به گزارش خبرگزاری حوزه، کتاب «سر سفره خدا» با موضوع آشنائی با معارف قرآن کریم به شیوه پرسش و پاسخ به قلم محمد علی محمدی به رشته تحریر درآمده است که در شماره های مختلف تقدیم نگاه شما خوبان خواهیم کرد.

- توسل و شفاعت

سؤال: چرا ما به امامان و پیامبران متوسل می شویم؟

۱- ما هم می توانیم حاجت هایمان را به طور مستقیم از خدا بخواهیم و هم می توانیم از پیامبران یا امامان بخواهیم که برایمان دعا کنند و حاجت هایمان را خدا بخواهند.

۲- زمانی که پیامبران و امامان زنده بودند نیز در بسیاری از مواقع مردم از آنها می خواستند برایشان دعا کنند و حاجت هایشان را از خدا بخواهند.

۳- خدا مؤمنان را تشویق می کند که از پیامبر بخواهند برایشان دعا کنند و وعده داده است که اگر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از خدا بخواهد که آنان را بیامرزد، خدا آنها را می آمرزد.

۴- کسانی که می گویند درخواست حاجت از غیر خدا جایز نیست در گمراهی آشکاری به سر می برند.

توضیح نکته اول: درخواست حاجت از غیر خدا دو گونه است:

۱. اگر برای امامان و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) قدرت مستقلی در برابر قدرت خدا قائل شویم و معتقد شویم اگر کاری را خدا نخواهد باز هم پیامبر یا امامان می توانند انجام می دهند، این عقیده ناپسند، ولی هیچ مؤمنی چنین عقیده ای ندارد؛ مثلا خود شما که دعا می کنید و از پیامبر (ص) یا امام حسین (علیه السلام) می خواهید و حاجت شما را برآورده کند، امام حسین (علیه السلام) را از خدا بالاتر می دانی؟ یا  فکر می کنید اگر کاری را خدا نخواهد امام حسین (علیه السلام) می تواند انجام دهد؟ چنان که تو هرگز چنین فکر نمی کنی، هیچ مؤمنی این گونه فکر نمی کند.

۲. اگر برای پیامبر و امامان قدرت مستقلی قائل شویم، بلکه معتقد باشیم اگر پیامبران یا امامان برای ما دعا کنند، خدا دعای آنها را اجابت می کند، این عقیده پسندیده و خوبی است و همه ما چنین عقیده ای داریم و خود قرآن هم به ما چنین دستوری می دهد که چنین کنیم که در بندهای بعدی بیشتر توضیح می دهم.

توضیح بند دوم: چنان که گذشت، در زمان پیامبران نیز مردم از آنان می خواستند که برایشان دعا کنند؛ مثلا برادران حضرت یوسف به حضرت یوسف ظلم کردند؛ ولی وقتی به اشتباه خود پی بردند، نزد پدرشان آمدند و گفتند: پدر! از خدا بخواه که گناهان ما را بیامرزد. [یعقوب] گفت به زودی برای شما از پروردگارم آمرزش می طلبم که او آمرزنده و مهربان است. (یوسف، آیه ۹۷-۹۸)

اگر متوسل شدن به دیگران گناه داشت حضرت یعقوب که پیامبر خدا بود چرا به فرزندانش نگفت: فرزندان من! این که من برای شما دعا کنم گناه دارد. بروید از این گناه توبه کنید و خودتان برای خود دعا کنید، در حالی که حضرت یعقوب با خودش رویی پذیرفت و برای فرزندانش دعا کند. ما نیز همچون فرزندان حضرت یعقوب به خودمان ظلم کرده ایم. به این سبب از پدرهای معنوی و پدرهای روحانی خود یعنی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و امامان می خواهیم از خدا بخواهند که گناهان ما را بیامرزد و مطمئن هستیم پدران معنوی مهربانمان برای ما دعا خواهند کرد.

۳. خدا می فرماید: و اگر کسانی که به خودشان ظلم کرده اند نزد تو بیایند و از خداوند طلب آمرزش کنند و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) هم برای آنها طلب آمرزش کند، خداوند را توبه پذیر و مهربان می یافتند. (نساء، آیه ۶۴) در آیات دیگری نیز خداوند به پیامبر دستور می دهد برای مومنان از خدا آمرزش بخواه. (محمد، آیه ۱۹)

اگر متوسل شدن به پیامبر بد است چرا خدا مومنان را تشویق می کند که نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بیایند و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را تشویق می کند که برای مومنان آمرزش بخواهد؟

در روایت های فراوانی از مومنان خواسته شده هنگام مشکلات دعای توسل بخوانند و از خدا بخواهند به خاطر احترام امامان معصوم از گناه آنها در گذرد و حاجت های آنها را عطا کند.

۴. با توجه به آنچه گذشت روشن است افرادی که فکر می کنند متوسل شدن به امامان درست نیست، معنای توسل را به خوبی درک نکرده اند.

برای آگاهی بیشتر می توانید به تفسیر نمونه، جلد ۲۵، ص ۱۲۷، جلد ۱۸، ص ۲۳۴-۲۱۶ و ص ۱۹۳مراجعه کنید.

سؤال: شفاعت یعنی چه؟

شفاعت به معنای قرار گرفتن دو چیز (یا دو انسان) در کنار همدیگر و کمک یکی از آن دو به دیگری می باشد؛ یعنی در قیامت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و امامان به کمک افرادی که گناهانی دارند می آیند و از خدا می خواهند گناه فرد گناه کاربخشیده شود. در واقع به گناه کار کمک می کند تا بتواند به بهشت راه پیدا کند.

علامه طباطبایی (ره) در این باره می نویسد:

شفاعت در آخرین ایستگاه ازتوقف گاه های روز قیامت انجام می گیرد. در آنجا شفاعت کننده (امام یا پیامبر با دیگر افراد صالح) از خداوند می خواهند شفاعت شونده (افراد گناه کار و مقصر) را بیامرزد و او را عفو کند، تا وارد دوزخ نشود یا اگر در دوزخ به سر می برد، از جهنم خارج شود.