها قرار گرفته‌ایم چون هم جذابیت دارد و هم کارهایی که قبلا پیچیده انجام می‌دادیم اکنون به کمک هوش مصنوعی روان صورت می‌گیرد. اگر نتوانیم به درستی صورت‌بندی کنیم نمی‌توانیم با تهدیدهای آن مقابله کنیم و فرصت‌های آن را صید کنیم.
قاسمی با بیان اینکه در عین حال کارهای زیرساختی هم سر جای خود صورت می‌گیرد، گفت: این طور نیست که ما صرفاً مُدرس ابزارهای هوش مصنوعی که مال دیگران است را تربیت کنیم، ما کار اساسی خودمان در حوزه‌های علمی نظیر حکمرانی و آینده‌پژوهی مسئله و ابعاد فقهی و فلسفی مسئله را دنبال می‌کنیم. همچنین ابعاد فنی مسئله یعنی پرداختن به زیرساخت‌های اصلی هم در حال انجام است.
هشدار رهبر معظم انقلاب از آسیب‌های غفلت از فناوری‌های شناختی و هوش مصنوعی
وی افزود: رهبر انقلاب اسلامی در دیدار هیئت دولت جدید فرمودند این فناوری لایه‌های عمیقی دارد که پرداختن به آنها کار اساسی و هنر جهادی و عزم ملی می‌خواهد. حوزه علمیه و مجموعه‌های دلسوز نظام در حال کار هستند، اما این فناوری یک فناوری مرز دانش است و به تعبیر رهبر انقلاب اسلامی در دیدار با اعضای ستاد علوم شناختی، فناوری‌های شناختی و هوش مصنوعی از جنس علومی است که اگر کشوری در آنها عقب بماند به سرنوشت کشورهایی که در انقلاب صنعتی عقب ماندند مبتلا خواهد شد که ذلیل و زیر دست و حقیر شدند.
حوزه علمیه جهت‌گیری کشور در عرصه هوش مصنوعی را دیده‌بانی می‌کند
قاسمی خاطرنشان کرد: حوزه علمیه حتما جهت‌گیری کشور در حوزه هوش مصنوعی را دیده‌بانی، رصد، حمایت و مطالبه‌گری می‌کند چون جنس فناوری هوش مصنوعی مانند هیچ یک از فناوری‌های سابق نیست. این فناوری تاثیرات امنیتی، شناختی، اقتصادی و اجتماعی فراوان دارد و باید خود را در هندسه طراحی‌های تمدنی ما پیدا کند.
وی خاطرنشان کرد: امیدواریم با توجه به تاکیدات رهبر انقلاب و با توجه به جهت‌گیری کشور در عرصه هوش مصنوعی، بتوانیم این حرکت را در یک نقطه متوازن و با یک رویکرد تمدنی دنبال کنیم. آنچه امروز شاهد آن هستیم بخشی از آن پازل کلانی است که در مواجهه با هوش مصنوعی دنبال می‌کنیم.
رسانه‌ها؛ سفیران روایت پیشرفت کشور در هوش مصنوعی
وی با تاکید بر اینکه رسانه‌ها سفیران روایت پیشرفت در عرصه هوش مصنوعی هستند، گفت: رسانه‌ها حتما باید از مسئولین در حوزه هوش مصنوعی مطالبه‌گری کنند. هر یک از متولیان جریان حکمرانی کشور قطعا به بخشی از پیشرفت کشور در فناوری هوش مصنوعی متعهد هستند، لذا مطالبه‌گری و هوشیارسازی نهادهای حاکمیتی به لایه‌های عمیق فناوری هوش مصنوعی از سوی رسانه‌ها لازم است.
قاسمی خاطرنشان کرد: اگر در مسئله هوش مصنوعی غفلت کنیم و مسئله را در چارچوب اندیشه‌ای آن به درستی تصور نکنیم، آنچه که دشمن با طراحی‌های کلان خود به میدان آورده است را نمی‌توانیم ببینیم. بنابراین ما باید با همه ظرفیت‌ها به میدان فناوری هوش مصنوعی بیاییم که میدان مبارزه است و صرفا از جنس علم نیست.
دبیر ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه علمیه در پایان خاطرنشان کرد: طبق گفته برخی از اساتید، هر کشوری که در سال ۲۰۳۰ میلادی بر بام هوش مصنوعی قرار داشته باشد، بر بام حکمرانی دنیا خواهد نشست. بر این اساس پنجره فرصت محدودی پیش رو داریم که همه باید به وسعت ظرفیت‌های خود پای کار بیایند.
انتهای پیام
نظر شما